در حافظه موقت ذخیره شد...
جهان وارد بیست و ششمین سال قرن ۲۱ شد
اقتصاد و امنیت جهانی در تلاطم
اگرچه حتی بدون حضور ترامپ هم مرور «ربع قرن» گذشته جهان چشمانداز مثبتی از سال جدید میلادی ارائه نمیدهد. سال 2026 قرار نیست سنت شکنی خاصی در حوزههای آشفته و ناآرام جهانی انجام شود و به سیاق قرون گذشته و حتی در عصر هوش مصنوعی هم، «عدم قطعیتها» و «ژئوپلیتیک» حکمفرمای جهانی خواهند بود که ساختارها و هنجارهای نظم پساجنگ سرد را بیش از گذشته از دست و پای خود باز کرده و آنارشیکتر شده است.
در چنین فضایی است که جهان در دورانگذار خود قرار دارد؛ نظمی قدیمی که دیگر رمقی برای ادامه ندارد و ناظم آن یعنی ایالات متحده بیش از هر واحد سیاسی دیگری از آن عقبنشینی کرده و آن را از قواره انداخته است و از طرف دیگر نظم جدیدی که هنوز استقرار پیدا نکرده است. راهنمای تاریخ به ما میگوید در دوران مشابه امروز، جهان آبستن جنگهای گسترده قرار خواهد گرفت؛ مانند حدفاصل نظام دو قطبی (1945-1991) و نظام موازنه قوای اروپایی حاکم بر جهان پس از کنگره وین (1815-1945) که با دو جنگ جهانی آغاز و پایان یافت.
بی دلیل نیست که وضعیت امروز را لحظه 1914 توصیف کردهاند. یعنی لحظهای که یک دانشجوی صرب، با شلیک گلوله به فرانتس فردیناند ولیعهد اتریش، جرقه جنگ جهانی اول موسوم به جنگ بزرگ را زد.
سال 2026 برخلاف پیشبینیهایی که میشد همچنان وارث جنگ اوکراین خواهد بود. در سال نوی میلادی احتمالاً اوکراین 20 درصد از خاک خود را از دست خواهد داد. آمریکای دونالد ترامپ با بازگشت به دکترین مونرو خود، پذیرفته دیگر هژمون جهان نیست و به منطق حوزه نفوذ بازگشته است. این یک فرصت طلایی و وسوسهانگیز برای چین خواهد بود تا حلقه محاصره تایوان را تنگتر کند و فدراسیون روسیه به احیای سیاست «خارج دور» اقدام کند.
یکی از بزرگترین معاهدههای تسلیحاتی در سال پیش رو احتمالاً تمدید نشود و اگر پیمان «استارت جدید» بین آمریکا و روسیه از میان برداشته شود جهان یک گام به پرتگاه آخرالزمان هستهای نزدیک خواهد شد.
قاره سبز احتمالاً مبدأ تحولات بزرگی خواهد شد که ناشی از رهاشدگی توسط آمریکاست. دولتهای راست و همچنین ملیگرایی افراطی در مسیر قدرت گرفتن خواهند بود و اروپا به سمت اقتدارگرایی و بازگشت به مرزهای ملی در تلاطم خواهد بود. این اقدام به معنای چندپاره شدن بیشتر مفاهیمی چون «جهانی شدن» و «اروپای واحد» است.
خاورمیانه در 2026 همچنان در جستوجوی نظم و ترتیبات جدید خواهد بود. «معمای امنیت» و «تحمیل بازدارندگی» احتمالاً میان ایران و رژیم اسرائیل در جریان خواهد بود. رقابت میان بازیگرانی چون ترکیه و عربستان تشدید خواهد شد. سوریه و عراق با دخالت و رقابت بازیگران منطقهای و بینالمللی نقشی کانونی در معادلات نظم آتی منطقه خواهند داشت و چشمانداز تداوم و پایداری آتشبس در غزه روشن نیست.
در آمریکا، به احتمال زیاد دموکراتها در انتخابات میاندورهای نوامبر، مجلس نمایندگان را دوباره به دست خواهند آورد. کنترل مجلس نمایندگان، دموکراتها را قادر میسازد تا جلوی دستور کار دونالد ترامپ را بگیرند و تحقیقاتی را در مورد تخلفات دولت او آغاز کنند؛ حتی نمیتوان احتمال روند استیضاح ترامپ را رد کرد. ترامپ از الان تا نوامبر تمام تلاش خود را خواهد کرد تا از پیروزی دموکراتها جلوگیری کند.
در سال جدید میلادی همه نشانهها از سالی دشوار برای اقتصاد جهان و بازارهای مالی حکایت دارد. نظام تعرفهای آمریکا در کنار رقابت تجاری چین-آمریکا بر سر مواد کمیاب معدنی، همچنین وضعیت متزلزل مالی عمومی آمریکا، همراه با فشار مداوم بر استقلال فدرال رزرو، میتواند بحرانی جهانی را رقم بزند. کارشناسان مالی معتقدند چنین شوکی ممکن است حباب هوش مصنوعی را بترکاند، قیمت سهام و سرمایهگذاری در آمریکا را کاهش دهد و اقتصاد این کشور را به رکود بکشاند.
