در بیانیه پایانی اجلاس تهران بر تأثیرات مخرب کاهش سطح آب خزر تأکید شد
پیشنهاد برای ایجاد مناطق آزاد مشترک کشورهای ساحلی
نخستوزیران و مقامات ارشد کشورهای شرکت کننده در سومین همایش اقتصادی خزر در پایان نشست خود در یک بیانیه مشترک، با اشاره به تلاشهای کشورهای حاشیه دریای خزر برای گسترش افقهای نوین همکاری تجاری و اقتصادی، بر پایبندی خود به تعمیق مشارکت و همکاری بر مبنای منافع متقابل، افزایش حجم تبادلات اقتصادی- تجاری و سرمایهگذاریهای متقابل و همچنین اهمیت تقویت مطالعات علمی و تحقیقاتی مشترک در مورد بررسی دلایل کاهش سطح آب دریای خزر تأکید کردند.
رؤسای هیأتها افقهای همکاری تجاری و اقتصادی را عالی ارزیابی کرده و پایبندی خود به تعمیق مشارکت و همکاری بر مبنای منافع متقابل را مورد تأکید قرار دادند. آنها علاقهمندی خود به تقویت تعامل بیشتر کشورهای ساحلی دریای خزر به منظور افزایش حجم تبادلات اقتصادی-تجاری و سرمایهگذاریهای متقابل ابراز کرده و از پیشنهاد طرف ایرانی برای برگزاری نشست وزرای نهادهای صلاحیت دار در حوزه تجاری - اقتصادی و حملونقل در ایران تا پایان سال ۲۰۲۵ استقبال کردند.
مقامهای حاضر همچنین نسبت به تأثیرات مخرب کاهش سطح آب دریای خزر ابراز نگرانی کردند و اهمیت تقویت مطالعات علمی و تحقیقاتی مشترک در مورد بررسی دلایل کاهش سطح آب دریای خزر را خاطرنشان ساختند و بر لزوم بررسی فوری سند مفهومی تدوین شده توسط جمهوری آذربایجان در مورد مطالعه نوسانات سطح آب در دریای خزر به منظور تأسیس و برگزاری اولین جلسه گروه کارشناسی تأکید کردند. در این خصوص همچنین اهمیت نهایی کردن موافقتنامه همکاریهای علمی و تحقیقاتی میان کشورهای ساحلی دریای خزر که بر اساس ابتکار ترکمنستان است را خاطر نشان کردند. رؤسای هیأتها سطح بالای همکاریهای کشورهای ساحلی دریای خزر در بخش نفت و گاز و برق از جمله انرژیهای سبز را خاطرنشان کردند و آمادگی خود را برای ادامه کار در این زمینه اعلام نمودند. لزوم گسترش همکاری در حوزه گردشگری و همچنین ضرورت ادامه همکاریها در حوزه توسعه حملونقل، زیرساختهای حملونقلی و لجستیکی از دیگر محورهای مطرح شده در این
بیانیه بود.
پیشنهاد مناطق مشترک
آزاد تجاری
معاون اول رئیسجمهوری در اجلاس گسترده سومین همایش اقتصادی دریای خزر در سخنانی با بیان اینکه برگزاری سومین همایش اقتصادی دریای خزر گام مهمی در گسترش همکاریهای اقتصادی و تجاری است، گفت: ایران دوستان روزهای سخت خود را که از عناصر ثالث تأثیر نمیپذیرند، فراموش نمیکند. محمدرضا عارف با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران برغم مشکلات محدودیتهای ناشی از تحریمهای ظالمانه با قدرت و استواری مسیر توسعه و پیشرفت را ادامه میدهد و در این چهارچوب همسایگان جایگاه مهم و راهبردی در سیاست خارجی ایران دارند، افزود: دریای خزر میراث مشترک ماست و باید در حفظ آن برای نسلهای آینده تلاش کنیم. تعادل میان توسعه اقتصادی و حفظ محیط زیست این دریا اهمیت دارد. مقابله با چالشهای پیش روی توسعه پایدار منطقه دریای خزر از جمله کاهش سطح آب دریا و سایر عوامل مؤثر بر تخریب محیط زیست این دریا تنها با همکاری و همافزایی همه کشورهای ساحلی امکان پذیر است. او با اشاره به چارهاندیشی درباره کاهش آب خزر گفت: در این زمینه کارگروهی تشکیل شده که نتایج بررسیهای کارگروه لازم است در اجلاس باکو با همفکری و مشارکت پیگیری شود و علل و چگونگی این مسأله بررسی شود.
معاون اول رئیسجمهوری همچنین با طرح پیشنهادهای «ایجاد مناطق مشترک آزاد تجاری میان کشورهای ساحلی خزر» و «مجمع استانداران استانهای ساحلی دریای خزر» در راستای گسترش وتعمیق همکاریهای اقتصادی و تجاری کشورهای ساحلی و عملیاتی کردن و تسهیل نمودن اجرای تصمیمات سومین همایش اقتصادی خزر و اعلام میزبانی جمهوری اسلامی ایران از کنفرانسی تحت عنوان «بار دریای خزر» در سال ۲۰۲۵، تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای همکاری در زمینه فنآوریهای نوین و دانشبنیان و توسعه کاربرد هوش مصنوعی در توسعه پایدار منطقهای اعلام مینماید.
جایگاه ویژه باکو برای تهران
معاون اول رئیسجمهور در حاشیه اجلاس خزر دیدارهای دوجانبهای با همتایان خود ترتیب داد. عارف در دیدار «علی اسدوف»، نخستوزیر آذربایجان با بیان اینکه تلاشهای ایران برای گسترش مناسبات و توسعه روابط در زمینههای مختلف با دولت آذربایجان از زمان ریاست جمهوری دکتر پزشکیان با شتاب و جدیت بیشتری دنبال میشود، گفت: اجازه نخواهیم داد که به استحکام و دوستی دو کشور خللی وارد شود.