مؤمنی رویکرد وزارت کشور را اعلام کرد
جلوگیری از امنیتی کردن مسائل اجتماعی
وزیر کشور دیروز در همایش معاونان و مدیران کل امور اجتماعی استانداریها اعلام کرد: «رویکرد ما در حوزههای اجتماعی این است که از امنیتی شدن پدیدههای اجتماعی جلوگیری و مسائل اجتماعی را با سازوکارهای خودش ساماندهی کنیم. این سیاست، رویکرد قطعی وزارت کشور و دولت چهاردهم است.» آنچه اسکندر مؤمنی دیروز اعلام کرد، صرفاً یک تصمیم نبود، بلکه یک فرآیند است که از ابتدای دولت چهاردهم در پیش گرفته شد و اکنون میتوان نتایج و پیامدهای اجتماعی و سیاسی آن را دید، پیامدها و نتایج سیاسی و اجتماعی مانند ایجاد آرامش در حوزههای اجتماعی و جلوگیری از تبدیل شدن رویدادهای اجتماعی به یک بحران امنیتی در کشور. برهمین اساس و البته براساس تجربههای گذشته ناشی از امنیتی شدن مسائل اجتماعی بود که وزیر کشور در همایش روز گذشته، تأکید کرد: «دیگر نباید اجازه داد مسائل اجتماعی به موضوعی امنیتی تبدیل شوند.» وزیر کشور در ادامه اظهاراتش، چرایی انتخاب این شیوه مدیریت مسائل اجتماعی را هم تشریح کرد. مؤمنی با تأکید بر اینکه «رویکرد جدید ما در حوزههای اجتماعی این است که مسائل اجتماعی را با سازوکارهای خودشان ساماندهی کنیم» یا اینکه «ما باید پدیدههای اجتماعی را با روشهای مناسب حل کنیم» تصریح کرد: «در اینجا فرصت ذکر نمونهها نیست، اما در این دوره کوتاه، موضوعاتی وجود داشتهاند که اگر با نگاه امنیتی به آنها پرداخته میشد، نه تنها حل نمیشدند، بلکه مشکلات بزرگتری برای کشور به وجود میآوردند. حداقل در ذهنم 7 یا 8 مورد وجود دارد که با سازوکارهای اجتماعی حل شدهاند.»
وی پس از اشاره به اینکه «حداقل 7 یا 8 مورد بودهاند که با سازوکارهای اجتماعی حل شدهاند» و درغیر این صورت میتوانستند «مشکلات بزرگتری برای کشور به وجود بیاورند» اضافه کرد: «در گذشته نیز نمونههایی از این دست بوده که با رویکرد نادرست، آثار و تبعات ناگواری به بار آوردهاند.»
می توان از اشارههای وزیر کشور و با جستوجو در گذشته، به رویدادها، پدیدهها و فرآیندهایی پرداخت که به جای حل آنها از یک منظر اجتماعی، با رویکرد امنیتی به آنها رسیدگی شد و همین مسأله، باعث شد تا آن رویداد منفجر، به مثابه جرقه یک رویداد امنیتی فراگیر عمل کند؛ رویدادی که تبعات آن سراسر کشور را در بر میگرفت.
در دولت گذشته هم میتوان به مسألههایی مانند پیامکهای حجاب در برخی استانها اشاره کرد که بدون برخورد امنیتی و با نگاه اجتماعی، دنبال شد. برگزاری جشنواره موسیقی کوچه در بوشهر نمونه دیگری از این موارد است که به رغم تلاش برخی جریانها برای ایجاد دوقطبی فراگیر و سراسری، به شیوه مطلوب و بدون تبدیل شدن به یک بحران فراگیر مدیریت شد. مجموعه این فرآیندها باعث شده است تا امروز ذهن ایرانی، به تدریج این تصور را احساس و این تلقی ذهنی خود را اصلاح کند که زین پس، یا دستکم با رویکرد دولت چهاردهم، قرار نیست هر مسألهای از محدوده محدود خودش فراتر برود و ذهن یا زندگی بسیاری از ایرانیان را درگیر کند. اینکه چرا این اتفاق افتاد را میتوان با رجوع دوباره به بخش دیگری از سخنان وزیر کشور در همایش روز گذشته دریافت. مؤمنی گفت: «رویکرد اصلی وزارت کشور این است که پدیدههای اجتماعی با سازوکارهای خودشان حل و فصل شوند و از امنیتی کردن آنها جلوگیری شود.»
وی در این باره با بیان اینکه «شناخت دقیق پدیدهها بسیار مهم است و بدون شناخت دقیق، نمیتوان راهحل مناسبی پیشبینی کرد» ادامه داد: «هر دو مقوله، یعنی پدیدههای اجتماعی و آسیبهای اجتماعی، حائز اهمیت هستند. ما باید هم به پدیدههای اجتماعی و هم به آسیبها توجه کنیم و راهحلهای دقیقی برای آنها ارائه دهیم. متأسفانه، بسیاری از موارد در مورد پدیدهها و آسیبهای اجتماعی به سادگی تحلیل میشوند. موضوعات اجتماعی از پیچیدهترین موضوعات هستند و نمیتوان آنها را با یک عامل یا متغیر ساده توجیه کرد.»
وزیر کشور در ادامه، با اشاره به اینکه «شناخت درست پدیدهها و اولویتبندی آنها بسیار مهم است» اضافه کرد: «برخی از پدیدهها ممکن است جلوی چشم ما باشند و باید به آنها توجه کنیم. در عین حال برخی دیگر از پدیدهها ممکن است در حال حاضر خود را نشان ندهند، اما آسیبهای آنها به مراتب بیشتر از آسیبهایی است که اکنون در برابر ما قرار دارند. به عنوان مثال، یکی از این پدیدهها، موضوع جمعیت است. اگر با همین آهنگ پیش برویم، تا سال 1480، جمعیت کشور ممکن است به حدود نصف جمعیت فعلی کاهش یابد.»
مومنی در بیان اهمیت مسأله جمعیت، تأکید کرد: «این مسأله میتواند هویت تمدنی و تاریخی ایران را دچار مشکل کند. کاهش چشمگیر جمعیت، بسیار نگرانکننده است. باید تجزیه و تحلیلی دقیق از آمارهای رسمی جدید داشته باشیم.»
مسأله پایانی میتواند رجوع به اظهارات رئیس جمهوری در این زمینه باشد. هرچند مسعود پزشکیان در سخنرانیهای خود، مستقیماً به این مسأله اشاره نکرد که نباید پدیدههای اجتماعی را امنیتی کرد، اما آنچه رئیس جمهوری بارها به آن اشاره کرد، بیارتباط با چیزی نیست که وزیر کشور او در ساختمان فاطمی دنبال کرد. این سخن پزشکیان، همان چیزی است که اخیراً در اجلاسیه مجلس خبرگان رهبری بیان کرد. رئیس جمهوری گفت: «هرگز حاضر نیستم کاری انجام دهم که کشور بهم بریزد. من از اقداماتی که دشمنان بتوانند از آن سوء استفاده کنند پرهیز میکنم. نباید کاری بکنیم که انقلاب زیر سؤال برود. اگر احساس کنم با اقدامی وحدت ملی خدشهدار میشود، آن کار را نمیکنم، چون وحدت برای من اولویت دارد.»