بررسی سفرهای استانی پزشکیان

دوری از نمایش، تمرکز بر حل مشکل

رویکرد سفرهای استانی دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان، با هدف تحول در مدیریت مسائل و تقویت ارتباط با اقشار مختلف مردم و نخبگان دنبال می‌شود. این سفرها ویژگی‌هایی دارند که آنها را از الگوهای سنتی سفرهای استانی در دولت‌های پیشین متمایز می‌کند.
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های سفرهای استانی پزشکیان، پرهیز از توزیع منابع مالی غیرضروری یا طرح وعده‌های غیرواقعی است. برخلاف برخی دولت‌های گذشته که در سفرهای استانی با توزیع بودجه‌های کلان یا وعده‌های مالی کوتاه‌مدت به دنبال جلب رضایت عمومی بودند، پزشکیان رویکردی مبتنی بر مدیریت مسئولانه منابع اتخاذ کرده است. او در جریان سفر خردادماه خود به ایلام تأکید کرد، «بنا ندارد مثل گذشته صرفاً وعده بدهد»، رویکردی که مشخصاً با هدف جلوگیری از هدررفت منابع و تمرکز بر پروژه‌هایی با منابع مالی مشخص و پایدار اتخاذ شده است. به عنوان مثال، در سفر به سیستان و بلوچستان، تمرکز پزشکیان به جای ارائه وعده‌های مالی، بر شناسایی مشکلات زیرساختی و برنامه‌ریزی برای تأمین منابع پایدار بود. این رویکرد رئیس‌جمهوری نه‌‌تنها از بار مالی پروژه‌های غیرضروری کاسته، بلکه به تقویت شفافیت مالی در سطح استانی هم کمک کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این رویکرد، با کاهش انتظارات غیرواقعی، زمینه را برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر و پایدارتر نیز فراهم کرده است.
 
حذف کارناوال‌های خیابانی 
و همایش‌های نمایشی
یکی از انتقادات رایج به سفرهای استانی دولت‌های پیشین، برگزاری تجمعات پرهزینه و نمایشی بود که گاه با هدف تبلیغات سیاسی و رسانه‌ای انجام می‌شد. دولت چهاردهم در یک سال گذشته نشان داده است که به طور کامل از این الگو فاصله گرفته و از برگزاری همایش‌های پرهزینه یا تجمعات خیابانی برای سخنرانی رئیس‌جمهوری خودداری کرده است. پزشکیان ترجیح داده که مردم را ساعت‌ها در خیابان‌ها معطل نکند یا از آنان برای ایجاد تصاویر تبلیغاتی استفاده نشود. به جای آن، او برنامه‌های خود را به دیدارهای هدفمند با نخبگان، فعالان محلی و گروه‌های مردمی محدود کرده است. این رویکرد، علاوه بر کاهش هزینه‌های غیرضروری، به مردم امکان داده تا به امور روزمره خود ادامه دهند و در عین حال، فرصت‌های واقعی برای گفت‌وگو با مقامات و نخبگان جامعه استانی فراهم شده است.
 
تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام 
به جای آغاز پروژه‌های جدید
یکی از سیاست‌های کلیدی پزشکیان و در مجموع دولت چهاردهم در سفرهای استانی، اولویت‌بندی تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام به جای آغاز پروژه‌های جدید است. این رویکرد در سفرهای مختلف، از جمله در کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، ایلام و زنجان به‌وضوح دیده شد. افتتاح طرح‌های صنعتی، عمرانی و... که از دولت‌های قبلی نیمه‌‌تمام مانده بودند، نشان‌‌دهنده تعهد دولت به بهره‌برداری از زیرساخت‌های موجود بود. این سیاست با استقبال کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی مواجه شده است، زیرا به زعم آنها، از پراکندگی منابع جلوگیری کرده و به تکمیل زیرساخت‌های حیاتی مانند راه، آب، برق و گاز کمک می‌کند.
 
