نداسیجانی
گروه فرهنگی

نگاه به تاریخچه موسیقی ایران به ویژه موسیقی نواحی، بیانگر این است که در گونه‌های رنگارنگ موسیقی اقوام ایران، زنان همچون مردان، نقش پررنگ و تأثیرگذاری داشته‌ و حافظ موسیقی کهن ایران زمین بوده‌اند. بانوان هنرمندی که تشکیل دهنده بیش از نیمی از موسیقی بومی ایران هستند، اما تا به اکنون عرصه گسترده‌ای برای عرضه هنر خود نداشته‌اند و حضورشان در عرصه اجرا تنها به چند جشنواره خلاصه شده است. حال با گذشت بیش از 40 سال از فعالیت این هنرمندان و محدودیت‌هایی که همیشه و همه جا همراه آنها بوده، قرار است جشنواره‌ای مستقل با عنوان «فستیوال موسیقی بانوان نواحی ایران» در جزیره کیش برگزار شود. رویداد هنری به همت خانه موسیقی ایران و منطقه آزاد کیش که از 19 آبان ماه افتتاح می‌شود. در نشست رسانه‌ای این رویداد هنری که روز گذشته برگزار شد، حمید ‌هادی دبیر علمی هنری این فستیوال که پنجمین دوره خود را برگزار می‌کند، در جملاتی  اظهار کرد: «پنجمین دوره جشنواره موسیقی کیش به پیشنهاد شورای سیاست‌گذاری به بانوان اختصاص یافته است و با عنوان «درخشش رنگین‌کمان موسیقی اقوام در پیشانی خلیج همیشه فارس» از تاریخ 19 تا 23 آبان ماه، هم‌زمان با هفته فرهنگی کیش، برگزار خواهد شد.»
به گفته او: «جشنواره موسیقی کیش با نگاه به میراث فرهنگی شفاهی ایران شکل گرفته است و اهداف آن شامل بازشناسی و احیای سنت‌ها، سبک زندگی، باورها و فرهنگ اصیل قومی ایران با محوریت بانوان نواحی کشور است؛ همچنین ابلاغ پیام وحدت و هم‌صدایی در سایه تلاش جمعی بانوان از طریق موسیقی اصیل ایرانی.»
دبیر این دوره از جشنواره بیان کرد: «فستیوال موسیقی بانوان نواحی ایران» در قالب رقابتی و بدون محدودیت سنی، برگزار خواهد شد و گروه‌های موسیقی بانوان با آثار بدیع برگرفته از فرهنگ و هنر اقوام ایرانی در بخش‌های مختلف، آوازهای اصیل و نغمات ایرانی شامل لالایی‌های مادرانه، کارآواها، سوگ‌خوانی، بشارت‌خوانی و ملودی‌های بومی همراه با سازهای محلی  به روی صحنه خواهند رفت. همچنین کنسرت «شب‌های نواحی ایران» ویژه بانوان در ایام جشنواره برپا می‌شود. در کنار این برنامه‌ها، تجلیل از یک بانوی پیشکسوت و یک بانوی محقق موسیقی نواحی نیز با نظر اساتید فن و شورای کارشناسی صورت خواهد گرفت.
حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی و عضو شورای علمی- هنری این فستیوال در این نشست رسانه‌ای بیان کرد: «اکنون که این جشنواره به حوزه بانوان و موسیقی نواحی وارد شده، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ حوزه‌ای که بسیار گسترده، کهن و ارزشمند است. امیدواریم این روند استمرار داشته باشد.»
این خواننده درپاسخ به «ایران» درخصوص کانون موسیقی نواحی خانه موسیقی ایران اظهار کرد: «کانون موسیقی نواحی ایران بسیار مهم است و خوشبختانه طی مدت زمانی که شکل گرفته است، توانسته قوام پیدا کند. تشکیل این کانون بیانگر اهمیت موسیقی نواحی و هنرمندانی است که طی این سال‌ها عضو خانه موسیقی بوده‌اند. در این کانون درخصوص  بانوان هنرمند موسیقی نواحی بحث‌هایی مطرح بوده و تأکید شده است.»
