پزشکیان و السودانی در چهار زمینه راهبردی توافق کردند

مصافحه در سعدآباد

تهران روز گذشته میزبان «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق بود که برای اولین بار در دولت چهاردهم به ایران سفر می‌کرد؛ سفری که ضروری می‌نمود مقام‌های بلندپایه دو کشور ذیل تحولات پرشتاب منطقه و موضوعات مبتلابه مراودات دوجانبه رایزنی‌های نزدیکی پیرامون آنها با یکدیگر داشته باشند. مسعود پزشکیان و «السودانی» فرصتی یافتند تا در ملاقات دوجانبه، با مرور آخرین وضعیت روابط و همکاری‌ها و تشریح مواضع دو کشور در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی، گسترش همه جانبه تعاملات ایران و عراق را با وجود دست اندازهای پیش رو مورد توجه قرار دهند و همچنین دغدغه‌های خود پیرامون اشتراک‌‌گذاری ظرفیت‌ها در راستای تقویت مناسبات اقتصادی دو کشور را با یکدیگر در میان بگذارند.
حفظ تمامیت ارضی سوریه ، مقابله با فعالیت‌های گروه‌های تروریستی، حضور شرکت‌های ایرانی و عراقی در پروژه‌های مشترک سرمایه‌گذاری و ضرورت اجرای تام و تمام توافقنامه امنیتی تهران و بغداد از جمله موضوعات مورد تأکید پزشکیان در نشست خبری مشترک با السودانی بود. مقام عراقی هم از تفاهم برای برگزاری نشست‌های دوجانبه در آینده میان وزرای دو کشور برای پروژه‌های مشترک و همکاری‌های دوجانبه از جمله در زمینه تأمین برق و گاز عراق سخن گفت.
تشکیل یک هاب منطقه‌ای اقتصادی
برگزاری نشست مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه دو طرف نیز امکانی فراهم کرد تا ایران برای ورود جدی به سرمایه‌گذاری اقتصادی در عراق اعلام آمادگی کند. پزشکیان در این نشست، روابط دو کشور را دارای پیشینه تاریخی و متکی به پیوندهای عمیق دینی و فرهنگی توصیف کرد و گفت: به‌رغم برخی تلاش‌ها برای جدا کردن دو ملت، مردم ایران و عراق سال‌ها در کنار یکدیگر زندگی کرده‌اند و این پیوندهای عمیق دینی و فرهنگی زمینه و بستری مناسب برای ارتقای تعاملات سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی دو کشور است. رئیس‌جمهوری با بیان اینکه موقعیت جغرافیایی ایران و عراق برای تشکیل یک هاب منطقه‌ای اقتصادی بی‌نظیر است، بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای احداث شهرک اقتصادی مشترک با عراق تأکید کرد. پزشکیان با ابراز امیدواری نسبت به اینکه سفر نخست‌وزیر عراق به کشورمان موجب ارتقای هرچه بیشتر روابط دو کشور و همچنین گسترش صلح، امنیت، آرامش و توسعه اقتصادی در منطقه شود، افزود: شخصاً آرزو دارم که روزی کشورهای اسلامی در چهارچوب یک امت واحد در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به تعامل با یکدیگر بپردازند.«السودانی» نیز در این نشست با قدردانی از کمک‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از دولت و ملت عراق بر عزم کشورش برای اجرایی کردن توافقات و برنامه‌های همکاری دو کشور در پروژه‌های ریلی و جاده‌ای، احداث شهرک اقتصادی مشترک در مناطق مرزی دو کشور و همچنین پروژه‌های گازی و برقی تأکید کرد و گفت: ما همچنین علاقه‌مند به مشارکت شرکت‌های ایرانی در اجرای پروژه‌های زیرساختی عراق هستیم. «فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق هم در گفت‌وگو با العهد در پاسخ به این سؤال که آیا این سفر نتایج فوری بر سطوح سیاسی و بین‌المللی خواهد داشت، تصریح کرد: این سفر بر سطح روابط دوجانبه نتایج خوب داشته و مجموعه‌ای از پروژه‌های مشترک مورد بررسی قرار گرفتند و همین‌طور به پروژه‌های آتی نیز پرداخته شد. او همچنین روابط دوجانبه ایران و عراق را بسیار خوب خواند.

