در اختتامیه نوزدهمین جشنواره سینمای مستند

راویان «حقیقت» تندیس گرفتند

تالار وحدت در شامگاه 25 آذر میزبان اختتامیه نوزدهمین جشنواره سینماحقیقت بود. دکتر سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و برخی از مستندسازان، رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی، حبیب ایل بیگی مدیرعامل سینما شهر، همایون اسعدیان مدیرعامل خانه سینما، علیرضا اسماعیلی معاون‌ توسعه فناوری سازمان سینمایی، حامد جعفری مدیرعامل بنیاد فارابی، نصیر حیدریان رئیس ارکستر سمفونیک تهران، مهدی شفیعی معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان سینمایی کنار هم جمع شدند تا مراسم پایانی این دوره از جشنواره را برگزار کنند؛ مراسمی که اجرای آن به عهده فرزاد حسنی بود. در این مراسم برگزیدگان جشنواره تندیس‌های خود را از دست میزبانان گرفتند.

سینمای مستند
باید پوست‌اندازی کند
محمد حمیدی‌مقدم، دبیر نوزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت به عنوان اولین سخنران این مراسم روی صحنه حاضر شد و در بخشی از سخنانش گفت: «این روزها، بزرگان، کنارمان بودند، نام‌های معتبری از چهره‌های علمی، هنری و سیاستمداران در بخش‌های مختلف جشنواره فیلم دیدند. مستند باید از میان مردم بگذرد و به مسئولان و مدیران برسد. مستندسازها به گواهی آثاری که خلق کرده‌اند، همواره یک گام پیش از دیگران، مسائل و مشکلات را دیده‌اند، پس پیوند مدیران و مسئولان با جشنواره و سینمای مستند را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم این ارتباط، تقویت شود.»
او ادامه داد: «از سویی دیگر، سینمای مستند باید پوست‌اندازی کند، به تحول بیندیشد، در شیوه روایت و ساختار، با توجه به مضامین بکرِ بومی، فراتر از قواعد مرسوم و تکراری، «جهانی» روایت کند و درک بهتری از ایرانِ امروز، به تماشاگر بدهد.»
حمیدی‌مقدم تصریح کرد: «سینمای مستند ایران، با وجود کاستی‌ها، یکی از نقاط قوت فرهنگی و سرمایه ملی ماست و می‌تواند فراتر از مرزهای داخلی، قدرت و نفوذ خود را برای دیده شدن در کشورهای همسایه و همسو و افق‌هایی دورتر، افزایش دهد.» دبیر جشنواره سینماحقیقت افزود: «تجربه مشترک تولید فیلم در غزه، در دلِ بحران، این درس بزرگ را به ما آموخت که می‌شود به مسیرهای تازه برای شنیده شدن صداهای مختلف اندیشید. در جهان امروز که پیچیدگی‌ها و بحران‌های خاص خود را دارد، ما به دنبال ثبت واقعیت هستیم؛ برای این هدف، تعامل با کشورهای همسایه و سرزمین‌هایی با ویژگی‌ها و پیوندهای مشترک را در اولویت قرار خواهیم داد.»
امسال در بخشی ویژه به «ایرانِ عزیز، ایرانِ بزرگ» ادای احترام کردیم. پس از تجاوز آشکار رژیم اشغالگر صهیونیستی، قلب ما ایرانیان، زخم خورده از شهادت هموطنانمان و داغدار خانواده‌های آسیب دیده، به‌هم پیوند خورد. همدلی، راهی بود برای عبور از روزهای دشوار، ما تجربه چنین رنجی را داشتیم، پس مانند سال‌های دفاع مقدس، قلب‌هایمان را یکی کردیم و برای «ایران» قدم برداشتیم، با هر دیدگاه و سلیقه، از سرزمینی گفتیم که مادر ماست و پیوندی ناگسستنی میان ما و او پابرجاست. بخش «ایران»، هم تاریخ و فرهنگ‌مان را بازتاب داد و هم انعکاسی از جنگ ۱۲ روزه، بود. با خانواده‌های بزرگوار شهدای آن روزها، به تماشای فیلم‌ها نشستیم و به قربانیان این جنگ، ادای احترام کردیم.» 
حمیدی مقدم در پایان تأکید کرد: «امشب و این مراسم را با نام ایران آغاز می‌کنیم، خانه‌ای امن و روشن که آبادی و ماندگاری‌اش آرزوی مشترک همه ماست.» 
در ادامه با حضور حسین زارع‌، رئیس شبکه مستند سیما، جایزه ویژه شبکه مستند به فیلم «ابراهیم، مردی با دوربین فیلمبرداری» به کارگردانی علی‌محمد صادقی اهدا شد. سپس جایزه معاون راهبردی ریاست‌جمهوری با حضور محمدرضا جلایی‌پور به مستند «چهارراه حوادث» به کارگردانی فرشاد اکتسابی تقدیم شد.

