آرزو کیهان
گروه علم و فناوری

ماموت‌های پشمالو، این سلاطین عصر یخبندان را همه ما با انیمیشن (Ice Age)‌می‌شناسیم؛ ماموتی دوست داشتنی که تصور می‌کرد آخرین ماموت باقیمانده روی زمین است و در نهایت با دیدن یک ماموت دیگر زندگی‌اش تغییر کرد. ماجرای این ماموت‌ها در انیمیشن عصر یخبندان آنقدر جذاب بود که بسیاری از مخاطبان آرزو می‌کردند باز هم می‌شد این ماموت‌ها را که چند هزار سالی است منقرض شده‌اند، احیا کرد؛ این موضوعی است که محققان شرکت «کولوسال بیوساینس» به دنبال آن هستند.

یک ایده پرسروصدا
ایده تولد یا احیای ماموت‌های پشمالو در آزمایشگاه یکی از موضوعات جذاب و بحث‌برانگیز در زمینه زیست‌فناوری و مهندسی ژنتیک است. این پروژه‌ها اغلب تلاش می‌کنند با استفاده از فناوری‌هایی مانند اصلاح ژنتیکی و شبیه سازی(کلون)، ژن‌های ماموت را در دی‌ان‌ای فیل‌های مدرن، بازسازی کنند وهدف اصلی هم احیای گونه‌های منقرض شده است.
به دنبال تحقیقات گسترده، سرانجام دانشمندان با انتشار یک فیلم از تولد موش‌های پشمالو، خبر دادند که موفق شده‌اند با استفاده از مهندسی ژنتیک، زمینه ساز تولد موش‌های آزمایشگاهی خاصی شوند که همچون ماموت‌های پشمالوی منقرض‌شده، موهایی ضخیم دارند.البته انتشار این فیلم و خبر، واکنش‌های گسترده‌ای به دنبال داشت و برخی هم احیای ماموت‌ها را غیرممکن دانستند.

موش‌های شبیه ماموت‌ها
محققان پیش از این با استفاده از نمونه‌های به دست آمده از اجساد ماموت‌های کشف شده، ژنوم ماموت پشمالو را بازسازی کرده و خلأهای آن را با دی‌ان‌ای فیل‌های آسیایی امروزی که شباهت بسیاری به ماموت‌های عصر یخبندان دارند، پر کرده بودند. این بار محققان شرکت «کولوسال بیوساینس» از این ژن‌ها برای تولد اولین موش‌های پشمالو استفاده کردند؛ موش‌هایی که به‌گونه‌ای مهندسی ژنتیکی شده‌اند که می‌توانند در هوای سرد دوام بیاورند و این موفقیت، امیدها برای احیای ماموت پشمالو را افزایش داده است.
دانشمندان در ابتدای پروژه روی موش‌ها متمرکز شدند تا اطمینان حاصل شود که این فرآیند، نتیجه خواهد داد تا در صورت موفقیت سراغ ویرایش جنین فیل‌های آسیایی بروند که از نزدیکان زنده ماموت‌های پشمالوی باستانی محسوب می‌شوند. گفته می‌شود حدود ۹۵ درصد از ژنوم فیل‌های آسیایی مدرن با ماموت‌های پشمالوی باستانی مطابقت دارد.
البته «لام» مدیرعامل «کولوسال» در این باره می‌گوید: «فیل آسیایی هم یک گونه در معرض خطر انقراض است و نتیجه این تحقیقات می‌تواند به ادامه بقای آنها نیز کمک کند.» به گفته وی، با توجه به درمعرض خطر بودن این فیل‌ها استفاده از جنین آنها چندان راحت نیست و باید بودجه 400 میلیون دلاری برای این پروژه در نظر گرفته شود.

دستکاری در 8 ژن کلیدی
ماموت‌های پشمالو زمانی در توندراهای (مناطق بدون درخت و درختچه واقع در مجاورت یک منطقه قطبی) یخ‌زده اروپا، آسیا و آمریکای شمالی پرسه می‌زدند تا اینکه حدود 4 هزار سال پیش منقرض شدند. شرکت «کولوسال» در سال ۲۰۲۱ زمانی که برنامه بلندپروازانه‌ای برای احیای ماموت‌های پشمالو و پرنده دودو ارائه کرد، بسیار پر سرو صدا در دنیای علم ظاهر شد.
«بن لام»، مدیرعامل این شرکت اعلام کرده که قصد دارد با دستکاری مهندسی ژنتیک در حیوانات زنده و تغییر DNA این حیوانات موجودات باستانی منقرض شده را دوباره احیا کند. مهندسان ژنتیک تنها با تغییر هشت ژن کلیدی موش‌ها از جمله رنگ، بافت، طول و ضخامت پوشش آنها به طور چشمگیری در ظاهر این حیوانات تفاوت‌هایی ایجاد کردند تا موش‌هایی با موهای بلند، ضخیم و پرحجم ایجاد کنند که با سرما سازگارند.