راضیه خوئینی
خبرنگار

روز 7 مهرماه، هر سال بهانه است برای تجلیل از کسانی که هر روز برای حفظ امنیت ما در آماده‌باش به‌سر می‌‎برند. روزی برای قدردانی از آتش‌نشانانی که خستگی‌ناپذیر زندگی خود را وقف حفاظت از جان و مال شهروندان می‌‎کنند، اما این ارمغان امنیت باید متقابل و دوسویه باشد. یعنی امنیت و حفظ جان ‌آتش‌نشان هم باید چالشی مهم برای دست‌اندرکاران این حوزه باشد تا با آینده‌نگری و به‌کارگیری دانش و نوآوری به قدرت‌بخشی و امنیت جان این قشر تعهد بدهند. مأمورانی که هر روز برای انجام مأموریت‌های خطیر به شیوه‌ای وصف‌ناپذیر تلاش می‌‎کنند. حوادث هولناک و اخبار تلخی که هر بار برای آتش‌نشانان اتفاق می‌‎افتد و دل مردم را به درد می‌‎آورد باید جرقه‌ای باشد برای حرکت به سوی شرایطی بهتر برای بزرگمردان این حوزه. درواقع تجهیزات مدرن و روش‌های نوین باید جایگزین شیوه‌های سنتی اطفای حریق شود. بنابراین با نیم‌نگاهی به آینده بیایید این حرفه را به گونه‌ای دیگر تجسم و پرتره‌ای متفاوت از آتش‌نشانان قرن بیست‌و‌یکم ترسیم کنیم.
در سال‌های آینده، آتش‌نشانان می‌توانند برای پیروزی در جنگ با آتش، روی نوآوری‌های حوزه فناوری حساب ویژه باز کنند. ماجرا با تماس فردی مضطرب شروع می‌‎شود. اگر با آتش‌نشانان آینده تماس بگیرید، تماس‌های خاص احتمالاً با هوش مصنوعی تجزیه و تحلیل می‌شوند. قبل از اینکه آتش‌نشان برخیزد و عازم مأموریت شود، در طول 16 ثانیه پس از پایان تماس، به آنچه در حال وقوع است خوب گوش می‌دهد. هدف این کار، شناسایی نکات و کلمات کلیدی هشداردهنده خطر است؛ مانند کلمات «کودکان»، «دود»، «ترس»، «شعله‌های آتش»، «جیغ و گریه» و «تعداد افراد درگیر حادثه». به لطف این اطلاعات که توسط هوش مصنوعی منتقل می‌‎شود، آتش‌نشانان برای ارسال کمک، ثانیه‌های ارزشمند را در تصمیم‌گیری و عملیات نجات از دست نمی‌دهند.
 