ابعاد پنهان سفر السودانی
آنچه گمانه‌زنی درباره ابعاد فرامتنی سفر روز گذشته نخست‌وزیر عراق به ایران را تقویت می‌کند، نگاه‌هایی است که ناظر بر تحولات داخلی سوریه از یک سو و مواضع اعلامی از سوی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری ایالات متحده درباره روند همسویی دو کشور در شرایط جدید منطقه مطرح است و بی‌تردید از محورهای مهم رایزنی‌های تهران بوده است. در این میان نگرانی مشترک تهران و بغداد فارغ از احتمالاتی نیست که پیرو شرایط دشوار ظهور تروریسم در سوریه و عراق در سال‌های پیش تجربه شد و حالا بروز تنش در سوریه می‌تواند امکانی را برای تکرار این شرایط خشونت بار فراهم سازد. در چنین فضایی بود که چندی پیش یک منبع مسئول عراقی فاش کرد دولت عراق بارها از سوی طرف‌های بین‌المللی و منطقه‌ای درخواست‌هایی مبنی بر انحلال حشد الشعبی و تحویل سلاح گروه‌های عراقی مرتبط با جریان مقاومت به دولت دریافت کرده است. سفر ناگهانی ماه گذشته «آنتونی بلینکن» وزیرخارجه ایالات متحده به عراق و فرصتی که او ذیل سقوط دولت «بشار اسد» در سوریه مهم خوانده بود تا عراق را تحت فشار قرار داده و زمینه را برای فروپاشی گروه‌های شبه نظامی فراهم سازد، در همین چهارچوب بود. نیروهایی که به ادعای امریکا در نسبت غیر مستقیم با جمهوری اسلامی قرار دارند و حالا فرصتی برای فروپاشی آنها پدیدار شده است. وقتی «بلینکن» پس از دیدارهایش در بغداد، این را گفت که «فکر می‌کنم زمان آن فرا رسیده است عراق حاکمیت ملی، ثبات، امنیت و موفقیت خود را تحکیم کند»، نمی‌شد تصوری جز این داشت که دولتمردان عراقی تحت فشار قرار گرفته‌اند تا از حمایت خود از گروه‌های مردمی مقاومت دست بکشند. بر اساس آنچه منابع خبری گفته‌اند از جمله دستورکارهای مورد گفت‌و‌گوی «السودانی» در ایران در مسیر همگرایی رویکرد تهران و بغداد درباره تحولات سیاسی دولت سوریه و پیامی است که مقام‌های امریکایی درباره این مهم برای ایران مبنی بر توقف حمایت‌های ایران از گروه‌های مقاومت داشته‌اند. منابع مذکور تأکید کردند که نخست‌وزیر عراق بعد از تهران مستقیماً به دوحه سفر خواهد کرد تا آنچه در تهران گفته و شنیده را با مقام‌های قطر که یکی از نزدیک‌ترین کشورهای عربی نزدیک به جریان حاکم در سوریه است، در میان بگذارد.
افزون بر این، بغداد ماه آینده میزبان یک نشست منطقه‌ای است که گفته می‌شود در این نشست مقامات جدید حکومت سوریه نیز حضور خواهند یافت. از منظر دولت عراق اگر قرار بر حضور مقامات جدید سوریه در نشست بغداد باشد، ضروری است تا طرف ایرانی هم که هر ساله در این نشست حضور داشته است، در این اجلاس مشارکت داشته باشد. این نیز یکی از موضوعاتی است که در سفر «السودانی» به تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد.