رزمایش ذوالفقار ارتش برگزار شد
اعلام هشدار از آب‌های خلیج فارس
علی عوض خواه
خبرنگار گروه سیاسی
رزمایش «ذوالفقار 1403» ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب‌های جنوب‌شرق کشور، از شنبه 4 اسفندماه آغاز شد و در روزهای گذشته با اجرای تاکتیک‌های تهاجمی و دفاعی همراه بوده است. مرحله اصلی این رزمایش با حضور نیروهای چهارگانه ارتش در وسعت سواحل مکران، دریای عمان و شمال اقیانوس هند تا مدار ۱۰ درجه درحال انجام است. امیر دریادار حبیب‌الله سیاری که فرماندهی رزمایش را بر عهده دارد، شعار «ذوالفقار 1403» را «امنیت و اقتدار پایدار» اعلام کرده است. امیر سیاری هدف از انجام این رزمایش در مقطع کنونی را ارتقای توان دفاعی و توان بازدارندگی ایران در مقابل هرگونه تهدید عنوان و تأکید کرد: «هر دشمنی که بخواهد به تمامیت ارضی یا به منافع ما در زمین، هوا و دریا آسیب وارد کند، می‌داند که قطعاً آسیب‌های زیادی را متحمل خواهد شد.»
معاون هماهنگ‌کننده ارتش به این موضوع هم اشاره کرد که «تهدیدات موجود و رصد تهدیداتی که ممکن است در آینده بروز پیدا کند، تاکتیک‌ها و سلاح‌های به کار رفته شده در رزمایش «ذوالفقار 1403» را متفاوت‌تر از رزمایش‌های سال‌های قبل کرده است.»
به نظر می‌رسد که اشاره امیر سیاری به تهدیدهای اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی مبنی بر احتمال حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است که در هفته‌های اخیر تکرار شده است.
چند روز قبل نیز سرلشکر محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح در حاشیه رزمایش «پیامبر اعظم(ص) 19» نیروی زمینی سپاه پاسداران، با تأکید بر اینکه ایران خواهان هیچ‌گونه درگیری در منطقه نیست، هشدار داد که اگر اتفاقی رخ دهد و تجاوزی علیه ایران انجام شود، قطعاً عملیات‌هایی بسیار بزرگ‌تر از موارد گذشته علیه دشمنان انجام می‌شود.
سرلشکر باقری در تصریح هشدار خود، به این نکته اشاره کرد که «پاسخ ایران به حمله احتمالی، نه‌تنها متوجه رژیم صهیونیستی خواهد بود، بلکه آرامش و امنیت کسانی که فضا و پایگاه در اختیار صهیونیست‌ها قرار می‌دهند هم به خطر می‌افتد.»
اولینهای ذوالفقار 1403
اجرای عملیات تاخت آبی-خاکی و بیچینگ، تمرین دفاع یگان‌های نیروی دریایی ارتش از سواحل و اجرای عملیات «پدافند تعجیلی» از سوی تیپ ۵۵ هوابرد، از جمله تاکتیک‌هایی است که در روزهای اخیر در قالب رزمایش «ذوالفقار 1403» با موفقیت اجرا شده است. اما این رزمایش اولینهای معناداری هم داشت، به عنوان مثال امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش، از تسلیح هواناوهای جدید این نیرو-که با اسم پیروزان شناخته می‌شود- به موشک‌های بردبلند خبر داد و اعلام کرد، شلیک این موشک‌ها در جریان رزمایش «ذوالفقار 1403» انجام خواهد شد. هواناو یا هاورکرافت نوعی شناور دریایی است که روی بالشتکی از هوای فشرده تکیه دارد و قادر است به‌راحتی از سطوح مختلفی مانند آب، ماسه، گِل و برف عبور کند. این ویژگی به هواناو اجازه می‌دهد در محیط‌های چالش‌برانگیز و متنوع درگیر عملیات شود. حالا با حفظ این ویژگی‌ها، هواناوهای ارتش به موشک‌های برد بلند مجهز شده‌اند و همین موضوع توان عملیاتی این نوع از شناورها را تا حد قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
پدافند هواپایه، با کرار و مجید
آذرماه ۱۴۰۲ بود که متخصصان صنایع دفاعی ایران در همکاری با پدافند هوایی ارتش، به قابلیت جدیدی در حوزه پدافندی دست پیدا کردند که حالا با عنوان پدافند هواپایه شناخته می‌شود. در این نوع پدافند، یک فروند پهپاد رهگیر از نوع کرار که به موشک پدافندی مجید مجهز شده، با شلیک در حالت اسکرامبل به سوی هدف یا اهداف احتمالی به پرواز درآمده و پس از شناسایی اهداف به دو صورت حرارتی یا تصویری روی هدف قفل کرده و به سمت آن شلیک می‌کند.
