نگاهی به قسمت اول سریال بازنده

نخستین گام امیدوارکننده کارگردان جوان

احسان طهماسبی

هرچند که تماشای قسمت‌های آغازین سریال‌ها، فرصت کافی برای تصمیم‌گیری مخاطب برای پیگیری اثر یا شرایط لازم برای نقد منصفانه منتقدان را فراهم نمی‌کند، اما همین فرصت کوتاه می‌تواند مخاطب را به تماشای قسمت‌های بعدی امیدوار یا نا‌امید کند. از این رو ذکر این نکات درباره «بازنده» خالی از لطف نیست.
 
آشنایی‌زدایی از کلیشه پلیس
در اولین سکانس سریال، سرگرد حامد کیانی (با بازی علیرضا کمالی) برای به حرف آوردن مردی با جرم تجاوز و جنایت، در مکانی خارج از کلانتری، متوسل به خشونت شده به طوری که سر و صورت خونین سرگرد نشان از اعتراف‌گیری بی‌رحمانه از قاتلی متجاوز دارد. در همان سکانس، دستیار کیانی (با بازی محمد علی‌محمدی) تلویحاً رفتار سرگرد را با مجرم پسندیده دانسته و به صورت غیرمستقیم برای خود درخواست صدور مجوز برخوردهای اینچنینی با مجرمان را‌ طلب می‌کند. بر مبنای همین رویکرد شخصیت‌پردازی و داستان‌نویسی، مخاطب به دلیل مواجهه صادقانه و به دور از دروغ‌پردازی که نمایانگر پرهیز از نمایش برخوردهای تصنعی پلیس با مجرم است، ارتباط نزدیک‌تر و حقیقی‌تری با اثر برقرار می‌کند.

اقتباس از یک رمان موفق
اقتباس، نوعی تأثیرپذیری از اثری اصل و بکر است که هنرمند در آن با تفسیر یا پیروی از هنری دیگر، اثری جدید را باز‌آفرینی می‌کند که ردپای اثر اصلی در آن مشهود است. اقتباس به واسطه اهمیت و تأثیر مهمی که در سینما دارد، همواره مورد توجه فیلمسازان جهان بوده و از این‌رو بسیاری از آثار مهم و تماشایی تاریخ سینما، اثری اقتباسی از کتاب‌های ارزشمند بوده‌اند؛ حلقه‌ای مغفول مانده در سینمای ایران که کمتر کسی بدان توجه کرده است. زن همسایه به قلم شاری لاپنا، داستان ناپدید‌شدن عجیب یک نوزاد را به تصویر می‌کشد. پلیس برای پیدا کردن مجرمان، کشف راز را آغاز می‌کند و در این بین با پنهان‌کاری‌ها و دروغ‌های زیادی روبه‌رو می‌شود. این رمان موفق که در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک تایمز در سال 2016 قرار گرفت، منبع اقتباس سریال بازنده است.
بازی در سکوت
ریسک کارگردان در انتخاب بازیگر برای مجموعه بازنده با بازی گرفتن از صابر ابر، علیرضا کمالی، سارا بهرامی و رویا جاویدنیا به حداقل رسیده است. گروه بازیگرانی که پیش از این در فیلم‌ها و سریال‌های متفاوت در نقش‌های مشابه، آزمون‌های خود را با موفقیت پشت سر گذاشته و به خوبی با اصول بازی در نقش کاراکترهای مرموز، آرام، درون‌گرا و صبور آشنا و عجین هستند.

پایبندی به قواعد ژانر
هرچند که جریان سریال‌سازی در ایران در سال‌های اخیر برخلاف جریان غالب فیلمسازی، توجه بیشتری به تنوع ژانرها دارد و آثار شاخص پلتفرم‌ها، کمدی و طنز نبوده و به آثار ژانر جنایی یا دلهره‌آور نیز توجهی ویژه شده است، اما در کمتر آثاری شاهد تقید به ژانر تا قسمت پایانی هستیم.
بازنده در همان ابتدا نویدبخش سریالی وفادار به ژانر را می‌دهد. سریال، چه از نظر فنی و چه محتوایی، شباهت زیادی به آثار موفق سینمای نوآر، جنایی و سایکودرام دارد که این مهم می‌تواند نویدبخش سریالی باکیفیت باشد.

ردپای رانت و فساد اقتصادی
نریشن‌هایی که ارغوان در همان دقایق ابتدایی قسمت اول در مورد مادر و ناپدری خود (با بازی رویا جاویدنیا و پیمان قاسم‌خانی) می‌گوید و با در نظر گرفتن نحوه برخورد منصور با مسئول پرونده جانا، می‌توان انتظار اشاراتی مستقیم و بدون پرده را به پول‌های بادآورده و رانت‌های پشت‌پرده و فسادهایی که منجر به ایجاد حفره‌های طبقاتی در جامعه می‌شود در قسمت‌های بعدی سریال داشت؛ انتظاری که مخاطب را وادار به پیگیری مجموعه‌هایی با مضامین مشابه کرده تا شاید بتواند برخوردی انتقادی با فساد اقتصادی جامعه داشته باشد.

کارنامه کم بار اما امیدوارکننده کارگردان
با وجود اینکه امین حسین‌پور به عنوان کارگردان برای مخاطبان سینمای ایران نام آشنا نبوده و برای اولین بار با فیلم کوتاه، کار را در هنر هفتم آغاز کرده، اما تماشای اولین سریال جنایی - رازآلود او با نام «درمانگر»، نویدبخش درخشش فیلمسازی جوان، اما کاربلد است. مینی‌سریالی پنج قسمتی که حال و هوای آن بی‌شباهت به بازنده نیست و به خوبی تسلط و وسواس حسین‌پور را در کارگردانی نشان می‌دهد.