رضوانه رضایی‌پور
خبرنگار حوزه دولت

دولت، اصلاح ناترازی‌ها را از خودش آغاز کرد. البته نه با حرف زدن یا گفتن کلمات دستوری از این دست که «باید این کار انجام شود» یا «باید ناترازی اصلاح شود.» بلکه اصلاح ناترازی در حوزه برق، با اقدام عملی دولت در خود دولت دنبال شد.
دیروز با حضور معاون اجرایی رئیس ‌جمهوری، پنل‌‌های خورشیدی در نهاد ریاست‌ جمهوری نصب شد تا به این ترتیب دولت چهاردهم نشان دهد که در رفع ناترازی برق از طریق تولید انرژی خورشیدی جدی است. این نیروگاه خورشیدی که با حضور محمدجعفر قائم‌پناه نصب و راه‌اندازی شد، در مجموعه نهاد ریاست ‌جمهوری در مرکز همایش‌های بین‌المللی نهاد ریاست ‌جمهوری، یا همان سالن اجلاس سران قرار دارد.

تأمین برق اداره‌های دولتی
در قانون
براساس قانون و برنامه‌های تدوین شده، همه اداره‌های دولتی و دستگاه‌های مشمول ماده ۵ قانون خدمات کشوری، موظف هستند ۲۰ درصد برق مصرفی خود را از انرژی خورشید تأمین کنند. تا پیش از این، اقدامات عملی و جدی برای این قانون صورت نگرفته بود، تا زمانی که هم ناترازی برق جدی‌تر شد و هم دولت چهاردهم فعالیت خود را آغاز کرد. یکی از جلسات مداوم رئیس ‌جمهوری که همیشه پیگیری شده، جلسه برای رفع این ناترازی بود. به عنوان مثال بهمن ماه سال گذشته «جلسه پیگیری تسریع در اجرای طرح‌های احداث نیروگاه‌های تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر با تمرکز بر نیروگاه‌های برق خورشیدی»، به ریاست پزشکیان تشکیل شد. این جلسات نه تنها بیانگر این واقعیت است که رئیس ‌جمهوری شخصاً بر این پروژه بزرگ ملی نظارت می‌کند، بلکه در این جلسه گزارش‌ها درباره «اجرای تصمیم دولت برای احداث حداقل ۳۰ هزار مگاوات ظرفیت تولید برق از این محل» بررسی شد. اما غیر از این جلسات، دولت تدبیر دیگری هم بکار گرفت، یعنی این تدبیر که در گام اول، خود بخش دولتی یعنی اداره‌ها، وزارتخانه ها و سازمان‌های دولتی باید بخش عمده برق خود را از انرژی خورشیدی تأمین کنند. رئیس ‌جمهوری اسفندماه سال گذشته اعلام کرد: «در اداره‌ها و دستگاه‌های اجرایی بویژه در بخش تأمین برق، استفاده از پنل‌های خورشیدی الزامی خواهد شد.» پزشکیان اردیبهشت امسال هم باز تأکید کرد که «همه اداره‌ها باید به پنل‌های خورشیدی مجهز شوند. در تابستان برق به اداره‌ها داده نخواهد شد، مگر اینکه از پنل خورشیدی استفاده کنند.»
حالا، رئیس‌ جمهوری و نهاد ریاست جمهوری، آنچه برای همه بخش‌های دولت الزامی کرده بودند را، ابتدا از خودشان شروع کردند؛ یعنی نصب پنل‌های خورشیدی در مجموعه نهاد ریاست جمهوری.

تأمین 5 ساعت برق
نهاد ریاست‌جمهوری با خورشید
روز گذشته در مجموعه نهاد ریاست‌جمهوری در مرکز همایش‌های بین‌المللی نهاد ریاست‌جمهوری، هزار و ۱۵۰ پنل خورشیدی، هر یک به ظرفیت تولید ۶۱۰ وات برق نصب و بهره برداری از آن آغاز شد. به  عبارتی دیگر، در این نیروگاه کوچک، روزانه معادل 3 هزار و 850 کیلووات و سالانه هزار و 400 مگاوات برق تولید خواهد شد که معادل ۳۰درصد برق مصرفی ساختمان های نهاد ریاست‌جمهوری در تهران است. به گفته معاون اجرایی رئیس‌جمهور، این نیروگاه می تواند روزانه تا 5 ساعت‌ونیم، برق ساختمان‌های نهاد ریاست‌جمهوری را تأمین کند.
محمدجعفر قائم پناه دیروز در این آیین، با اشاره به اینکه «در برخی روزها با کمبود ۱۵هزار مگاوات برق روبه‌رو هستیم و ناچاریم از انرژی‌های فسیلی برای تأمین انرژی استفاده کنیم»، اظهارکرد: «با توجه به رشد ۸ هزار مگاواتی مصرف در سال جدید، در برخی روزها و ساعات پیک مصرف، خاموشی به منازل مسکونی، صنایع بزرگ و کوچک منتقل می‌شود.»
معاون اجرایی رئیس‌جمهور با درخواست از صاحبان ویلا برای نصب این پنل‌ها در پشت‌بام خانه‌های خود، افزود: «کسانی که برق زیادی مصرف می‌کنند و جایی برای نصب پنل‌های خورشیدی دارند، می‌توانند از انرژی خورشیدی استفاده کنند، آنان باید دست به‌ کار شوند و از همین حالا این کار را آغاز کنند.» قائم‌پناه تأکید کرد: «اگر همه دست به دست هم دهیم، خواهیم توانست امسال را به عنوان سال پایان ناترازی انرژی کنیم. اگر مطابق برنامه رئیس‌جمهوری بتوانیم ۳۰ هزار مگاوات برق را از انرژی تجدید‌پذیر تولید کنیم، دیگر خاموشی نخواهیم داشت.»

