میترا جلیلی
دبیر گروه فناوری

این نخبه‌های بی‌ادعا
دانش‌آموزان و دانشجویان نخبه ایرانی در مسابقات و المپیادهای مختلف 2024 از علوم روباتیک و هوش مصنوعی گرفته تا مواردی همچون اقتصاد، شیمی، ریاضی و فیزیک و همچنین حوزه اختراعات، خوش درخشیده‌اند، اما به نظر می‌رسد آنطور که باید به آنها توجه نشده است. این آینده‌سازان که می‌توانند در آینده، در تحول دیجیتال کشور، کوانتوم، فیزیک، سلامت، علوم روباتیک و موارد مهم دیگر نقشی ویژه ایفا کنند پس از بازگشت از هر مسابقه، بدون هیچ ادعایی برای اختراعات جدید آستین بالا می‌زنند. برخی دیگر نیز بدون هیچ چشمداشتی به هدایای پرارزش، تلاش می‌کنند بیش از گذشته با روبات‌ها، اعداد و ارقام فیزیک و ریاضی یا فرمول‌های شیمی و زیست‌شناسی و حوزه‌های دیگر علم و فناوری یار باشند تا در مسابقات جهانی آینده رشته مورد نظرشان، درخشش بیشتری داشته باشند. به نظر می‌رسد با توجه به توسعه گسترده فناوری و علوم مختلف در جهان، باید به قهرمانان میادین علم و فناوری جهان نیز توجهی ویژه داشت تا دلگرم‌تر از گذشته، باز هم در مسابقات جهانی به رقابت با کشورهای برتر حوزه‌های مختلف علم و فناوری بپردازند.

ایجاد یک بخش دانش‌آموزی
در معاونت علمی
جدا از لزوم توجه ویژه به مدال‌آوران و قهرمانان جوان و نوجوان میادین علم و فناوری، هنگام بازگشت از مسابقات، باید شرایط مناسبی برای تحصیل آنها رقم بخورد تا راه مدال‌آوری جهانی آنها آسان تر شود. ازسوی دیگر شناسایی استعدادها و رهنمون شدن دانش‌آموزان به حوزه‌هایی که مستعد آن هستند، می‌تواند منجر به ایجاد یک اکوسیستم مناسب از نوجوانان نخبه شود؛ موضوعی که به نظر می‌رسد در دولت چهاردهم قرار است به آن توجه ویژه شود. حسین افشین که به تازگی سکان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری را به عهده گرفته در مراسم تودیع و معارفه خود از اختصاص یک بخش از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری به دانش‌آموزان خبر داد و تصریح کرد: معتقدم دانش‌آموزان موتور پیشران نیروی انسانی هستند و توسعه کشور از بخش دانش‌آموزی می‌گذرد، بنابراین باید به این بخش توجه ویژه‌ای شود.
پیش از این هم در دومین دوره نمایشگاه ملی آبادیران، علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس ستاد محرومیت‌زدایی محلات کمتر برخوردار کشور گفته بود: با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری، استارتاپ‌های دانش‌آموزی ایجاد می‌شود. دانش‌آموزان ازهمان ابتدا براساس علایق و استعدادهای خود در استارتاپ‌ها مشغول فعالیت می‌شوند. وی همچنین از ایجاد نخستین شتاب‌دهنده در استان‌های سیستان و بلوچستان، تهران و اصفهان به منظور حمایت از دانش‌آموزان خبر داد.

درخشش نخبه‌های ایرانی
در دنیای روبات‌ها
اگر بخواهیم نگاهی به موفقیت تیم‌های نخبه نوجوان داشته باشیم، می‌توان به بازگشت مقتدرانه تیم‌های روباتیک و هوش مصنوعی ایران با کسب ۱۷ نشان رنگارنگ از مسابقات جهانی روباتیک و هوش مصنوعی فیرا ۲۰۲۴ برزیل اشاره کرد. فرودگاه مهرآباد چند روز پیش میزبان یک گروه از دانش‌آموزان و دانشجویان بود که با دست پر به کشور بازگشتند. بیست و نهمین دوره رقابت‌های جهانی روباتیک و هوش مصنوعی فیرا از ۱۴ تا ۱۹مرداد با حضور ۱۳۰۰ شرکت کننده در برزیل برگزار شد.
کاروان جمهوری اسلامی ایران در قالب ۲۴ تیم در لیگ‌های مختلف این مسابقات جهانی شرکت کردند و تیم ایران توانست در بخش‌های دانش‌آموزی و دانشجویی، ۹ مقام قهرمانی، ۷ مقام نایب قهرمانی و یک مقام سومی را کسب کند. تیم ایران در این رقابت‌های جهانی در لیگ پرنده در رده سنی زیر ۱۹ سال هم توانست عنوان بهترین پرواز مانوری را کسب کند. دانش‌آموزان ایرانی در لیگ روبات‌های ورزشی و روبات‌های امداد و مدیریت بحران هم موفق به کسب مقام شدند.
تیم روباتیک دانش‌آموزی ایران در مسابقات جهانی پکن نیز خوش درخشید و نایب قهرمان جهان شد. در این مسابقات تیم ملی روباتیک دانش‌آموزی رده زیر ۱۷ سال ایران متشکل از ۴۸ دانش‌آموز نخبه در قالب ۱۶ گروه سه نفره در پنج لیگ راگبی، فوتبالیست، سومو و خلاقیت حضور داشتند و در نهایت چین در جایگاه اول ایستاد. ایران در ردیف دوم و رومانی بر سکوی سوم قرار گرفت.

