ندا سیجانی
گروه فرهنگی

هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با دبیری حمیدرضا اردلان، از روزسه‌شنبه 11 شهریورماه آغاز می‌شود و تا 26 شهریور ماه ادامه خواهد داشت. بنا به تعریفی که از این رویداد ملی آمده، جشنواره‌ ملی موسیقی جوان به مثابه آزمونی هنری است که امکانی برای ارزیابی وضعیت کمی و کیفی آموزش موسیقی در کشور فراهم می‌کند؛ فستیوالی که از سویی موجب ایجاد انگیزه‌ برای تلاش و تکاپوی بیشتر در میان نسل جوان موسیقیدان است و از سوی دیگر با همکاری صمیمانه‌ جمع کثیری از استادان برجسته‌ موسیقی کشور مجالی شایسته و ارجمند برای ارزیابی سطح کیفی آثار نسل جدید و سمت‌و‌سو دادن به فعالیت‌های موسیقایی آنان فراهم می‌آورد.
طی سال‌هایی که از برگزاری این جشنواره می‌گذرد، 100 داور از هنرمندان مطرح و برجسته موسیقی کشورمان با این رویداد ملی همراه و همدل هستند تا نسل جوان به شوق نوازندگی در محضر این بزرگان به آزمون و خطا بنشینند. استادانی چون حسین علیزاده، علی‌اکبر شکارچی، مجید کیانی، محمد فیروزی، ملیحه سعیدی، اردشیر کامکار، داریوش پیرنیاکان، فریماه قوام‌صدری، رافائل میناسکانیان و همچنین کیخسرو پورناظری، علی اکبر مردادی، بیژن کامکار، فرج علیپور، محمدرضا اسحاقی و... بزرگان موسیقی دستگاهی، کلاسیک غربی و اقوام ایران. البته درحال حاضر تعدادی از این هنرمندان پیشکسوت با تأکید بر جوانگرایی، قضاوت و داوری را به جوان‌ترها سپرده‌اند و به گفته دبیر این دوره از جشنواره حدود 25 درصد نگاه جوان‌گرایی به جشنواره لحاظ شده است و این روند ادامه دارد.

۱۶۴۰ نفر شرکت‌کننده در بخش نخست
به گفته برگزارکنندگان این فستیوال، در این دوره از جشنواره، ۱۶۴۰ نفر در مرحله اول شرکت کرده‌اند که ۸۴۰ نفر در بخش موسیقی دستگاهی، ۳۵۱ نفر در بخش موسیقی کلاسیک و ۴۴۹ نفر در بخش موسیقی نواحی حضور داشته‌اند.
حمیدرضا اردلان دبیرهجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره روند آموزش موسیقی کشور و تأثیرگذاری آن در تربیت نسل جوان حاضر در جشنواره  موسیقی جوان بیان کرد: «جشنواره ملی موسیقی جوان در سه بخش برگزار می‌شود که یک بخش آن شامل موسیقی کلاسیک غربی است و اغلب کسانی که در حال حاضر مشغول تحصیل در دانشگاه‌ها و هنرستان‌ها هستند، در دوران کودکی این آموزش‌ها را در کلاس‌های خصوصی فراگرفته‌اند و برخی از شرکت‌کنندگان این جشنواره از همین آموزشگاه‌ها و هنرستان‌ها به این فستیوال راه پیدا کرده‌اند. در خصوص موسیقی ردیف دستگاهی هم همین دیدگاه وجود دارد. اغلب این افراد از دوران نوجوانی در محضر استادان این حوزه تلمذ کرده‌اند و به سبب همین تعالیم وارد دانشگاه شده‌اند و در ادامه برخی از این افراد شرکت‌کننده فستیوال موسیقی جوان هستند. اما در بخش موسیقی نواحی فضای آموزشی به‌صورت رسمی چون دانشگاه، هنرستان و... وجود ندارد. درواقع برای آموزش رشته نوازندگی موسیقی نواحی و مقامی تنها می‌توان در محضر استادان این موسیقی آموزش دید و فضایی برای آموزش این هنر اصیل تعریف نشده است. براین اساس شرکت کنندگان جوان این بخش، نتیجه تعلیم سینه به سینه استادانی هستند که در نواحی مختلف ایران زندگی می‌کنند و میراث ماندگار موسیقی اقوام ایران را به نسل بعد از خود انتقال می‌دهند.»
این پژوهشگر موسیقی در ادامه صحبت‌هایش درباره راه‌اندازی مکتب‌خانه در جهت صیانت از موسیقی اقوام ایران اظهار کرد: «مکتب‌خانه‌ها پیشنهادی بود که حدود 25 سال قبل، بنده و آقای محمدرضا درویشی به بخش هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کردیم. قرار بود این مکتب‌خانه‌ها به‌صورت مداوم و تحت حمایت استادان بزرگ باشد تا علاقه‌مندان به معرفت موسیقی وآموزش ساز آن را در محضر استاد بیاموزند که تا به اکنون این اتفاق شکل نگرفته است.»
این آهنگساز درباره حمایت از هنرمندان جوان موسیقی اقوام ایران و توجه جشنواره ملی موسیقی جوان به این گونه از موسیقی افزود: «در این رویداد ملی، انتخاب شرکت‌کنندگان موسیقی نواحی ایران یک انگیزه درونی و باطنی برای آنها خواهد بود. البته سال گذشته و در اختتامیه هفدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، از جوانانی که در بخش موسیقی نواحی حائز رتبه شده بودند یک آنسامبل و یک ارکستر تشکیل دادیم که در تالار وحدت به روی صحنه رفتند. امسال نیز برنامه‌ریزی‌هایی انجام گرفته تا در کنار تهیه فیلم‌های مستند، تعدادی کارگاه برای ارتقا و راهنمایی شرکت‌کنندگان تشکیل شود.