توصیه فیلمساز فلسطینی
به نامزدها 
در بخشی دیگر از این مراسم رشید مشهراوی داور بین‌الملل این جشنواره روی صحنه رفت و گفت: «در ایران تحت تأثیر محبت شما قرار گرفتم و اینکه مرکز گسترش از تولید ۴ مستند حمایت کرد درواقع این کار حمایت از مردم غزه است.» 
او افزود: «از مسئولان جشنواره «سینماحقیقت» متشکرم که فرصت دادند عضوی از داوران این رویداد باشم. به عنوان داور جشنواره نکته‌ای را به نامزدهایی که جایزه دریافت نکردند می‌گویم؛ ما ۱۴ مستند بلند، خوب و باکیفیت دیدیم، شرکت در جشنواره خودش یک جایزه است و همه نامزدها برگزیده‌اند.» مشهراوی در پایان اظهار کرد: «از همه شما تشکر می‌کنم و این همکاری را همکاری ایران و فلسطین می‌دانم.»

بیانیه هیأت داوران
پس از آن هیأت داوران بخش دانشجویی محمود اربابی، محمد شکیبانیا و رامتین شهبازی به روی صحنه آمدند و رامتین شهبازی بیانیه این بخش را قرائت کرد.
در بخش‌هایی از این بیانیه آمده است: «هیأت داوران بخش دانشجویی اگرچه از تماشای بسیاری از آثاری که دانشجویان با شرایط و امکانات نسبتاً حرفه‌ای ساخته بودند خوشحال بود و این مسأله را حائزاهمیت می‌داند، اما اولویت انتخاب داوری خود را به آثاری داد که نه فقط توسط دانشجو ساخته شده باشند، بلکه روح دانشجویی اثر نیز در آنها مشهود باشد؛ جسارت، خلاقیت، تفکر باز و خارج از چهارچوب‌های متداول و استفاده بهینه از امکانات و بودجه‌های اندک در اختیار دانشجویان، برخی از ملاک‌های اصلی هیأت داوران بوده است. همچنین هیأت داوران مایل است از فیلم «فصل جدید در خانه مجردی» ساخته مهدی ناصری نام ببرد که اگرچه ساختاری مستندنما دارد و جوهر آن غیرواقعی و نمایشی است و نباید در جشنواره مستند «سینماحقیقت» به آن جایزه‌ای تعلق گیرد، اما با قراردادن این فیلم در فهرست کاندیداها، از تلاش سازندگان برای خلق روایتی جذاب و متأثر از ساختار مستند، تقدیر ویژه به عمل آورده است. امید که در آینده شاهد گسترش بیشتر فیلم مستند در جشنواره باشیم.» 

مستند فراتر از ثبت صرف است
رائد فریدزاده، رئیس سازمان سینمایی سخنران بعدی این مراسم بود که به روی صحنه آمد و در سخنانی کوتاه گفت: «من قصد ندارم با توجه به حجم زیاد برنامه‌ها، طولانی صحبت کنم. پارسال در همین جا یک آرزویی کردم، اینکه سینمای مستند بتواند جایگاه خودش را بیش از پیش در سینمای ایران پیدا کند. خوشبختانه در این جشنواره، با همت محمد حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره و ادامه بخش‌های مختلف، شاهد این شور و شوق کم‌نظیر هستیم. این شور را در اصل می‌توانیم در مخاطبان و صاحبان آثار ببینیم که بسیار پرانرژی هستند.» 
فریدزاده افزود: «به عنوان یک دانشجوی فلسفه فکر می‌کنم کارکرد سینمای مستند خیلی فراتر از ثبت صرف است. در حقیقت، سینمای مستند وجهی سبز از یک تجربه پدیدارشناختی است. شما در آن، یک «زمان روایی» و یک «هم‌زمانی» را با هم می‌توانید ممزوج کنید. ثبت یک لحظه، هم‌زمان هم انبساط آن لحظه در درون زمان است. اینکه تجربه «درون زمان بودن» برای بشر به تنهایی امکان‌پذیر نیست؛ تجربه زمان ما همیشه در درون زمان محقق می‌شود.»
او در پایان یادآور شد: «سینمای مستند این کارکرد ناب را دارد؛ سینمای مستند، ثبت اکنون، روایت گذشته و حفظ حافظه برای آینده است. گویی سفری حجمی در خط زمان است، وابسته کردن خط خشک زمان به حجم تصویری آگاه.»