«جوزف عون»، رئیس ‌جمهوری لبنان امروز نواف سلام، نامزد نخست ‌وزیری این کشور را پس از کسب آرای کافی، مأمور به تشکیل دولت کرد. ریاست جمهوری لبنان اعلام کرد که نواف سلام تأیید ۸۴ نماینده پارلمان را برای تشکیل دولت جدید به دست آورد.
نواف سلام (متولد ۱۵ دسامبر ۱۹۵۳ در بیروت) یک دیپلمات، قاضی و شخصیت دانشگاهی لبنانی است که با فعالیت‌های گسترده در حوزه‌های حقوق بین‌الملل، علوم سیاسی و روابط دیپلماتیک شناخته می‌شود. وی در طول دوران حرفه‌ای خود به‌عنوان نماینده لبنان در سازمان ملل متحد و قاضی دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) نقش برجسته‌ای در مسائل بین‌المللی ایفا کرده است.
 صدور حکم جلب نتانیاهو
نواف سلام تکنوکرات لبنانی است که سابقه طولانی در سمت‌های مختلف از جمله نماینده لبنان در سازمان ملل و رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری را دارد. او از دهه‌های ۹۰ همواره به عنوان چهره جریان سوم مطرح بوده است. پیش از ترور نخست ‌وزیر رفیق حریری، این حقوقدان از جمله کسانی بود که نگران موقعیت سیاسی لبنان در منطقه بود. او مدتی از صحنه داخلی غایب بود، اما با شروع جنبش 17 اکتبر 2019 دوباره ظاهر شد. سلام از کسانی است که به درگیری اعراب و اسرائیل از منظر دستیابی به حقوق از طریق پایبندی به مشروعیت و حقوق بین‌المللی نگاه می‌کند. سخت‌ترین آزمون سلام برای این مشروعیت بین‌المللی در 14 ماه گذشته رقم خورد، زمانی که او از جایگاه خود در دیوان بین‌المللی دادگستری توانست حکم جلب نتانیاهو و گالانت را صادر کند.

من اهل وحدت هستم
نواف سلام، نخست‌ وزیر جدید لبنان طی نشست خبری در بیروت اظهار کرد: زمان گشایش صفحه جدید رسیده است. می‌خواهیم دوره جدید پر از عدالت، امنیت، پیشرفت و فرصت‌ها باشد تا لبنان به کشور مردم آزاد و برخوردار از حقوق برابر تبدیل شود. سلام با اشاره به وضعیت موجود در لبنان پس از حملات اسرائیل اظهار کرد: «پس از تجاوزات وحشیانه اخیر اسرائیل به لبنان و رنج ناشی از بدترین بحران اقتصادی و سیاست‌های بد مالی، مردم لبنان فقیر شده‌اند. وقت آن رسیده است که دیگر بگوییم بس است». وی در مورد عقب‌نشینی اسرائیل از مناطق جنوبی لبنان گفت: «عقب‌نشینی دشمن از سرزمین‌های ما که اشغال کرده، الزامی است. تا زمانی که این امر محقق نشود، امنیت و ثباتی در کشور ما وجود نخواهد داشت». نواف سلام همچنین وعده داد که لبنان را براساس اصولی مانند شفافیت، عدالت، شمول و حاکمیت قانون اداره خواهند کرد. سلام در سخنرانی خود در کاخ ریاست جمهوری پس از دیدار با رئیس جمهوری و رئیس پارلمان پس از ورود به بیروت، به خبرنگاران گفت: «من اهل حذف دیگران نیستم، بلکه از اهل وحدت هستم. از اهل طرد نیستم، بلکه از اهل تفاهم و شراکت هستم». او افزود: «دستانم به سوی همه گشوده است تا با هم مأموریت نجات، اصلاح و بازسازی کشور را
شروع کنیم.»
عون: طرفدار اندیشه امام موسی صدر هستم
رئیس ‌جمهوری لبنان تأکید کرد: برای تشکیل دولت نباید مانعی ایجاد شود و باید از این فرصت استفاده کرد. «ژوزف عون»، رئیس ‌جمهوری لبنان اظهار کرد: اگر یک جزء شکسته شود، تمام لبنان شکسته می‌شود و آنچه دیروز اتفاق افتاد یک روند دموکراتیک بود. به گزارش الجزیره، او در دیدار با هیأت مجلس اعلای شیعیان گفت: شما مجلس اعلای شیعیان نیستید، شورای عالی لبنان هستید و آنچه از شما درباره ادبیات امام موسی صدر شنیدم، جدید نیست. من از معتقدان به اندیشه و رویکرد و ادبیات او هستم و او کسی بود که همیشه خواستار ساختن کشوری بود که از همه محافظت کند. رئیس ‌جمهوری لبنان ادامه داد: ما باید پیام‌های مثبتی را به خارج از کشور ارسال کنیم که لبنان می‌تواند خود را اداره کند و بازسازی را به صورت شفاف اجرا کند و کشور بسازد. شیخ الخطیب نیز به عون گفت: سلاح برای ما عامل وحدت کشور و عزت مردم است. ما پروژه سیاسی خاصی نداشتیم و نخواهیم داشت، بلکه ما و همه لبنانی‌ها به امنیت و ثبات نیاز داریم.