حمایت صداوسیما از جوانان هنرمند
حمیدرضا اردلان در ادامه صحبت‌هایش در نشست خبری این رویداد هنری که روز گذشته برگزار شد، بیان کرد: «شعار جوان‌گرایی در این جشنواره بسیارمهم است و به آن تأکید شده است، به همین دلیل علاقه‌ای ندارم برای دوره آینده دبیری این رویداد را برعهده داشته باشم، چراکه جوانانی تحصیل‌کرده و صاحب دانش زیر ۴۰ یا ۳۵ سال حضور دارند که قدرت هدایت این جشنواره را هم می‌توانند برعهده بگیرند. بنابراین امیدوارم این جشنواره در هیچ شرایطی دچار کمبود و آسیب نشود، چراکه یک جریان مستقل است و امیدوارم به آیندگان همین‌گونه تحویل داده شود.»
 او درباره رسانه‌ای شدن این جشنواره به منظور مردمی شدن بیشتر آن، اظهار کرد: «انعکاس حضور تعداد بسیاری از جوانان در صداوسیما هیچ‌گاه مورد اهمیت نبوده است. من در این زمینه به جدیت مطالبه دارم و بایستی صداوسیما وظیفه ذاتی و قانونی خودش را در این زمینه انجام دهد و با آنها جلساتی هم برگزار کرده‌ایم.»
او در ادامه صحبت‌هایش به حمایت مراکز آموزشی اشاره کرد و افزود: «وظایف دانشگاه‌ها نسبت به این جشنواره این است که برندگان این جشنواره به صورت رایگان در دانشگاه‌ها پذیرش شوند. جالب اینکه تعداد بسیاری برنامه موسیقی‌های دستگاهی و نواحی و مقامی اجرا می‌شود اما علی‌رغم همه این برنامه‌ها، با تأسف توجهات به موسیقی پاپ بیشتر است. موسیقی پاپ مصرفی است و در حد و اندازه موسیقی اصیل و ردیف دستگاهی نیست تا معرفت شنیداری داشته باشد. خواهش من از اهالی رسانه این است که بنویسید مسئولان با حمایت از این موسیقی می‌توانند گوش‌ها را از تخریب نجات دهند.»
اردلان درباره حمایت پلتفرم‌های نمایشی از جشنواره ملی موسیقی جوان گفت: «به هیچ عنوان نباید از صداوسیما عبور کنیم، چراکه دارایی کشور هستند و باید در جهت رفع نواقص عمل کنند. گذر کردن مبانی متفاوتی دارد. در یک ساختار ممتد همه ما اهل ایران هستیم، همچنان‌که وقتی به ما حمله می‌شود همه اختلافات را کنار می‌گذاریم تا برای رفع مشکلات و مقاومت وارد عمل شویم. تلویزیون متعلق به همه مردم ایران است و من به گفت‌و‌گو معتقدم و یک روزی تلویزیون به این درایت خواهد رسید که از همه موسیقیدانان پذیرایی کند.»
حمیدرضا اردلان بودجه جشنواره ملی موسیقی جوان را ۶ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: «اگرچه جشنواره موسیقی فجر با توجه به کارکردهای سیاسی‌اش مهم است، اما جشنواره موسیقی جوان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. جوایز این جشنواره در کمال شرمساری، بسیار اندک است و نفر اول ۶ میلیون، نفر دوم ۵ میلیون و نفر سوم ۴ میلیون تومان دریافت خواهند کرد اما به واقع باید ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان به آنها بدهیم. شاید تنها موضوع راضی‌کننده، ارائه تندیسی است که به برگزیدگان می‌دهیم.»
در بخشی از این نشست خبری اسحاق شکری مدیرعامل انجمن موسیقی ایران اظهار کرد: «رویداد امسال، از یازدهم شهریور تا ۲۶ شهریور در تالار رودکی اجرا خواهند داشت و مکان برگزاری اختتامیه تالار وحدت است. گروه‌هایی که در مرحله اول تشکیل می‌دهیم در جشنواره موسیقی فجر امسال، شرکت خواهند داشت.»
او در رابطه با حمایت‌های آکادمیک از برگزیدگان گفت: «جشنواره مورد تأیید بنیاد نخبگان قرار گرفته و برگزیدگان به بنیاد معرفی می‌شوند. رده سنی، بالای ۱۸سال است و افراد زیادی به بنیاد معرفی شده‌اند.»