گروه فرهنگی/ با فرارسیدن سال جدید و شروع سال کاری در فروردین، یکی از چیزهایی که تغییر می‌کند تقویم‌های رومیزی یا دیواری است. همین بهانه‌ای است تا به معرفی کتابی خواندنی درباره تقویم بپردازیم. کتاب «سرگذشت اجتماعی تقویم در ایران» به قلم زهره سروش‌فر. امروزه تقویم‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان معاصر محسوب می‌شوند و حتی بسیاری از افراد از تقویم به عنوان دفتری برای یادداشت روزانه کارهای‌شان استفاده می‌کنند. البته زمان و زمانبندی همواره در طول تاریخ واجد اهمیت بوده و نقش مهمی در ساماندهی به زندگی فردی و جمعی انسان‌ها داشته است اما زمان در دنیای مدرن از تعیین‌پذیری پیچیده‌تری برخوردار شده و اساساً مفهوم مدرن و مدرنیته خود با مفهوم زمان، ماهیت و کارکرد آن معنا و صورت‌بندی می‌شود. با اینکه مفهوم زمان در جامعه مدرن که با شتاب زندگی روزمره مضاعف شده، در تقویم هم بازتاب یافته و به دلیل مشغله کاری زیاد و تنگنای‌وقت حتی تقویم‌ها به مکان یا ابزاری برای نگهداشت حافظه تبدیل شده است. تقویم‌ها به لحاظ فیزیکی و شمایل ظاهری خود در اشکال و قالب‌های گوناگون و محتواهای متفاوت منتشر می‌شوند. کافی است به بازار فروش کتاب و لوازم‌التحریر سری بزنید تا شاهد انواع گوناگون تقویم‌ها و سررسیدها باشید. حتی پیروان ادیان و مذاهب گوناگون مثل زرتشتیان، ارامنه، یهودیان و... تقویم‌های ویژه خود را تولید می‌کنند، همچنانکه اصناف مختلف دست به همین کار می‌زنند و حتی تقویم‌ها از ظرفیت تبلیغات و تمهیدات پروپاگاندایی برخوردار شده و یک شرکت یا فروشگاه کوچک هم با چاپ تقویم‌های دیواری و رومیزی، به تبلیغ محصولات و خدمات خود در قالب چاپ تقویم و سررسید دست می‌زند. حال پرسش این است که این تنوع و تکثر تقویم‌ها از کجا ناشی می‌شود؟ آیا همواره همین تنوع وجود داشته است؟ یا تقویم در هر دوره‌ای از چه منظری اهمیت داشته و چه کارکردهایی داشته است. کتاب «سرگذشت اجتماعی تقویم در ایران» به قلم زهره سروش‌فر، پژوهشی است که قرار است به همین پرسش‌ها، پاسخ محققانه بدهد. رویکرد این پژوهش بیشتر توصیفی است و در چهار فصل به روایت خود از موضوع پرداخته است. کتاب «سرگذشت اجتماعی تقویم در ایران» در واقع تقویم و تاریخچه آن را از زاویه‌ای متفاوت مورد بررسی قرار می‌دهد و به جای تأکید صرف بر انواع گاه‌شماری‌ها و رویدادهای نجومی شکل‌دهنده تقویم، در اینجا تقویم به عنوان یک وسیله مادی بررسی شده و اشکال متنوع آن، تحولاتش و رابطه آن با زیست روزمره مردم و حاکمان مورد توجه قرار گرفته است.