چرا جوزف عون نمی‌تواند حزب‌الله را نادیده بگیرد؟

احسان تقدسی
کارشناس مسائل خاورمیانه

پایان چالش ۲ ساله لبنان برای انتخاب رئیس جمهوری، بارقه‌هایی از امید برای حل بحران سیاسی این کشور و بازگشت ثبات به عرصه سیاسی به وجود آورد.
در فضای سیاسی ایران، موضوع نحوه ارتباط با حزب‌الله و بعد ایران به عنوان دو‌ موضوع اساسی در تحلیل حضور جوزف عون در کاخ ریاست جمهوری لبنان نگریسته می‌شود.
می‌توان بدون حزب‌الله موفق شد؟
حزب‌الله لبنان به واسطه حضور گسترده در عرصه خدمات‌رسانی به مردم لبنان و مقاومت در برابر حمله اسرائیل به این کشور، محبوبیت بالایی در بین طیف‌های این کشور فارغ از مباحث‌ قومی و مذهبی دارد. تنوع افرادی که در شهادت سید حسن نصرالله دبیرکل فقید حزب‌الله به سوگواری پرداختند، خود گویای این نفوذ معنوی است. حزب‌الله همچنین به واسطه تهدیدات اسرائیل، ساختار امنیتی و نظامی خود را حفظ کرده و از این رو همچنان ‌بازیگر مهمی در ساختار نظامی- امنیتی لبنان محسوب می‌شود.
از سویی، حزب‌الله دارای نمایندگان قابل‌توجهی در پارلمان لبنان است و به‌عنوان بخشی از دولت، نقش مؤثری در سیاستگذاری کشور ایفا می‌کند.
با این رویکرد، جوزف عون نادیده گرفتن حزب‌الله را به منزله نادیده گرفتن بخش مهمی از ساختار قدرت در لبنان تلقی کرده و آن را نشدنی می‌داند. نادیده گرفتن حزب‌الله می‌تواند تهدیدی جدی برای انسجام داخلی- که لازمه تداوم حضور در کاخ ریاست جمهوری لبنان است- باشد و زمینه‌ساز بحران‌های سیاسی بیشتری شود. جوزف عون با سال‌ها سابقه فرماندهی ارتش بیش از هر کس به اهمیت این موضوع واقف است.

رابطه لبنان و ایران چه می‌شود؟
در چند هفته اخیر فرودگاه بیروت محلی برای نمایش تنش‌های بین ایران و لبنان بود. آن اتفاق اگرچه به سرعت از سوی طرفین حل و فصل شد اما نشان داد که در لایه‌هایی از ساختار قدرت در لبنان تمایل به افزایش تنش با ایران - بخصوص بعد از حوادث سوریه- کم نیست. ایران بارها به صورت علنی حمایت خود از حزب‌الله را تأیید کرده است. تمایل امریکا و اسرائیل به کاهش امکان حضور مؤثر ایران در لبنان است اما برای رئیس‌جمهوری لبنان، نادیده گرفتن ایران به معنی افزایش تنش و از دست دادن حمایت حزب‌الله از تداوم دوران ریاست جمهوری‌اش می‌باشد. با این تحلیل تمایل قلبی عون هرچه که باشد، مایل به درگیری با حزب‌الله در عرصه سیاسی نیست.
از سویی عون بخوبی می‌داند که همکاری با ایران یا حداقل حفظ روابط دیپلماتیک با این کشور می‌تواند برای مدیریت بحران‌های داخلی و منطقه‌ای ضروری باشد.

جایگاه سایر بازیگران در معادله لبنان
سه کشور عربستان، امریکا و فرانسه از نفوذی تاریخی در لبنان برخوردارند. هرکدام در طول چند دهه اخیر تلاش کرده‌اند تا سهم بیشتری از کیک قدرت در لبنان را از آن خود کنند. ایران و حزب‌الله متوازن کننده محور غربگرای لبنان هستند. با این نگاه جوزف عون می‌تواند توازن قابل قبولی را در عرصه سیاسی لبنان ایجاد کند.

امنیت مرزها
برای همه دولت‌ها حفاظت از مرزها موضوعی حیاتی و ‌مرتبط با امنیت ملی است. لبنان هم از این موضوع مبرا نیست. در لبنان، عامل مهم دیگری در نگاه جوزف عون به معادله حزب‌الله خواهد بود. در تهدیدات ۳ دهه اخیر لبنان از سوی اسرائیل، حزب‌الله در خط مقدم دفاع از لبنان بوده و در غیاب ارتشی قدرتمند در لبنان، توانسته در دفاع از این کشور نمره قبولی هم بگیرد. درگیری‌های گذشته با اسرائیل نشان داده‌اند که همکاری میان ارتش لبنان و حزب‌الله برای مقابله با تهدیدات خارجی اجتناب‌ناپذیر است و در نگاه حزب‌الله لازمه این همکاری نادیده نگرفتن حزب‌الله در ساختار قدرت است.
در نهایت اینکه: جوزف عون به پیچیدگی‌های فراوان عرصه سیاسی در لبنان آگاه است. نادیده گرفتن رابطه با ایران و‌ حضور مؤثر حزب‌الله در ساختار سیاسی لبنان در نهایت به سود رئیس جمهوری و ساختار سیاسی لبنان نیست و به دلایلی که اشاره شد، امکان‌پذیر هم نیست.