 فضای آزاد برای اظهارنظر مردمی
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز سفرهای استانی پزشکیان، ایجاد فضایی باز برای اظهارنظر و انتقاد مردم است. برخلاف برخی سفرهای استانی در گذشته که گاه با فیلترها یا محدودیت‌های گفت‌وگو همراه بودند، در دولت چهاردهم مردم توانسته‌اند مسائل، مشکلات و پیشنهادهای خود را از طریق نخبگان و نمایندگان خود با رئیس‌جمهوری مطرح کنند. به عنوان مثال، در سفر به سیستان و بلوچستان، دیدار با مولوی عبدالحمید امام جمعه مسجد مکی زاهدان، فرصتی برای طرح درخواست‌های جامعه محلی، از جمله تقویت وحدت و استفاده از ظرفیت‌های نخبگان محلی، فراهم کرد.
 
تنوع جلسات با حضور نخبگان سیاسی، اجتماعی و مردمی
در سفرهای استانی مسعود پزشکیان، برنامه‌های متنوعی برای دیدار با گروه‌های مختلف اجتماعی طراحی شده است. این جلسات شامل نخبگان سیاسی، فعالان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‌شود. در آخرین مورد از این جلسات، رئیس‌جمهوری بخش عمده‌ای از وقت خود در سفر یک‌روزه به زنجان را صرف دیدار و گفت‌و‌گو با نخبگان و فعالان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنجان کرد. مشخصاً این تنوع جلسات، امکان شناسایی دقیق‌تر مسائل منطقه‌ای و بهره‌گیری از دانش و تجربه نخبگان و فرهیختگان استانی را فراهم کرده است. پزشکیان در این دیدارها بارها تأکید کرده که حل مشکلات نیازمند همکاری جمعی است و باید به جای تمرکز بر فرد، به تیم و مشارکت عمومی و ظرفیت نخبگانی تکیه کرد.
  
پیگیری برنامه‌های کلان ملی 
در سطح استانی
مسعود پزشکیان در سفرهای استانی خود، علاوه بر تمرکز بر مسائل محلی، به اجرای برنامه‌های کلان ملی هم توجه نشان داده است. به جرأت می‌توان گفت، عدالت آموزشی مهم‌ترین موضوعی است که رئیس‌جمهوری در سفرهای استانی خود پیگیری می‌کند. پزشکیان معتقد است که شکاف‌های آموزشی در مناطق محروم باید از بین رفته و زیرساخت‌های آموزشی و دسترسی به معلمان باکیفیت برای همه فرزندان ایران فراهم شود. چه آنکه اولین برنامه سفر فشرده یک‌روزه او به زنجان نیز نشست توسعه عدالت آموزشی بود. جایی که گفت: «پروژه‌های آموزشی نباید تا پایان دولت طول بکشد و باید با مشارکت همه مردم و استفاده از ظرفیت‌های مردمی، نهضت مدرسه‌سازی را با جدیت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه رساند.»
جملگی این موارد باعث شده تا حالا و با گذشت یک سال از آغاز ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، رویکرد او در سفرهای استانی با استقبال مردم و نخبگان مواجه شود. حذف تشریفات غیرضروری، تمرکز بر حل مسائل واقعی و تأکید بر اتمام پروژه‌های ناتمام، از جمله نقاط قوت این سفرها در یک سال گذشته بوده است. در نظر پزشکیان، مهم تعداد سفرها نیست، آنچه که اهمیت دارد، نتایج سفر است. به همین دلیل هم برخی از سفرهای استانی رئیس‌جمهوری بدون هماهنگی قبلی و غیرمنتظره انجام می‌شود.

 

برش

تأکید بر عدالت و شایسته‌سالاری
عدالت و شایسته‌سالاری از شعارهای محوری پزشکیان بوده و در سفرهای استانی او نیز به‌وضوح دیده می‌شود. رئیس‌جمهوری در دیدارهای خود، بر ضرورت پرهیز از تبعیض بر مبنای گرایش سیاسی تأکید کرده است. او در آیین تجلیل از تلاش‌های کارکنان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دوران جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی که تیرماه امسال برگزار شد، اظهار کرد: «نباید اجازه دهیم بر اساس ظواهر یا تفاوت نظرات در حق افراد شایسته اجحاف شود.» رویکرد شایسته‌سالاری پزشکیان در انتصابات استانی دولت چهاردهم به‌وضوح منعکس شده است. به عنوان مثال، انتخاب منصور بیجار، یک بلوچ سنی، به عنوان اولین استاندار اهل تسنن و بومی سیستان و بلوچستان و انتخاب آرش زره تن لهونی، استاندار بومی کردستان نشانه‌ای از توجه به تنوع قومی و مذهبی و تقویت وحدت ملی بود.