سیدحمیدرضا حسینی، یکی دیگر از اعضای علمی هنری نیز بیان کرد: «این جشنواره فرصتی برای کشف استعدادهای جدید است. در دهه 80 و نیمه نخست دهه 90 این تصور وجود داشت که موسیقی محلی در حال فراموشی است و زیر سایه ساختارهای نوین از بین خواهد رفت، یا موسیقی‌های دیگر جای آن را خواهند گرفت. خوشبختانه چنین نشد. امروز محله‌های جدید و استعدادهای ویژه‌ای ظهور کرده‌اند؛ فرزندان اساتید قدیم و هنرجویانی که در حال فعالیت‌اند.»
 
بانوان هم مخاطب هنر هستند
هم سرچشمه الهام هنری
ایرج نعیمایی، دیگر عضو شورای علمی هنری این فستیوال هم بیان کرد: «نقش بانوان در کیفیت و کمیت هنر هیچ‌گاه کمتر از مردان نبوده است. به‌ویژه در ادیان و فرهنگ ما، جایگاه بانوان در هنر بسیار برجسته است. در ادبیات فارسی که محور تمامی هنرهای ماست، بانوان همواره برجسته بوده‌اند. این جایگاه ویژه نشان می‌دهد که بانوان هم مخاطب هنر هستند و هم سرچشمه الهام هنری. به همین دلیل، این جشنواره را اقدامی بسیار ضروری می‌دانم؛ حرکتی که باید سال‌ها پیش آغاز می‌شد و اکنون به همت خانه موسیقی و مسئولان کیش شکل گرفته است. امیدوارم در آینده شاهد حضور جامع‌تر و گسترده‌تر بانوان در جامعه هنری کشور باشیم.
ابوالفضل صادقی‌نژاد، آهنگساز و از اعضای شورای علمی هنری جشنواره موسیقی کیش نیز گفت: «اگر همراهی و همدلی وجود داشته باشد، می‌توانیم مسیر روشنی برای موسیقی بانوان ترسیم کنیم. باید ببینیم کجا بودیم، اکنون کجا هستیم و قرار است به کجا برسیم. این مسیر تنها با کمک کارشناسان و دلسوختگان هنر ممکن است، نه صرفاً با تصمیم مدیران. کارشناسان واقعی می‌توانند آینده موسیقی بانوان را ترسیم کنند. باور دارم که هنرمندان دلسوخته، چه در حوزه بانوان و چه در عرصه‌های دیگر، می‌توانند برای آینده هنر کشور نقش‌آفرینی کنند.»
ژیوار شیخ‌الاسلام، عضو شورای علمی هنری این جشنواره درادامه این نشست رسانه‌ای گفت: «همیشه با دشواری‌هایی همراه بودیم اما امروز خوشحالم که شاهد برگزاری جشنواره‌ای در منطقه آزاد کیش هستم. این جشنواره فرصتی است برای طرح موسیقی‌های ارزشمند، قدردانی از پیشکسوتان و معرفی هنرمندان جوانی که کمتر دیده شده‌اند. این فستیوال تنها برای برنده شدن نیست؛ بلکه برای دیده شدن است. همه کسانی که روی صحنه می‌آیند، برنده‌اند چون توانسته‌اند هنرشان را ارائه دهند. امیدوارم موسیقی نواحی و اقوام ایران بیش از پیش شناخته شود و ارزش واقعی‌اش را پیدا کند.»
در ادامه محمدعلی حائری شیرازی، مدیر هنری سازمان منطقه آزاد کیش عنوان کرد: «موسیقی نواحی و اصیل ایرانی ریشه در هویت محلی ما دارد و برگزاری چنین جشنواره‌ای نوعی «ویترین فرهنگی» برای کشور محسوب می‌شود. این جشنواره از دو بخش مهم تشکیل شده: «موسیقی نواحی» و «بانوان». نغمه‌های مادرانه، لالایی‌ها و سوگواره‌هایی که در گوشه ‌و کنار ایران جاری است، بخش جدایی‌ناپذیر موسیقی ماست. توجه به نقش بانوان در موسیقی نواحی هم از نظر فرهنگی و هم از منظر گردشگری بسیار ارزشمند است.»