محمود حکیمی، پژوهشگر و نویسنده ادبیات دینی و کودک و نوجوان در سن هشتاد سالگی درگذشت

قصه‌گویی دغدغه‌مند و معلمی روشنگر

گروه فرهنگی/ محمود حکیمی، نویسنده و پژوهشگر سرشناس ادبیات کودک و نوجوان که بخش عمده‌ای از زندگی حرفه‌ای خود را صرف دغدغه‌های دینی- تاریخی کرده بود در سن هشتاد سالگی بر اثر ابتلا به عفونت ریه درگذشت؛ این نویسنده، سال‌های بی‌شماری نیز به تدریس ادبیات انگلیسی در مدارس تهران پرداخته بود و به بحث ترجمه نیز تسلط داشت.

پیام تسلیت رئیس‌جمهور برای محققی توانمند
درگذشت محمود حکیمی، با انتشار واکنش‌های مختلفی از سوی اهالی کتاب و حتی مسئولان کشوری همراه شده؛ از جمله رئیس‌جمهور که با انتشار پیامی، فقدان وی را به اهالی کتاب تسلیت گفته است، در پیام مسعود پزشکیان آمده: «درگذشت نویسنده و محقق توانمند عرصه تاریخ و ادبیات انقلابی و چهره ماندگار آموزش و پرورش کشورمان، استاد محمود حکیمی، موجب تأثر شد. این خادم فرهنگ عاشورایی، با اخلاص و تلاش‌های فراوان تمام عمر خود را وقف انجام فعالیت‌های متعدد فرهنگی، تولید آثار علمی ارزشمند در زمینه تاریخ اسلام، تبیین معارف اهل بیت علیهم السلام و ادبیات معاصر و انقلابی کرد و نام و یاد خود را در تاریخ فرهنگ و ادب این مرز و بوم برای همیشه ماندگار نمود. اینجانب این ضایعه را به اصحاب قلم و اندیشه، عموم دوستداران و بویژه خانواده مکرم آن مرحوم تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان رحمت و رضوان الهی و همنشینی با صالحان و برای بازماندگان صبر و سلامتی خواستارم.»
همان‌طور که در پیام رئیس‌جمهور آمده، حکیمی از جمله نویسندگان معاصری به شمار می‌آید که دغدغه توجه به اهل بیت(ع) و به خصوص ادبیات عاشورایی را در نوشته‌های خود برای کودکان و نوجوانان داشت؛ آنچنان که در اوایل دهه هشتاد از زنده‌یاد حکیمی به دلیل آثار و مقاله‌های متعددی که درباره نهضت حسینی نوشته تقدیر شده و به او لقب خادم فرهنگ عاشورایی می‌دهند. به پاس سال‌ها فعالیت‌ ادبی و دینی زنده‌یاد حکیمی سال 1382 کتابخانه‌ای در فرهنگسرای نوجوانان،  در گرامیداشت وی به نام محمود حکیمی نامگذاری شده  و فعالیت دارد.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در پیامی، درگذشت این نویسنده و پژوهشگر ادبیات دینی را تسلیت گفته، در بخشی از پیام وی در توصیف زنده‌یاد حکیمی آمده: «روایتگری دغدغه‌مند، قصه‌گویی روشنگر و نویسنده‌ای چیره‌دست که با شناخت از زبان و ذائقه نسل نورسته‌ هم‌روزگار خویش، بیش از نیم‌قرن با قلم توانای خود به بیان شیرین و دلنشین زوایایی ماندگار از تاریخ و تمدن ایران و معارف اسلام و اهل بیت(ع) پرداخت و جمله‌ آثارش، کتاب‌هایی شد که نقش‌بند باورهای نوجوانان و جوانان سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و دهه‌های پس از آن شد. بی‌تردید این نویسنده دردآشنا، با به‌کارگیری زبان روزآمد آن دوران، نقشی قابل اعتنا در تعمیق آموزه‌های دینی و معرفتی و آگاهی‌های تاریخی نسل برخاسته از انقلاب ایفا کرد و از این منظر رواست که بگوییم وامدار معرفت‌بخشی اوییم.»

