کتاب «مثل یک فرمانده لشکر» نوشته‌ علی علویان، روایتی خواندنی و مستند از زندگی و رشادت‌های شهید مهدی طیاری است؛ فرمانده‌ای که نامش با بزرگ‌ترین عملیات‌های دوران دفاع مقدس پیوند خورده و بسیاری او را نه در اندازه‌ یک فرمانده گردان، بلکه در قامت یک فرمانده لشکر می‌شناختند. او در سخت‌ترین میدان‌های نبرد، امید لشکر ۴۱ ثارالله بود و هر بار با تصمیم‌های جسورانه و روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر، ورق عملیات را برمی‌گرداند.
شهید مهدی طیاری، سوم فروردین ۱۳۳۸ در روستای طوهان از توابع جیرفت متولد شد. کودکی‌اش در دل طبیعت جنوب کرمان سپری شد و تحصیلات ابتدایی را در دبستان عنبرآباد به پایان رساند، سپس وارد هنرستان کشاورزی جیرفت شد؛ جایی که تلاشگری و روحیه پرتکاپویش بیش از پیش نمایان شد. همان‌جا بود که رگه‌های اولین از انضباط، پشتکار و روحیه‌ کار گروهی در او شکل گرفت. با آغاز جنگ تحمیلی، طیاری همچون بسیاری از جوانان هم‌نسل خود، درس و زندگی شخصی را رها کرد و راهی جبهه‌ها شد. او خیلی زود به دلیل توانایی‌های نظامی، شجاعت فردی و قدرت مدیریت، به جایگاه فرماندهی رسید. نام طیاری با مجموعه‌ای از عملیات‌های مهم و سرنوشت‌ساز دفاع مقدس گره خورده است: 
 کربلای ۱ و فتح ارتفاعات استراتژیک قلاویزان
 کربلای ۵ و تصرف کانال ماهی
 والفجر ۸ و تسخیر پادگان نیروی دریایی عراق موسوم به «قشله»
 والفجر ۱۰ و آزادسازی ارتفاعات خورنوازان. 
هر کدام از این عملیات‌ها در روند جنگ اثری تعیین‌کننده داشتند. طیاری در همه این مأموریت‌ها حضوری کلیدی داشت و آن‌گونه که روایت‌ها نشان می‌دهد، گاهی سرنوشت عملیات در گرو تصمیم‌های او بود. فرماندهی که در میدان نبرد همچون کوه استوار می‌ایستاد، در سال ۱۳۶۷ و در جریان عملیات بیت‌المقدس، با اصابت گلوله خمپاره به شهادت رسید. او در آن زمان تنها ۲۹ سال داشت. شهادتش نه‌تنها خانواده و همرزمانش را در سوگ فرو برد، بلکه برای لشکر ۴۱ ثارالله از دست دادن یکی از ستون‌های اصلی بود. لشکر ۴۱ ثارالله، سال ۱۳۵۹ در قالب یک گردان از نیروهای سپاه پاسداران استان کرمان به فرماندهی حاج قاسم سلیمانی شکل گرفت، سال ۱۳۶۰ به تیپ ارتقا پیدا کرد و از سال ۱۳۶۱ با گسترش سازمان آن به ۳ تیپ و یک گردان زرهی، به‌عنوان لشکر ۴۱ ثارالله به فعالیت ادامه داد.
علی علویان در کتاب «مثل یک فرمانده لشکر» با دقت و نگاهی روایی، زندگی شهید را از کودکی تا شهادت بازآفرینی کرده است. این کتاب در ۱۲ فصل و دو بخش پایانی با عنوان‌های «حرف آخر» و «عکس‌ها» تنظیم شده است. نویسنده در نگارش کتاب از خاطرات همرزمان، دوستان و نزدیکان شهید بهره گرفته و تصویری چندبعدی از او ارائه داده است؛ تصویری که هم رشادت‌های او را نشان می‌دهد و هم مهربانی‌ها، دغدغه‌های انسانی و سادگی‌های روزمره‌اش را.