کرار یک پهپاد چندمنظوره با موتور توربوجت است که در خدمت بسیاری از یگان‌ها و رده‌های نظامی نیروهای مسلح قرار دارد. همچنین اولین پهپاد رزمی ایران با قابلیت حمل سلاح است و همین ویژگی باعث شده تا در ترکیب با سامانه مجید، پدافند هواپایه ارتش جمهوری اسلامی ایران را تشکیل دهد.
بالگرد، پهپادها، هواپیماها و البته جنگنده‌های با سرنشین، جزو اهداف این سامانه پدافند هواپایه هستند. به عبارتی دیگر، این سامانه می‌تواند با تمامی هواگردهای متخاصم درگیر شود. افزایش عمق دفاعی، ارتقای ظرفیت پدافند تاکتیکی، انعطاف تغییر فضای درگیری پدافند از سکوی زمین‌پایه به سکوی هواپایه، صرفه‌جویی در اقتصاد جنگ، افزایش قابلیت تحرک و جابه‌جایی مؤلفه‌های توان رزم پدافندی و کاهش خطرات مربوط به استفاده از نیروی انسانی، جزو مهم‌ترین مزیت‌های این سامانه محسوب می‌شود.
عملیاتی‌شدن «یاک۱۳۰» در نهاجا
اولین حضور عملیاتی جنگنده «یاک130» نیروی هوایی ارتش نیز در جریان رزمایش مشترک «ذوالفقار 1403» رقم خورد. «یاک130» در اولین حضور عملیاتی خود در یک رزمایش توانست با اجرای عملیات مشترک با جنگنده‌های رهگیر «میگ29» نهاجا، یک پهپاد را با موفقیت منهدم کند. «یاک130» یک هواپیمای پیشرفته آموزشی ـ رزمی است که از سوی روسیه طراحی و تولید شده و قادر است نیاز آموزشی خلبانان نیروهای هوایی ارتش به آشنایی و فراگیری پرواز با جنگنده‌های نسل4 از جمله «سوخو35» را فراهم کند.
رزمایش‌ها سخن می‌گویند
یک رزمایش لزوماً با هدف آزمایش تاکتیک‌ها و سلاح‌ها انجام نمی‌شود. به نظر می‌رسد با توجه به سلسله رزمایش‌هایی که اخیراً از سوی نیروهای مسلح کشورمان برگزار شد، رزمایش ذوالفقار ارتش نیز فراتر از آزمون و خطای تاکتیک‌ها، به دنبال مخابره پیام هشدار به آن سوی مرزهاست؛ پیامی که مکمل هشدار چند روز قبل رئیس ستادکل نیروهای مسلح کشورمان به حساب می‌آید.
سی‌ام بهمن‌ماه بود که ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) با انتشار ویدیویی، از پرواز بمب‌افکن‌های B52 ارتش این کشور بر فراز غرب آسیا خبر داد. این مانور تبلیغاتی شامل سوخت‌گیری هوایی و رها کردن مهمات در محدوده‌های هدف در چند کشور متحد آمریکا در غرب آسیا بود. علاوه بر جنگنده‌های آمریکایی، جنگنده‌هایی از چهار کشور منطقه نیز این بمب‌افکن‌ها را همراهی یا اسکورت کردند که سخنگوی سنتکام از اعلام نام این کشورها خودداری کرده است. رسانه‌ها و کارشناسان نظامی این مانور هوایی آمریکا را به عنوان نمایش قدرت واشنگتن در منطقه غرب آسیا ارزیابی کرده‌اند.
اما به‌رغم تلاش‌های سنتکام برای قدرت‌نمایی، پرواز بمب‌افکن‌های B52 را باید ناشی از نگرانی‌های آمریکا تلقی کرد؛ نگرانی‌هایی که احتمالاً ریشه در سلسله رزمایش‌های اخیر نیروهای مسلح ایران دارد. با این حال، با وام گرفتن از اظهارات امیر سیاری، رزمایش «ذوالفقار 1403» را نیز می‌توان پاسخی به این اقدام آمریکایی‌ها ارزیابی کرد. بویژه اینکه پدافند هواپایه متشکل از پهپاد کرار و سامانه مجید با ارتفاع پروازی 43 هزار پا که محدوده پروازی هواپیماهای B52 است، به ایفای نقش پرداخته است. آن هم در شرایطی که طبق اعلام سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، موشکخور B52ها به‌مراتب راحتتر از پهپاد «گلوبال هاوک» است که در سال 98 از سوی پدافند هوایی ایران منهدم شد.
