محدثه جعفری
خبرنگار

 
روز گذشته خبری با عنوان «جنین‌های ما کجاست؟» در فضای عمومی جامعه و رسانه‎ها منتشر شد و بازتاب بسیاری پیدا کرد و سر و صدای زیادی به راه انداخت. افرادی مدعی بودند بخش درمان ناباروری (IVF) بیمارستان آبان تعطیل شده و هیچ‌کس پاسخگوی خانواده‎هایی که در چند ماه گذشته لقاح مصنوعی انجام داده اند، نیست. بعد از انتشار این خبر، دانشگاه علوم پزشکی ایران با رد ادعای گم‌ شدن جنین‌ها در بیمارستان آبان، اعلام کرد: «مخازن نگهداری جنین در بخش IVF بیمارستان آبان فعال بوده و شرایط نگهداری مناسب است.» اما سؤالی که در این هیاهو مطرح می‌شود این است، اصلاً با شرایط خاصی که باید برای نگهداری جنین حاصل از لقاح مصنوعی در نظر گرفته شود، احتمال گم شدن آن وجود دارد؟ دکتر چوبینه، رئیس انجمن علمی باروری و ناباروری و رئیس انجمن جنین‌شناسی و بیولوژی تولیدمثل ایران در پاسخ به این پرسش به «ایران» می‌گوید: «گاهی زنان و مردان به دلایل مختلف مثل پروسه‎های درمانی سرطان، آماده نبودن رحم مادر یا افزایش سن، اقدام به ذخیره‎سازی و فریز کردن سلول تخمک و اسپرم می‎کنند تا در زمانی که نیاز دارند، به آنها رسانده شود. این سلول‎ها در تانک‎های ازت با دمای منفی 180 یا منفی 80 با کدگذاری و شناسه‎های خاصی نگهداری می‎شود، گاهی اوقات تا 10 سال هم این نگهداری طول می‎کشد. اما درصد گم شدن جنین بسیار پایین است، چون متخصصین پایبند به اخلاق پزشکی و حقوق بیمار هستند و تمام تلاششان را می‎کنند تا از تنها سرمایه‎های افراد که امید برای فرزندآوری است، حراست کنند. اهمیت این موضوع به این دلیل است که شاید مادر دیگر سلول تخمکی نداشته باشد یا پدر به علت ناتوانی، دیگر اسپرمی نداشته باشد تا جنین تشکیل شود به همین دلیل مراقبت از این سلول‎ها مسأله حساسی است. چون جنین از همان لحظه تشکیل تخم زنده است. ولی با توجه به مشکلات احتمالی که زوجین در باروری با آن روبه‎رو می‎شوند، بخشی از فرآیند رشد جنین بیرون از رحم در آزمایشگاه انجام می‎شود و بعد در رحم مادر قرار می‎گیرد. یعنی اسپرم و تخمک با فرآوری‎هایی که توسط متخصصین جنین‌شناس روی آن انجام می‎شود، لقاح را شکل می‎‌دهند و بعد وارد رحم مادر می‎کنند.»
 امنیت 400 جنین در بخش IVF برقرار است
جای جنین‌ها امن است و هیچ نگرانی وجود ندارد. دکتر یاسر فروغی قمی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره این شایعه که تغییر مدیریتی در بخش درمان ناباروری بیمارستان آبان باعث این اتفاق‌ها شده است، می‎گوید: «موضوع تغییر مدیریت این بخش هیچ دخالتی در روند نگهداری جنین‎ها ندارد و همه 400 جنین موجود در این مرکز ناباروری در صحت و سلامت کامل نگهداری شده و می‎شوند. فردی که مدعی مفقود شدن جنینش بود، ساعت 7 صبح چهارشنبه 8 مرداد جنین را دریافت کرد و صورت‌جلسه شد. ماجرا از این قرار است، این فرد به مرکز مراجعه می‎کند تا جنینش را تحویل بگیرد، کارمندی که مسئول تحویل جنین‎هاست آن روز به دلایلی نمی‌تواند کد جنین را پیدا کند و به این فرد می‎گوید، فردا برای تحویل گرفتن مراجعه کند. در همین بین بحثی میان این دو نفر شکل می‎گیرد و نتیجه‎اش، خبر دروغی می‌شود که در فضای رسانه‎ای کشور منتشر شده و بازخورد بسیاری پیدا می‌کند. آن روز 15 جنین تحویل خانواده‎هایشان شد، 3 جنین با تأخیر تحویل داده شد و 2 جنین را هم در همان روز به خانواده‌ها تحویل دادند. فقط آن فردی که این جنجال خبری را به پا کرده بود، جنین را در همان روز نگرفته بود که او هم چهارشنبه صبح دریافت کرد.»
او با تأکید بر اینکه هیچ جنینی در این مرکز گم نشده است، توضیح می‎دهد: «هنگام تحویل جنین، هماهنگی‎های لازم با پزشک معالج او انجام شد تا هیچ مشکلی برایش رخ ندهد. موضوع اصلی این است که تانک‎های نگهداری جنین در مرکز وجود دارند و نگرانی بابت مفقود شدن نیست. حالا اگر بیمارستان یا مرکز تصمیم بگیرد جنین‎ها را به بیمارستان دیگری منتقل کند، حتماً هماهنگی‎های لازم انجام می‎شود. تصمیم این موضوع هم با ریاست بیمارستان آبان است و اگر به توافق برسند، همه چیز به روال عادی باز می‎گردد. حتی اگر یک درصد هم تصمیم بر تغییر باشد، ما جنین‎ها را با تانک ازت به بیمارستان دیگری منتقل می‎کنیم، چرا که سرمایه‎ها و امانت مردم هستند و حفاظت از آن وظیفه ماست.»
دکتر فروغی به اشتباهی که در تحویل یک جنین رخ داده بود هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «امروز یکی از خانواده‌ها جنین اشتباه را دریافت کردند و زمانی که به بیمارستان مقصد رسیدند متوجه شدند که جنین برای آنها نیست؛ بلافاصله برگشتند و همکاران ناظر دانشگاه با بررسی موضوع جنین درست به آنها تحویل دادند.اکنون جنین در بیمارستان جدیدمستقر شده است.» این شبهه میان خانواده‌ها ایجاده شده است، نکند این رفت و آمدها و برداشت اشتباه جنین به او آسیب وارد کند، معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران در این‌باره می‌گوید: «نه چنین چیزی امکان ندارد. برای جابه‌جایی جنین از زنجیره سرد استفاده می‌کنند و با ماشین‌های ما منتقل می‌شوند تا از حفظ این زنجیره اطمینان حاصل کنیم. به همین دلیل امکان آسیب به جنین وجود ندارد.»
به گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران، شماره تماسی ۲۴ ساعته برای پاسخگویی به مراجعان در بیمارستان راه‌اندازی می‎شود تا مردم برای نگهداری از جنین‎هایشان نگرانی نداشته باشند.