زهرا کشوری
 دبیر گروه زیست‌بوم

 نوع تدفین و پرسش‌های پیچیده
 با وجود این یافته علمی، نوع تدفین این دو برادر پرسش‌های تازه‌ای را پیش روی باستان‌شناسان قرار داده است. سن این دو در زمان مرگ حدود ۲۵ تا ۳۵ سال تخمین زده می‌شود. یکی از اسکلت‌ها به‌صورت چاله‌ای و دیگری به‌صورت دخمه‌ای دفن شده‌اند؛ یکی به پهلوی چپ با پاهای نسبتاً صاف و دیگری با پاهای جمع‌شده.
 همراه این تدفین‌ها اشیای ارزشمندی همچون کوزه، کاسه‌های سه‌پایه، چاقو و سرنیزه آهنی کشف شد؛ اشیایی که نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی فرد در جامعه محلی آن روزگار است. جهانی درباره تفاوت شیوه تدفین می‌گوید: «احتمال می‌دهیم این تفاوت تنها ناشی از جایگاه اجتماعی متفاوت باشد، اما هنوز به دلیل متقن نرسیده‌ایم؛ چون کشف بسیار جدید است.» او با این حال تأکید می‌کند: «تدفین دخمه‌ای و اشیای همراه احتمالاً نشانه رتبه اجتماعی بالاتری است.»
 
جامعه جنگجویان دامدار
 کشف اشیای همراه و نوع تدفین اطلاعات بیشتری درباره جامعه لیارسنگ‌بن ارائه می‌دهد. جهانی می‌گوید: «این جامعه احتمالاً متشکل از جنگجویانی بوده که به دامداری نیز می‌پرداختند.»
 به اعتقاد تیم باستان‌شناسی، این جنگجویان دامدار پیوندهای فرهنگی با مناطق داخلی و خارجی ایران، از جمله قفقاز و آسیای مرکزی داشته‌اند. جهانی درباره بازتاب این ارتباط‌ها توضیح می‌دهد: «شباهت در تدفین و یافته‌های فرهنگی نشان‌دهنده روابط گسترده فرهنگی و تجاری منطقه است.»
 
اهمیت در بازنگری تاریخ گیلان
 کارشناسان معتقدند یافته‌های جدید می‌تواند نگاه ما به تاریخ گیلان و نقش این منطقه در دوران اشکانی و ساسانی را تغییر دهد. باستان‌شناسی در گیلان همچنان با ابهامات بسیاری روبه‌روست، اما کشفیات تازه نقشی تعیین‌کننده در روشن کردن زوایای ناشناخته این دوره‌ها دارد. به گفته متخصصان، داده‌های جدید نه‌تنها به بازسازی دقیق‌تر تاریخ گیلان کمک می‌کند، بلکه درک ما از جایگاه این سرزمین در تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران در عصر اشکانی و  ساسانی را نیز گسترش خواهد داد.
 دشواری‌های کاوش در ارتفاعات
 محوطه لیارسنگ‌بن در ارتفاع ۱۷۵۰ تا ۱۹۰۰ متری قرار دارد و همین امر کاوش را با دشواری‌هایی روبه‌رو می‌کند. جهانی توضیح می‌دهد: «کاوش در چنین ارتفاعی با شرایط اقلیمی متغیر، مسیرهای صعب‌العبور و محدودیت‌های لجستیکی همراه است. این عوامل فشار جسمی و روحی زیادی به اعضای تیم وارد می‌کند، به‌گونه‌ای که برخی از همراهان قادر به ادامه همکاری نیستند. با این حال، دورافتادگی و دسترسی دشوار یک مزیت نیز دارد؛ چرا که آثار باستانی کمتر در معرض تخریب یا دخل و تصرف قرار گرفته‌اند و امکان کشف داده‌های بکر علمی بیشتر است.»
 
ضرورت رویکرد میان‌رشته‌ای
 ولی جهانی با تأکید بر ضرورت گسترش پژوهش‌ها می‌گوید: «امیدواریم کاوش‌ها به صورت گسترده و با تمرکز بر باستان‌شناسی میان‌رشته‌ای ادامه پیدا کند.» او افزود: «یکی از محورهای مهم، توجه به تغذیه و انگل‌شناسی باستانی است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی از زندگی، سلامت و شرایط زیستی جوامع گذشته در اختیار ما قرار دهد.»
 به گفته او، رویکرد میان‌رشته‌ای، با افزایش دقت در کشف داده‌های تاریخی، امکان بازسازی واقع‌بینانه‌تر از زندگی و فرهنگ مردمان گذشته را فراهم می‌کند.
 
از کاوش تا نمایشگاه
 این یافته‌ها تنها به فضای دانشگاهی محدود نشده است. جهانی درباره معرفی عمومی نتایج می‌گوید: «نتایج کاوش تاکنون در چند نمایشگاه برای مردم ایران و حتی در سطح بین‌المللی ارائه شده است. قطعاً در آینده نیز تمرکز بیشتری بر معرفی این دستاوردها خواهیم داشت تا امکان آشنایی گسترده‌تر جامعه محلی و ملی با یافته‌ها فراهم شود.»