این مخترعان نوجوان طلایی
نخبه‌های نوجوان ایرانی در حوزه اختراعات هم در دنیا حرفی برای گفتن دارند. دانش‌آموزان مخترع کشورمان در المپیاد جهانی اختراعات و نوآوری‌های کره جنوبی ۲۰۲۴ که ۲۳ و ۲۴ جولای (۲ و ۳ مرداد) برگزار شد، عملکرد قابل دفاعی داشتند. در این رقابت‌ها که ۶۳۴ تیم از ۲۵ کشور جهان شرکت داشتند، دانش‌آموزان ایرانی موفق به کسب ۲ مدال طلا و یک‌ جایزه ویژه شد. امیرمحمد کاظمیان و آرمین توحید اصل در رشته مکاترونیک صاحب مدال طلا شدند. این المپیاد در ۱۱ رشته برگزار شد و تیم متشکل از آرین عسکری و ارشان حاج مالی هم در رشته مهندسی پزشکی موفق به کسب مدال طلا و جایزه ویژه این مسابقات شدند.

4مدال سهم ایران
در المپیاد شیمی
در سال‌ جاری، ‌دانش‌آموزان ایرانى موفق شدند در پنجاه‌و‌ششمین دوره المپیاد شیمی در شهر ریاض ۴ مدال شامل یک طلا و سه نقره صید کنند. در این المپیاد که از اول تا نهم مرداد ‌به میزبانی عربستان و با حضور دانش‌آموزانی از 86 کشور دنیا برگزار شد، دانش‌آموزان ایرانی عملکرد موفقی داشتند. در این مسابقات رامتین مرادی مظهری موفق به کسب مدال طلا شد و امیرکیا سلیمی، البرز رضایی و محمدیاسین صالحی مدال نقره را به گردن آویختند.

ریاضیدانان مدال‌آور ایرانی
دانش‌آموزان نخبه ایرانی تاکنون در حوزه ریاضی موفقیت‌های زیادی داشته‌اند و این بار هم تیم المپیاد ریاضی ایران در مسابقات جهانی المپیاد ریاضی انگلستان IMO2024 با کسب یک مدال طلا، سه نقره، یک برنز و یک دیپلم افتخار به کار خود پایان داد. به این ترتیب ایران موفق به کسب رتبه نوزدهم جهان شد. در این مسابقات، رادین زاهدی گلپایگانی موفق به کسب مدال طلا شد. ایلیا یزدانی‌ورزی، سپهر علی‌پور و امیرحسین محمدزاده نیز مدال نقره گرفتند و مدال برنز به پارسا صابری رسید. پرنیا دباغ هم موفق شد دیپلم افتخار این مسابقات را از آن خود کند.

موفقیت المپیادی‌های اقتصاد و مدیریت
امسال دانش‌آموزان ایرانی در حوزه اقتصاد و مدیریت نیز خوش درخشیدند و برای نخستین‌بار در المپیاد جهانی اقتصاد با کسب مدال، افتخارآفرین شدند. سهم تیم ایرانی، یک مدال نقره و یک مدال برنز بود که به ترتیب به صهبا انصاری و ابوالفضل مدیرروستا اختصاص یافت.
سیدرضا حسینی، رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان گفت: در المپیاد جهانی اقتصاد به صورت رسمی از ۵۲ کشور رتبه ۲۷ را کسب و در عرض یک سال ۲۰ پله صعود کردیم. به گفته وی، این باشگاه چهار سال است که المپیاد اقتصاد را در سطح کشور برگزار می‌کند، اما تاکنون در المپیاد جهانی شرکت نکرده بود و این برای اولین‌بار است که اعزام زیر نظر باشگاه انجام شده است.

حضور فیزیکدانان نوجوان دنیا در اصفهان
دانش‌آموزان فیزیکدان ایران در المپیاد جهانی اصفهان هم خوش درخشیدند و با کسب یک مدال طلا و چهار نشان نقره عنوان چهارم جهان را در این مسابقات از آن خود کردند. ایران در المپیاد دو سال پیش فیزیک رتبه 25 جهان را کسب کرد و سال گذشته هم در رتبه هفدهم قرار گرفت اما امسال با یک طلا و 3نشان نقره، بعد از سال‌ها موفق به کسب رتبه تک رقمی جهان شد. در پنجاه و چهارمین دوره المپیاد فیزیک جهانی که در اصفهان برگزارشد، گروه دانش‌آموزی چین با 5مدال طلا، روسیه با 4طلاو یک نقره و رومانی با 3 نشان طلا و 2مدال نقره، اول تا سوم شدند و ایران در جایگاه چهارم قرار گرفت. این المپیاد با شرکت 200دانش‌آموز از 47کشور دنیا در دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد.

بــــرش

موفقیت نخبه‌های زیست‌شناسی
در قزاقستان
یکی از بخش‌هایی که دانش‌آموزان ایرانی در رقابت با سایر کشورها موفق عمل کردند، حوزه زیست‌شناسی است. تیم المپیاد زیست‌شناسی ایران در سی و پنجمین دوره المپیاد جهانی زیست‌شناسی(IBO2024) که در قزاقستان برگزار شد، 2 مدال طلا و 2 مدال نقره کسب کردند که دستاورد مناسبی محسوب می‌شود. در این مسابقات، آرش صمدی و پوریا نوری موفق به کسب مدال طلا شدند و مدال نقره هم به سپهر چاچی و محمدرضا یزدخواستی رسید.