محمدکریم ویسی
خبرنگار «ایران» در ایلام

تیرماه ۱۳۶۵، شهر مهران در اشک و خون می‌سوخت. خاک این دیار زیر چکمه‌های سربازان بعثی می‌لرزید، اما قلب ارتفاعات قلاویزان هم‌نوا با نبض رزمندگان می‌تپید.
سپیده‌دم دهم تیر، آسمان از غرش توپ‌ها سرخ شد. مردان و زنان ایلام، همراه با سپاه پاسداران، ارتش قهرمان، بسیج، نیروهای مردمی و عشایر دلاور، چون سیل از دامنه‌ها سرازیر شدند؛ گویی صحنه‌ای از قیامت برپا شده بود.
تانک‌های رژیم بعث، یکی پس از دیگری در آتش ایمان رزمندگان ذوب می‌شدند و فریاد پیروزمند «الله‌اکبر» بر فراز شهر آزادشده طنین انداخت. امروز مهران، نماد تبدیل تهدید به فرصت است.
در تیرماه ۱۳۶۵، سنگرهای دشمن بر بلندای قلاویزان جا خوش کرده بود و امروز، گنبد طلایی یادمان شهیدان، بر استقرار امن و میهمان‌پذیر مهران نظاره می‌کند. سالانه بیش از پنج میلیون زائر، با چشمانی اشکبار از شوق زیارت، از مرز امن مهران می‌گذرند؛ این در حالی است که همین خاک، روزگاری شاهد یکی از سخت‌ترین نبردهای دفاع مقدس بود. اینجا خاکی است که طعم باروت و اشک را چشیده؛ باروت دیروزش، از سینه‌های جوانان میهن فریاد می‌زند و اشک امروزش، از دیدگان زائران اباعبدالله(ع) جاری است.
مهران، تو نماد جاودان ایمانی هستی که هر تهدیدی را به برکت نام خدا به فرصتی بی‌بدیل بدل می‌کنی. پایداری بی‌نظیر مردم ایلام در دوران جنگ تحمیلی بر کسی پوشیده نیست. با وجود بمباران‌های سنگین و اشغال مهران، هیچ شهر و روستایی در استان تخلیه نشد. مردم نه‌تنها از خانه و کاشانه خود دفاع کردند، بلکه پناهگاه مهاجران جنگی نیز بودند.
مهران به جهان آموخت که تهدیدها در سایه اراده ملت و ایمان راسخ، به فرصت‌هایی پایدار و بی‌نظیر تبدیل می‌شوند. امروز، زائر حسینی(ع) که از مرز مهران گذر می‌کند، بر خاکی گام می‌نهد که هر ذره‌اش روایتی است از استواری دیروز و امید امروز.
مهران، این اسطوره دفاع مقدس، امروز نماد گذر از جنگ به آبادانی است؛ شهری که در دهه پرخون شصت با ایثار رزمندگان از چنگال اشغال رها شد و اکنون با حضور زائران حسینی(ع)، جانی دوباره گرفته و رونقی نو یافته است.
مهران؛ از سنگر خون تا گذرگاه مهر مهران، نگین مرزی استان ایلام، در روزهای دفاع مقدس صحنه‌ای از حماسه‌آفرینی‌های بی‌نظیر بود. این شهر که چندین بار در محاصره سنگین نیروهای بعثی قرار گرفت، با مقاومتی اسطوره‌ای، امروز به نمادی از تبدیل تهدید به فرصت بدل شده است؛ گذرگاهی امن برای زائران حسینی(ع) و گزینه‌ای استراتژیک برای رونق اقتصادی منطقه. مهران در دهه پرخون شصت، صحنه نبردهای سرنوشت‌سازی چون عملیات کربلای یک بود و امروز، به برکت خون شهیدان، دروازه مطمئنی برای زیارت کربلای معلی است.
دهم تیرماه ۱۳۶۵، روزی است که تاریخ آن را با طلوع آزادی بر بلندای قلاویزان به یاد خواهد سپرد؛ روزی که رزمندگان با تکبیرهای آسمانی، در عملیات «یا ابوالفضل العباس»، این شهر را از چنگال صدامیان رهانیدند.
عملیات کربلای یک، روایتی است از شجاعت کم‌نظیر رزمندگانی با کمترین امکانات، در نبردی نابرابر - تن در برابر تانک - ایستادند تا عزت ایران اسلامی را پاس دارند. امام راحل(ره) فرمودند: «مهران را هم خدا آزاد کرد.»
ارتفاعات قلاویزان و کله‌قندی، شهرک‌های منصورآباد و هرمزآباد و بارگاه امامزاده سیدحسن(ع)، هنوز پس از ۳۹ سال، نفس‌های آن حماسه را در سینه دارند. این شهر، امروز با گنبد طلایی یادمان شهدایش، روایتگر گذر از جنگ به آبادانی است. هر چند که غریبانه، نام آن در تقویم ملی جایی ندارد و روایت‌هایش در قاب سینما کمتر بازگو شده است.
مهران امروز، با میزبانی سالانه میلیون‌ها زائر، نیازمند توجهی درخور به ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی‌اش است.
امروز این دیار، شایسته توجه ویژه‌ای است؛ از ثبت ملی روز آزادسازی مهران تا توسعه زیرساخت‌های گردشگری و تجاری.
وقتی از جاده ایلام به سوی مهران حرکت می‌کنی، گویی در تونل زمان به دهه ۶۰ سفر می‌کنی: چنگوله، میمک، دهلران، شرهانی و غیره. هر پیچ جاده، خاطره‌ای زنده از رشادت‌هاست. تانک‌های سوخته و ترکش‌های به جا مانده، حکایت از نبردی سهمگین دارند؛ نبردی که با غیرت بسیجی‌ها به پیروزی انجامید.
مهران امروز، آسمانی دارد که هر ذره‌اش بوی عروج شهیدان را می‌دهد. ثبت این حماسه‌ها در تاریخ، نه یک انتخاب، که وظیفه‌ای ملی است تا نسل جوان با آرمان‌های شهدا آشنا شوند.
ایلام با روایت‌های غرورآفرینش، دنیا را به تحسین واداشته است؛ از کوچک‌ترین شهید تا جوان‌ترین فرمانده‌های جنگ. دیوارهای این شهر، گواهی زنده بر این ادعا هستند.