سینمای بومی، یک ضرورت ملی
سینمای ایران در عین اینکه مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و اسم و رسمی در سطح جهانی بهدست آورده اما هنوز در داخل مرزهای خود دچار مرکززدگی است. چنانکه اغلب فیلمهای ایرانی بهنوعی فیلمهای تهرانیاند. قصههایی که اغلب در پایتخت و آپارتمان و سبک زندگی مدرن روایت میشود. در این میان قومیتها و قصههای آنها کمتر به ساحت سینما آمده و دستمایه ساخت فیلم میشوند. گرچه در سالهای اخیر شاهد تولید فیلمهای بومی بیشتری هستیم. فیلم «خانه» و «عروسک» مرحوم اصغر یوسفینژاد، فیلم «زغال» به کارگردانی اسماعیل منصف و فیلم «پوست» برادران ارگ نمونههای موفقی هستند که اهمیت و ضرورت توجه بیشتر به سینمای بومی را گوشزد میکنند و اینکه در سطح شهرستانها، استعدادها و توانمندیهای زیادی نهفته که ناشناخته و گمنام هستند یا آثارشان در معرض دیدهشدن قرار نگرفته است. سالهاست در گپوگفتهای تحلیلی و نقادانه درباره مسائل و چالشهای سینمای ایران، موضوعهایی چون سینمای ملی یا ایرانی همچنین لزوم پایتختگریزی در فیلمسازی و پرهیز از فیلمهای صرفاً شهری و آپارتمانی مطرح میشود، اما توجه و حمایت از فیلمسازان شهرستانی و رشد سینمای بومی بهعنوان یک راهکار مؤثر برای خروج از این وضعیت تکراری و تجربههای تازه در سینمای ایران مورد بیمهری و کمتوجهی قرار میگیرد. اگرچه مفهوم سینمای ملی مفهومی پرمناقشه است که بر سر ماهیت و مصادیق آن اختلافنظرهای جدی وجود دارد اما اگر آن را بهمثابه دغدغه داشتن برای قوام و شکلگیری یک سینمای ایرانی فرض کنیم، بدیهی است که بدون توجه به همه ظرفیتهای فیلمسازی در ایران قابل تحقق نیست.نباید از سینمای بومی و محلی غفلت کنند. سینمای ملی از دل سینمای بومی بیرون میآید و بدون لحاظ کردن آن نمیتوان به نقطه آرمانی و مطلوب در شکوفایی همه ظرفیتهای موجود در هنر-صنعت سینما دست یافت؛ ظرفیتی که در زیستبوم ایران با تنوع زیستی و فرهنگیاش وجود دارد یک امکان بینظیر برای فیلمسازی فراهم میکند که متأسفانه به خوبی از آن استفاده نمیشود.
همه ایران، تهران نیست و سبک زندگی هم صرفاً به زندگی شهری و آپارتمانی ختم نمیشود. قومیتهای مختلف ایرانی هر کدام قصه و ماجراهای خود را دارند و هر کدام میتوانند واجد سینمای مخصوص به خود باشند. این به معنای این نیست که سینمای بومی امری جدا و فارغ از مفهوم و اصول سینما به معنای کلی قضیه است. فیلمهای بومی و محلی هم از زبان و قواعد کلی سینمایی پیروی میکنند اما قومیت و بومی بودن مظروفی است که میتواند درون ظرف سینما به تصویر کشیده و روایت شود.