نویسنده‌ای مؤثر در بیداری نوجوانان پیش از انقلاب
محمود حکیمی، تحصیلات تکمیلی را در رشته تعلیم و تربیت در انگلستان سپری کرده و برای ادامه تدریس در مدارس تهران به ایران بازمی‌گردد. او نویسندگی را از اواخر دهه 30، در مجله کیهان بچه‌ها شروع کرد، فعالیتی که حدود چهار سال ادامه یافت. داستان‌هایی که پیش از انقلاب خلق کرد به گفته اهالی ادبیات نقش مهمی در بیداری ذهن نوجوانان آن سال‌ها ایفا کرد، کاری که او پس از پیروزی انقلاب هم رها نکرد و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های خود در دهه شصت را بر ادامه تلاش برای روشنگری ذهن مخاطبان کم‌سن و سال، درباره رژیم پهلوی استوار ساخت.
 حکیمی از اواخر دهه چهل به جمع نویسندگان مجله «درس‌هایی از مکتب اسلام» پیوست و از سال ۱۳۵۰ انتشار داستان‌های دینی را در مجله حوزه علمیه آغاز کرد.
از این نویسنده مجموعه داستان‌های دینی و تاریخی متعددی به یادگار مانده، آثاری که از جمله‌شان می‌توان به مجموعه کتاب «نگاهی به تاریخ معاصر جهان» اشاره کرد. محسن مؤمنی شریف، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان از جمله اهالی کتاب است که به درگذشت این نویسنده و محقق واکنش نشان داده، او نوشته: «حق استاد محمود حکیمی بر ادبیات دینی، حقی است که بزرگی آن را فقط خداوند می‌داند و بس. بویژه در روزگار غربت دین و دینداری در پیش از انقلاب، نسلی از جوانان و نوجوانان با آثار او با کتاب و کتابخوانی آشنا شدند.»
فریبا کلهر، نویسنده شناخته شده ادبیات کودک و نوجوان هم به تجربه آشنایی خود با آثار زنده یاد حکیمی در سال‌های پیش از انقلاب اشاره کرده و نوشته: «دو سه روز پیش به دوستی گفتم با ارزش‌ترین جایزه‌ای که گرفته‌ام از محمود حکیمی است. عجیب است که حالا این خبر را می‌شنوم. محمود حکیمی را یکی از همکلاسی‌های باحجابم در دو سال آخر دبیرستان به من شناساند. او که در آن دوران محجبه به مدرسه می آمد، کتاب‌های حکیمی را برایم می‌آورد و می‌گفت همان جا بخوانم. کتاب را زیر میز می‌بردم و می‌خواندم. در یکی از یواشکی‌ بازی‌ها، معلم علوم اجتماعی غافلگیرم کرد. پرسید چه می‌خوانی؟ جلد کتاب را که نشانش دادم، گفت: نذار کسی ببیند، اخراج می‌شوی. و من برای اولین بار با مفهومی به اسم کتاب‌های ممنوعه آشنا شدم. بهشت ممنوعه برای من و ما، گوارای وجودت آقای محمود حکیمی.» گفتنی است که محمود حکیمی در زمینه ادبیات، تاریخ تمدن و تاریخ اسلام دست به تألیف کتاب‌های بسیاری زده و آثار متعددی را هم ترجمه کرده است؛ داستان‌هایی از عصر ناصرالدین‌شاه، مجموعه چهارجلدی «هزار و یک حکایت تاریخی»، رمان پرفروش «نقابداران جوان»، مجموعه ۲۲ جلدی «تاریخ تمدن» و ده‌ها اثر دیگر از نوشته‌های این نویسنده پیشکسوت هستند که در عرصه کتاب به یادگار مانده‌اند.

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و پانصد و پنجاه و نه
 - شماره هشت هزار و پانصد و پنجاه و نه - ۰۱ مهر ۱۴۰۳