محمدرسام رضوانی

منتقد تئاتر تلویزیون و سینما

همیشه در روضه‌ها تلاش بر این داشتم که بتوانم آن‌چیزی را که نوحه‌خوان با تکیه بر آوای موسیقی روایت می‌کند خوب در ذهنم تصویر‌گری کنم. اصلاً انسان با تکیه بر قوه خیال خود می‌تواند واقعه‌ای را بازسازی کند و با این روش همذات‌پنداری بهتری داشته باشد و خود را در لحظه ببیند. در باب این مهم با کمی دقت در محتوای شعر مداحان خواهید دید که سعی در القای تصویری ملموس در ذهن مخاطب دارند و گاهی با بهره‌گیری از زبان بدن کمک زیادی در ارتباط با مخاطبان خود می‌گیرند. چند سالی است که در ماه‌های محرم و صفر در حوالی جنوب شهر تهران و در پارک «بوستان ولایت» هنرمندانی با تکیه بر هنر آیینی و خلاقیت در اشاعه ترویج روایت واقعه عاشورا آنچنان که شایسته است در تلاش هستند تا بتوانند تصویری درست از این واقعه را به مخاطب خود ارائه دهند. نکته‌ای که بسیار به چشم خواهد آمد، تفاوت در رویکرد سالانه در متن سناریو و محتواست که امسال نیز این روایت با توجه به اهمیت موضوع غزه به نقش صهیونیسم در نفی اسلام در طول تاریخ پرداخته که ممکن است این همان بخش فراموش‌شده تاریخ صدر اسلام تاکنون بوده که در زمان معاصر با توجه به اتفاقات تلخ غزه بیشتر چهره صهیونیست‌ها در جدال با اسلام را نمایان‌تر کرده است. بدین ترتیب با شروع نمایش و یک میزانسن مناسب، مخاطب محو بازی رنگ و نور خواهد شد و شروع یک روایت آشنا با جزئیات قابل تأمل حس تعلق را در دل مخاطب خود می‌کارد.
شروع داستان با صحنه آن پیمان شوم است که به دست سران فرقه بسته خواهد شد و هرچه چرخه این نمایش پیش ‌می‌رود، ردپایی از یهودیت دیده خواهد شد. چیزی که هر بیننده‌ای را محو خود خواهد کرد، صحنه سه‌گانه‌ نمایش است که مخاطب هر پرده از این نمایش را باید سر بچرخاند و در سمت راست و چپ خود به اضافه صحنه اصلی مشاهده کند و بدین صورت این بار مخاطب است که در نقطه مرکزی سالن نمایش نشسته است و نمایش در سه طرف مخاطب به اجرا درخواهد آمد. همچنین در هر لحظه از اجرا شنیدن یک روضه یا یک مداحی آشنا تو را با خود در عمق خاطراتت خواهد برد ولی این‌بار نیازی به تصویرسازی نیست و آنچه را می‌شنوی روی صحنه از روضه قابل مشاهده است. تمام تبحر و استقبال نمایش میدانی «تنهاتر از مسیح» را می‌توان یک نوانمایشی خوب توصیف کرد که با یک متن درست و حساب شده وقایع مهم تاریخ شیعیان را به هم وصله می‌زند و در ساعتی تو در عمق تاریخی نشسته و چیزی را مشاهده می‌کنی که گاهی آرزوی زندگی کردنش را داشته‌ای. هر‌ آن چیزی که در «تنهاتر از مسیح» به کار گرفته شده به اندازه است از دکور، نور تا بازی باور‌پذیر، همه در خدمت قصه به بهترین شکل خود پیش‌ خواهند رفت به شکلی که برق اشک بینندگان اطرافت را در لحظات پایانی به راحتی می‌توانی مشاهده کنی. از گذشته تا به‌ حال موضوع نمایش واقعه عاشورا با انواع هنرهای گوناگون مانند پرده‌خوانی، تعزیه و… رواج داشته است اما در زمان فعلی نمایشی آیینی با این شمایل از ریزه‌کاری و دقت در فرم و محتوا آن هم به شکل رایگان برای تمام میهمانان خود چندسالی است که سیل مشتاقان خود را در ماه محرم و صفر هر سال به صحنه اجرای خود می‌کشاند.
تنها‌تر از مسیح صحنه‌ای از عشق و ارادت هنرمندان در اشاعه فرهنگ حسینی است که با توجه به دغدغه و مسائل روز جهان اسلام حرکت می‌کند و با یک سفر تاریخی روضه‌‌هایی که همیشه شنیده‌ایم را به نمایش در خواهد آورد.