الزامات دیگر برای مصرف برق
10 خردادماه هم، به دنبال دستور رئیس‌جمهوری برای تأمین برق مصرفی ساختمان‌های دولتی از برق خورشیدی، تأسیسات تولید برق خورشیدی در ساختمان مرکزی وزارت صمت راه‌اندازی شد. سیدمحمد اتابک اعلام کرد که این وزارتخانه، اولین بخشی است که دستور رئیس‌جمهوری را اجرا می‌کند.
اما نصب و راه‌اندازی پنل‌ها، تنها الزامی نبود که پزشکیان در زمینه برق مطرح کرد. پس از بخش تولید، رئیس‌جمهوری در بهینه‌سازی مصرف هم تأکیداتی داشت. پزشکیان اسفندماه گذشته در جلسه بررسی راهکارهای رفع ناترازی انرژی، بر اجرای طرح‌های نوآورانه مدیریت هوشمند توزیع و مصرف انرژی تأکید کرد. به‌روزرسانی تجهیزات گرمایشی، ممنوعیت تولید تجهیزات قدیمی و غیر‌استاندارد و فعال‌سازی کنتورهای هوشمند از ضروریات اصلاح الگوی مصرف در بخش خانگی بود که رئیس‌جمهوری خواستار اجرای آنها شد.
 
چرا تأکید بر بخش‌های دولتی؟
اما چرا رئیس‌جمهوری تا این اندازه بر استفاده اداره‌های دولتی از انرژی خورشیدی تأکید دارد؟ واقعیت این است که اداره‌های دولتی و بخش عمومی سهم قابل توجهی در مصرف برق دارند که میزان آن همواره رو به افزایش است. طبق بررسی‌ها، کل مصرف برق کشور در زمان پیک به ۹۰ هزار مگاوات می‌رسد. ناترازی برق فعلی حدود ۳۰ هزار مگاوات است که دولت برنامه دارد تا سال ۱۴۰۵ آن را برطرف کند. این آمار نشان‌دهنده اهمیت مدیریت مصرف و توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی در ادارات و سایر بخش‌ها همچون شهرک‌های صنعتی برای کاهش فشار بر شبکه برق کشور است.

نصب پنل روی ساختمان‌ها
البته این تصمیم دولت تنها شامل حال دستگاه‌های اجرایی، اعم از وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی، بانک‌ها و سایر نهادهای عمومی غیر دولتی نمی‌شود. بر اساس دستورالعمل مصوب دولت، همه ساختمان‌های اداری (اعم از اداره‌های دولتی، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز نظامی) که چهار طبقه یا بیشتر دارند یا زیربنای آنها بیش از هزار مترمربع است و متقاضی برق هستند، ملزم به نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام، محوطه یا پارکینگ خواهند بود. این الزام شامل ساختمان‌های نوساز اداری است که از سال ۱۴۰۴ به بعد پروانه ساخت دریافت می‌کنند و همچنین ساختمان‌های واقع در مناطق با تابش بالای خورشید حتی اگر از نظر طبقات یا زیربنا در آستانه قانون باشند.

برش

هزینه‌های عبور از ناترازی به روایت یک پیمانکار

اما آیا این طرح آنقدری کارساز خواهد بود که بتواند ناترازی در حوزه برق را جبران کند؟ آیا به‌کارگیری چنین شیوه‌ای هزینه‌زا نخواهد بود؟ اینها سؤالاتی است که یکی از پیمانکاران حوزه ساختمان به آن جواب داد. این فرد در شبکه «ایکس» در واکنش به تأکید سخنگوی دولت مبنی بر استفاده از برق خورشیدی نوشت: «در حال احداث سازمان مرکزی یکی از سازمان‌ها هستیم. اخیراً دستور بررسی فنی ایجاد پنل‌های خورشیدی روی بام به جای «روف گاردن» صادر شد. بررسی کردیم هزینه «روف گاردن» کسر و هزینه سلول‌های خورشیدی اضافه شود، با عددی تقریباً 15 میلیارد تومان تا 40 درصد، مصرف برق ساختمان تأمین می‌شود. این مبلغ در مقابل عدد ساخت و تجهیز 600 میلیارد تومانی کل بنا و محوطه‌سازی پیش‌بینی شده، انصافاً ناچیز و به‌صرفه است. امیدوارم این تصمیم درست فنی و اقتصادی جدی پیگیری و اجرایی شود و با ساخت نیروگاه‌های تازه تأسیس فسیلی در آینده، به فراموشی و رانت سپرده نشود.»