سخن حاج ‌قاسم
نام کتاب «مثل یک فرمانده لشکر» برگرفته از سخن تاریخی سردار شهید حاج ‌قاسم سلیمانی است. او درباره طیاری گفته بود: «طیاری نه تنها از دست ما، بلکه از دست انقلاب رفت. او فقط فرمانده گردان ۴۱۹ نبود؛ او واقعاً مثل یک فرمانده لشکر در میدان جنگ نیروها را هدایت می‌کرد. او امید لشکر ۴۱ ثارالله بود و حالا ما همه امیدمان را از دست داده بودیم». این جمله به‌خوبی جایگاه شهید طیاری را در میان فرماندهان نشان می‌دهد، فرمانده‌ای که فراتر از درجه و مسئولیت رسمی خود عمل می‌کرد و در میدان، نقش رهبری بزرگ را بر عهده داشت.
در بخشی از کتاب، خاطره‌ای از حاج ‌قاسم سلیمانی آمده که اهمیت بسیاری دارد. حاج قاسم می‌گوید: ««وقتی طیاری پشت بی‌سیم به من گفت کانال ماهی را تصرف کردیم، من بلافاصله این خبر مهم را به حاج محسن (فرمانده کل سپاه) رساندم. در همان لحظه آقای هاشمی رفسنجانی (فرمانده جنگ) هم در حال شنیدن مکالمه بود. هیچ‌کدام باور نمی‌کردند چنین اتفاقی افتاده باشد. حاج محسن از فرط خوشحالی طیاری و نیروهایش را تشویق کرد. واقعاً طیاری به دشمن بی‌اعتنا بود و اگر من او را متوقف نمی‌کردم، قطعاً تا هر کجا که بردش می‌رسید پیشروی می‌کرد و شاید ما به دروازه بصره می‌رسیدیم. او ناجی عملیات کربلای ۵ بود؛ عملیاتی که در سرنوشت کل جنگ تأثیر عمیقی داشت». این روایت نشان می‌دهد که طیاری تنها یک فرمانده جسور نبود؛ او یک استراتژیست میدانی بود که توانست معادلات جنگ را در مقاطع حساس تغییر دهد.
یکی از ویژگی‌های بارز کتاب، پرداختن به جنبه‌های انسانی و شخصی شهید طیاری است. نویسنده تلاش کرده است تا تصویر او را فقط در قامت یک فرمانده نظامی نشان ندهد، بلکه زندگی روزمره، شوخ‌طبعی‌ها، دغدغه‌های خانوادگی و صمیمیت‌هایش را نیز بازگو کند. این نگاه انسانی، کتاب را برای نوجوانان و نسل جدید جذاب‌تر می‌کند؛ چرا که قهرمانان جنگ را از قاب دور و دست‌نیافتنی بیرون می‌آورد و آنها را به انسان‌هایی نزدیک و ملموس تبدیل می‌سازد. این کتاب در نهایت تنها یک زندگینامه نیست، بلکه سندی تاریخی و ادبی است که روایت‌گر بخشی از تاریخ معاصر ایران است. شهید مهدی طیاری به‌واسطه‌ روحیه فرماندهی، شجاعت و ایمان عمیق، در حافظه‌ تاریخی جنگ ماندگار شده است. اثر علی علویان نیز با روایت صمیمی و مستند خود، این نام را برای نسل‌های آینده زنده نگه می‌دارد. علی علویان که در گردان ۴۱۹ علی‌ بن ابی‌طالب لشکر ۴۱ ثارالله، از نیروهای شهید طیاری بود در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفته: «سال آخر جنگ من آچارفرانسه ایشان در گردان ۴۱۹ بودم؛ این اصطلاحی بود که خود ایشان به کار می‌برد. شهید طیاری در جلوی سنگر حاج قاسم و در کنار من به شهادت رسید.»

مثل یک فرمانده لشکر

خاطرات زندگی
سردار شهید حاج مهدی طیاری

  نویسنده: علی علویان
  انتشارات:  سوره مهر
  تعداد صفحه: ۲۹۲ صفحه
   قیمت:  ۲۵۵۰۰۰ تومان