داود مسعودی
رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی اتاق بازرگانی مشترک ایران و آفریقا

ایران طی سال‌های اخیر پیشرفت‌ چشمگیری در حوزه‌های مختلف فناوری از هوش مصنوعی، اقتصاد دیجیتال و شهرهای هوشمند گرفته تا فین‌تک، بلاکچین و خدمات آنلاین داشته است. علاوه بر این، شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایرانی، امروز توان عرضه محصولاتی رقابتی را در سطح جهان دارند. بی شک توسعه صادرات این توانمندی‌ها نه‌تنها منجر به ایجاد درآمد ارزی پایدار می‌شود، بلکه زمینه‌ساز تقویت دیپلماسی فناوری ایران نیز خواهد بود.
در این میان می‌توان از قاره آفریقا به عنوان یکی از مقاصد مناسب برای صادرات محصولات فناورانه و همچنین صادرات خدمات مهندسی کشور یاد کرد. دلیل آن نیز این است که قاره آفریقا امروز در حال تجربه تحولاتی عمیق در حوزه فناوری‌های نوین است. کشورهای آفریقایی از توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و گسترش اینترنت گرفته تا سرمایه‌گذاری در اقتصاد دیجیتال، هوش مصنوعی، فین‌تک و هوشمندسازی خدمات عمومی، مسیر جهش فناورانه را به سرعت طی می‌کنند. همچنین بسیاری از دولت‌های این قاره با سیاست‌های حمایتی و سرمایه‌گذاری‌های گسترده، بستر جذب فناوری‌های نو و همکاری‌های بین‌المللی را فراهم کرده‌اند.
امروز تقریباً تمام قدرت‌های اقتصادی جهان، قابلیت‌های بالای 55کشور آفریقایی را غنیمت شمرده و این قاره را یکی از اولویت‌های اصلی صادراتی و همکاری‌های فناورانه خود قرار داده‌اند. قاره آفریقا با داشتن جمعیتی جوان، منابع طبیعی غنی و بازاری رو به رشد، مقصدی جذاب برای صادرات محصولات فناورانه محسوب می‌شود و بی‌تردید، اگر ایران امروز سهم مناسبی از این بازار را به دست نیاورد رقبای منطقه‌ای و جهانی، این فرصت را غنیمت می‌شمرند و عملاً ایران دیگر جایی در این معادله و بازی برد-برد نخواهد داشت.
علاوه بر این، اشتراکات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی متعدد ایران و کشورهای آفریقایی را نیز می‌توان مزیت همکاری راهبردی دانست. علاوه بر این، روحیه استقلال‌طلبی، ظرفیت‌ جمعیتی جوان، نیاز به فناوری‌های نوین در توسعه زیرساخت‌ها و همچنین روابط دوستانه سیاسی ایران با بسیاری از کشورهای آفریقایی، بستری ارزشمند برای تعمیق همکاری‌ها ایجاد کرده است.
با توجه به مجموع این ظرفیت‌ها، حضور شرکت‌های فناور ایرانی در این قاره را می‌توان آغاز مسیری استراتژیک برای توسعه دیپلماسی فناوری ایران و رشد صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان به این قاره فرصت‌محور دانست. هدف ما نیز در کمیسیون اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی، کمک به ایجاد یک عزم ملی برای صادرات فناورانه به قاره آفریقاست؛ حرکتی که با محوریت بخش خصوصی فناور و دانش‌بنیان و با حمایت‌های لازم از سوی دولت شکل خواهد گرفت. درصورت هم افزا شدن ظرفیت‌های داخلی و استفاده از فرصت‌های موجود در آفریقا، ایران قادر خواهد بود جایگاه برجسته‌ای در نقشه اقتصاد دیجیتال این قاره به دست آورد. با حضور قدرتمند فعالان اقتصادی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های فناور و حمایت سیاست‌گذاران، می‌توان پرچم صادرات فناورانه ایران را در قاره آفریقا برافراشت چراکه این حضور فناورانه، نه تنها یک فرصت اقتصادی، بلکه رسالتی ملی برای تقویت جایگاه ایران در دنیای فناوری است.