جایگاه آیت‌الله جوادی آملی در حوزه چگونه است؟
آیت‌الله جوادی آملی هم یک فیلسوف بنام یا به تعبیر یکی از بزرگان، بزرگ فلسفه ایران هستند و هم بزرگ تفسیر حوزه علمیه قم و در کنار همه اینها مرجع تقلید هم هستند. از این جهت ایشان هم مرجع تقلید فوق‌العاده هستند و هم مفسر قرآن و هم فیلسوفی عالیقدر. این موقعیت، جایگاه ایشان را در حوزه ممتاز کرده است. آیت‌الله جوادی آملی تقریباً از همه بزرگان حوزه بنام‌تر هستند. ایشان به جلسات درس آیات عظام شبیری زنجانی، محقق داماد، بروجردی و امام خمینی(ره) رفتند و شاگرد برجسته علامه طباطبایی هم بودند. به اضافه اینکه استاد اخلاق حوزه علمیه قم هم هستند.  آیت‌الله جوادی آملی چتری هستند بالای سر همه. در یک جناح هم جای نمی‌گیرند، بلکه بالاتر از جناح‌ها هستند. برخلاف بعضی از بزرگان در حوزه، ایشان به یک جریان تعلق ندارند و متعلق به همه هستند. ایشان مورد اقبال و قبول همگان هستند. بزرگ‌تر از آن هستند که در یک جناح جای بگیرند.
 
چرا رهبری بخش تفکر عقلانی را در تفسیر تسنیم برجسته دیدند؟
به این دلیل که آیت‌الله جوادی آملی فیلسوف هستند. وقتی فیلسوفی مفسر می‌شود، بعد عقلانی تفسیر وی هم تقویت می‌شود. ایشان فیلسوف و بزرگ فلسفه ما هستند. در فلسفه از ایشان بزرگ‌تر نداریم. سال‌هاست که نداریم. یعنی بعد از شهادت شهید مطهری و رحلت علامه طباطبایی، در فلسفه بزرگی در این سطح نداشته‌ایم.
 جایگاه تفسیر تسنیم در جهان تشیع را چگونه می‌دانید؟
تا یک تفسیر نوشته و منتشر شود، به سال‌ها زمان نیاز دارد. هنگامی که ما طلبه شدیم، تفسیر «المیزان» علامه طباطبایی شهرت امروز را نداشت، چون به زبان عربی نوشته شد. بعدها به فارسی ترجمه شد و مردم خواندند و شاگردان و علما از آن استفاده کردند. اما تفسیر تسنیم آیت‌الله جوادی آملی از همین حالا میان خواص بسیار مطرح است. البته شاید فراگیری آن به 20 سالی زمان نیاز داشته باشد.
 
تفسیر آیه با آیه و بحث روایی از ویژگی‌های این تفسیر شمرده شده است. این گونه تفسیر، چگونه تفسیری است؟
«القرآن یفسر بعضه ببعضا» یعنی بعضی از آیات قرآن بعضی دیگر از آیات را تفسیر می‌کند. به عنوان مثال در سوره مبارکه «حمد» می‌خوانیم «صراط ٱلذین أنعمت علیهم.» آیه دیگری از قرآن «انعمت علیهم» را تفسیر کرده است مبنی بر اینکه «أُولئِک مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ‌الله عَلَیهِمْ مِنَ النَّبِیینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ.» (نساء / 69) قرآن کریم در این آیه می‌فرماید می‌خواهید بگویم چه کسانی را به آنان نعمت داده‌ایم؟ «صدیقین» یعنی کسانی که به صدق با خدا رسیده‌اند، «نبیین» یعنی پیامبران و شهدا. بنابراین، این آیه قرآن، آیه دیگری را تفسیر کرده است که این یعنی تفسیر آیه با آیه. یعنی وقتی می‌خواهید آیه‌ای را تفسیر کنید، ابتدا در قرآن بگردید و ببینید آیا آیه دیگری آن را تفسیر نکرده است؟ در مرحله بعد به سراغ روایات بروید. به عبارت دیگر اول از خود قرآن بپرسید که آیا آدرس این آیه در آیات آن هست یا خیر؟ بعد از آن اگر مطلب دیگری برای تفسیر نیاز داشتید، به سراغ روایات و متون دیگر بروید.
 
شما کدام ویژگی  ایشان  را برجسته و قابل توجه می‌دانید؟
اخلاق ایشان. آقای جوادی آملی که در تلویزیون می‌بینید، همان است که در خانه خودشان است. همواره و در همه جا همین ادب و اخلاق را دارند. آقای جوادی آملی تا آن اندازه مبادی به آداب اخلاقی و تزکیه نفس هستند.
 آقای جوادی به قدری مبادی آداب و مقید و اخلاقی و صمیمی هستند که دومی ندارند، آن هم درحالی که شخص ایشان بسیار ابهت دارند. خدا رحمت کند حاج احمد آقای خمینی را، می‌گفت 40 سال است آقای جوادی را با این ابهت می‌شناسم. ابهت، ادب و اخلاق از ویژگی‌های اولیه ایشان است. ویژگی بعدی ایشان صراحت لهجه است. اهل رودربایستی و کتمان و پرده پوشی نیستند. اهل تشریفات و تملقات هم نیستند. رئیس‌جمهوری نزد ایشان برود یا یک کارگر، برای آیت‌الله جوادی آملی هیچ فرقی ندارد.
 
جایگاه مردمی ایشان را چگونه می‌بینید؟
جایگاه ایشان نزد مردم ویژه است، زیرا پیش از اینکه مرجع باشند، معلم مردم و مدرس مردم بودند. مانند شهید مطهری برای توده مردم سخنرانی و با مردم رفاقت کردند. سال‌ها امام جمعه قم بودند و تا چند سال اخیر دهه محرم برای مردم آمل منبر می‌رفتند. ایشان در میان مردم بوده و هستند و از آنان جدا نبوده‌اند. کمتر کسی از بزرگان حوزوی ما هست که تا این اندازه برای مردم حرف زده باشد و حقایق دینی را برای مردم بیان  و روشنگری کرده باشد.

بــــرش

رونمایی از کتاب تفسیر  تسنیم  آیت‌الله جوادی آملی

مراسم رونمایی از مجموعه 80 جلدی تفسیر تسنیم، اثر آیت‌الله العظمی جوادی آملی روز گذشته در مدرسه عالی دارالشفا قم برگزار شد. آیت‌الله العظمی جوادی آملی، حجت‌الاسلام محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبر انقلاب اسلامی، محسن حاجی‌میرزایی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری، آیت‌الله آملی لاریجانی، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، حجت‌الاسلام والمسلمین سید یاسر خمینی، آیت‌الله اعرافی، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله حسینی بوشهری و تعدادی از اعضای جامعه مدرسین و اعضای مجلس خبرگان رهبری از جمله حاضران در این مراسم بودند.