شبکه رادیویی پرسرعت (RRF)
تجهیزات ارتباطی کنونی نه فقط در ایران، بلکه در جهان بر شبکه‌های رادیویی کم‌سرعت مبتنی است که امروزه پاسخگوی نیازهای حوزه آتش‌نشانی نیست. داشتن ابزارهای ارتباطی متناسب با نیازهای هر بازیگر درگیر حادثه، ضروری است. بنابراین، شبکه رادیویی پرسرعت آینده تحت عنوان (RRF) یک سیستم ارتباطی مشترک، اولویت‌دار، امن و پرسرعت با بهره‌مندی از برترین فناوری‌های دیجیتال و در سطحی بالا از انعطاف‌پذیری خواهد بود. در صورت بروز بحران، این سیستم در اختیار فعالان حوزه امنیت و نجات قرار خواهد گرفت. چه کاربر مجهز به تلفن هوشمند و تبلت باشد یا در اتاق فرمان، RRF ابزاری است که با شرایط اضطراری روزمره سازگار خواهد شد. ما سلاح‌های فعلی آنها برای مبارزه با آتش را می‌‎شناسیم، اما از این پس، آنها می‌‎توانند به فناوری‌های مدرن‌تری مجهز شوند.
 چشم‌انداز آتش‌نشانی با واقعیت افزوده
پس از چند سال، هنگامی که مأمور آتش‌نشانی در مسیر اطفای حریق قرار می‌‎گیرد، متحد دیگری همراه او وارد صحنه می‌‎شود؛ یک هواپیمای بدون سرنشین. هواپیما از روی کامیون بلند می‌‎شود و شروع به جست‌و‌جوی مکان حریق می‌‎کند. این دستگاه با دوربین‌های مادون قرمز و حرارتی، می‌‎تواند محل دقیق وقوع آتش‌سوزی و مکانی که باید قربانیان گرفتار آتش نجات یابند شناسایی کند. این تصاویر به‌صورت زنده برای آتش‌نشانان ارسال می‌‎شود تا آنها برای مداخله بهتر آماده شوند. ظرف 10 سال آینده، چشمان آتش‌نشان پس از مواجهه با شعله‌های آتش می‌‎تواند از نوع جدیدی واقعیت افزوده بهره ببرد. عناصر نمایش داده شده او را به سمت آتش هدایت می‌‎کنند تا وقت را برای کشف صحنه و تشخیص کانون اصلی آتش تلف نکند. برخی تولیدکنندگان هم قصد دارند صفحه طلقی کلاه ایمنی آتش‌نشانان را به حسگرهایی برای دید واضح در دود مجهز کنند؛ نوآوری‌ای که هزینه آن برای هر دستگاه 5000 یورو آب می‌خورد.
اما آخرین مورد اضافه شده به آزمایشگاه نوآوری‌های این حوزه یک شیلنگ آتش‌نشانی کاملاً مجهز است که هوا را به آب تزریق می‌‎کند تا با ایجاد نوعی فشار، آب با شدت بیشتری بر شعله‌های آتش فرود آید. این شیلنگ علاوه بر صرفه‌جویی 80 درصدی در مصرف آب برای اطفای حریق مؤثرتر عمل می‌کند.
 
کلاه‌های آتش‌نشانی آماده تقویت دید و امنیت آتش‌نشان
تجهیز کلاه‌های ایمنی آتش‌نشانی به یک دستگاه تجسم و ناوبری تحت عنوان C-THRU به‌تازگی نگاه‌ها را به خود جلب کرده است. کلاهی که اجازه می‌دهد آتش‌نشان از میان دود تاریک بهتر ببیند. این نمونه اولیه توسط استارت‌آپ Qwake در تگزاس توسعه یافته و هدف آن بهبود آگاهی از موقعیت، افزایش سرعت و اثربخشی آتش‌نشان‌هاست؛ آنچه که باعث می‌شود مأموران کمتر در معرض محیط‌های سرطانزا قرار بگیرند و سرعت عمل آنها را افزایش می‌دهد. تمامی جنبه‌های این محصول با در نظر گرفتن تجربیات کاربران طراحی شده‌ است.
 
شناسایی آتش‌سوزی جنگل در کمتر از 5 دقیقه
استفاده از آب کمتر و اطفای حریق بهتر، وعده‌ای است که به آتش‌نشانان آینده داده شده است. در زمانی نه‌چندان دور از فناوری برای مبارزه بهتر با آتش‌سوزی جنگل‌ها استفاده خواهد شد و مجموعه‌ای کامل از حسگرها در سطوح مختلف توزیع خواهد شد. نام این پروژه را پانوپتس به معنی غول اساطیر یونانی که دارای 100 چشم است گذاشته‌اند؛ یعنی این فناوری قدرت تماشای همه چیز را به مرکز آتش‌نشانی می‌‎دهد. هدف شناسایی آتش‌سوزی جنگل در کمتر از پنج دقیقه است.
برای این کار ابتدا حسگرهایی روی درختان به فاصله هر 100 متر نصب می‌‎شود. سپس پهپادهای خورشیدی به‌طور مستقل منطقه را برای ساعت‌ها زیرنظر خواهند گرفت. 20 کیلومتر بالاتر در هوا، بالن‌های استراتوسفر از قلمرو عبور می‌‎کنند و می‌‎توانند به مدت یک سال در حال پرواز بمانند. ماهواره‌ها در فاصله 36 هزار کیلومتری روی جنگل‌های در معرض خطر متمرکز خواهند شد. پروژه‌ای که می‌‎تواند تا 5 سال آینده به مرحله افتتاح و بهره‌برداری برسد.