افغانستان راه یک رودخانه دیگر را هم به ایران سد کرد

اعتراض ایران به احداث سد «پاشدان» روی هریرود

گروه ایران‌زمین- همزمان با آبگیری سد پاشدان در افغانستان، جریان رودخانه هریرود به عنوان اصلی‌ترین منبع آب شرب استان خراسان رضوی تحت تأثیر قرار گرفته و طبق گفته سخنگوی صنعت آب ایران، اثرات این اقدام یک‌جانبه طرف افغانی، علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن تأمین آب شرب و بهداشت چندین میلیون نفر، محیط‌زیست پایین‌دست را نیز با آسیب گسترده‌ای مواجه
خواهد کرد.
رودخانه هریرود پس از گذر از افغانستان به مرز ایران رسیده و منبع اصلی تأمین آب شرب بیش از ۲ میلیون ایرانی ساکن استان خراسان رضوی به شمار می‌رود.
حالا هیأت حاکمه افغانستان در ۲۵ کیلومتری شمال‌شرق هرات، روی یکی از سرشاخه‌های هریرود سدی به نام پاشدان ساخته تا آن را آبگیری کند.
طبق اطلاعات منتشر شده، یک شرکت از  جمهوری آذربایجان با ۱۸ ساعت کار روزانه ساخت سد پاشدان را با سرعت به مرحله آبگیری رسانده است. طالبان اعلام کرده این سد پس از تکمیل و آبگیری تا ۲ مگاوات برق تولید کرده و آب آبیاری بیش از ۱۳۰۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی را تأمین
خواهد کرد.
در همین حال، وزارت انرژی و آب افغانستان هم اعلام کرده دورخیز برای سدسازی روی هریرود به سلما و پاشدان ختم نشده و ساخت دو سد تیرپل و کبگان نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت.
تجربه این سدسازی‌ها نشان داده چند‌صد هزار هکتار اراضی در پایین‌دست به دلیل نرسیدن آب دچار چالش شده و از بین خواهند رفت. به باور بسیاری از کارشناسان، تأمین حق مردم ایران از حقابه رودخانه‌های مشترک و انتخاب توسعه پایدار به‌ جای توسعه مخرب، تنها از طریق کانال‌های دیپلماتیک و اتخاذ دیپلماسی قوی امکان‌پذیر است.
بهره‌برداری یک‌جانبه از هریرود!
«عیسی بزرگ‌زاده» سخنگوی صنعت آب ایران، بهره‌برداری یک‌جانبه از رودخانه هریرود را موجب نقض حقوق عرفی دانست و گفت: اثرات این اقدام یک‌جانبه طرف افغانی، نه ‌تنها تأمین آب شرب و بهداشت چند میلیون نفر را متأثر می‌‌کند، بلکه به آسیب گسترده محیط‌زیست پایین‌دست نیز منجر می‌شود. سخنگوی صنعت آب کشور، ساخت و آبگیری سد پاشدان در حوضه مرزی و مشترک هریرود را باعث کاهش جریان طبیعی رودخانه مرزی هریرود و بروز خسارت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی در مناطق پایین‌دست بویژه سبب آسیب جدی در تأمین آب شرب شهر مقدس مشهد دانست.
سخنگوی صنعت آب ابراز کرد: جمهوری اسلامی ایران بارها از کانال‌های دیپلماتیک اعتراض رسمی خود را نسبت به اثرات منفی فرامرزی ناشی از اقدامات سدسازی یک‌جانبه طرف افغان در حوضه هریرود اعلام کرده و خواهان همکاری مشترک برای ارزیابی و کاهش این اثرات و انتخاب توسعه پایدار به ‌جای توسعه مخرب شده است. وی افزود: اکنون نیز بر این باوریم که بهره‌برداری یک‌سویه و غیرمشارکتی از منابع آب حوضه هریرود به ‌نفع هیچ یک از کشورها در بالادست و پایین‌دست نیست. بزرگ‌زاده در انتها با تأکید بر ضرورت رعایت مفاد صریح و روشن حقوق بین‌الملل آب در بهره‌برداری مشترک از آب رودخانه مرزی هریرود اظهار کرد: انتظار می‌رود مقامات سرپرستی افغانستان در چهارچوب حقوق عرفی بین‌المللی و اصل حسن همجواری و روابط همسایگی دو کشور، همکاری و تدابیر لازم در خصوص استفاده منطقی و منصفانه از آب رودخانه مرزی هریرود در بالادست را به‌ نحوی که به حقوق تاریخی و عرفی مناطق پایین‌دست آسیب وارد نشود، در دستور کار خود قرار دهند.