تلویزیون تعاملی؛ تعلل‌ها و خسارت‌ها
محمد لسانی
کارشناس رسانه
و ارتباطات
تلویزیون سنتی یا تلویزیون کلاسیک که مبتنی بر پخش یک‌سویه و دریافت آنی توسط مخاطب است، در بسیاری از نقاط جهان به پایان راه خود رسیده است و امروزه از طریق ادغام با فناوری‌های نوین هم ارتقای کیفیت و هم تقویت انتقال پیام محقق شده است. بر این اساس تلویزیون اینترنتی با قابلیت‌هایی گسترده‌تر از تلویزیون سنتی، همچون ذخیره، جست‌و‌جو،
تایم شیفتینگ یا همان عقب و جلو بردن زمان، تگ‌گذاری، رفرنس و ارجاع‌های به بیرون و همچنین قابلیت نظر‌سنجی و پایش آنلاین تعداد مشاهده‌ها و... در همه جای جهان در حال گسترش بوده و جای خود را پیدا کرده است.
در ایران به نظر می‌رسد که نزدیک به دو دهه از شروع فاز پژوهشی و اجرایی تلویزیون اینترنتی می‌گذرد. بر این اساس از قبل از سال 85 سازمان صدا و سیما برای توسعه مخاطبان خود به این سمت حرکت کرد و حتی سامانه‌های فیزیکی همچون «ستاپ باکس» ایجاد کرد تا امکان ارائه اینترنت و محتوای تلویزیونی به صورت همزمان وجود داشته باشد. اما شاید برخی تعلل‌ها باعث شد تا متأسفانه طرحی که سازمان صدا و سیما سال‌ها پیگیر آن بود و زحمات زیادی را در این راستا به دوش کشیده بود، نهایتاً خارج از صدا و سیما و با شروع «فیلیمو» به واقعیت تبدیل شود و همانگونه که شاهدیم امروزه «فیلیمو» فیلم‌های سینمایی، سریال‌های داخلی و خارجی و برنامه‌های مفرح را در بازار گسترده آنلاین فیلم و سریال درون خودش جا داده است.
این در حالی است که تماشای ویدیو مبتنی بر انتخاب مخاطب (VOD) اصولاً در تلویزیون تعاملی قابل تحقق بود. به نظر می‌رسد که وضعیت فعلی رسانه‌ای ایران نیازمند یک آسیب‌شناسی جدی و کارشناسانه است که چرا پروژه‌های به‌روز و مورد نیاز جامعه از درون ساختار رسمی رسانه، امکان ظهور و بروز پیدا نمی‌کند. اصولاً وقتی که این پروژه‌ها در خارج از محیط طبیعی خود شکل می‌گیرد، باعث شکل‌گیری دوگانگی‌هایی می‌شود که ممکن است ریشه اختلاف‌ها و نزاع‌ها شود.
به نظر می‌رسد راهی جز برگشت به الگوی تلویزیون تعاملی برای جذب مخاطبان رسانه‌های در کشور وجود ندارد. با اینکه امروزه فیلیمو به بهترین وجه به عنوان یک شرکت خصوصی در حال ارائه خدمت به مخاطبان است، اما همزمان دچار یک تعارض ساختاری است؛ چرا که برای گرفتن مجوزها با چالش‌های مدامی روبه‌رو است و هر چه جلوتر می‌رویم این چالش‌ها بیشتر می‌شوند. ما در ساختارهای رسمی رسانه‌ای کشور نیاز به یک خیز فناورانه و به‌کارگیری، جذب و به خدمت گرفتن هنرمندان و محتواسازان موجود در زیست بوم دیجیتال داریم تا شاهد تولید محتواهایی مناسب با ذائقه ایرانی مخاطبان داشته باشیم.
