گروه ایران زمین- در این روزهای گرم تابستانی قطعی برق ۵ تا ۶ ساعته چاه‌های کشاورزی نفس تولید را در این حوزه به شماره انداخته است. باغات تشنه که مدار آبیاری آنها طولانی شده، گرمای هوا را تاب نمی‌آورند و گاه به کلی خشک شده و از پا در می‌آیند. در چنین شرایطی متولیان بخش کشاورزی طرح نصب نیروگاه‌های خورشیدی را تنها راه‌حل اساسی برای رهایی کشاورزان از خاموشی می‌دانند. این طرح اما هنوز در مرحله اولیه بوده و به دلایل مختلف که مهم‌ترین آن مشکل تأمین نقدینگی برای تجهیز مزارع کشاورزی به زیر ساخت‌های انرژی خورشیدی است، از سطح پوشش خیلی محدود فرا‌تر نرفته است. به نظر می‌رسد در شرایط حاضرتنها گزینه موجود برای جایگزینی سوخت برقی چاه‌های کشاورزی، توزیع گازوئیل برای دارندگان چاه‌های کشاورزی باشد؛ طرحی که اجرای آن نیز با حواشی مختلف از جمله امکان قاچاق سوخت، مشکلات توزیع، افزایش هزینه تولید محصول، آلایندگی محیط زیستی و... مواجه است. مشکل تأمین برق در شرایط پایداری طولانی مدت هوای گرم در سراسر کشور فقط منحصر به چاه‌های کشاورزی نیست و صنایع و بخش خدمات و مصارف خانگی را در بر گرفته است. در این شرایط با توجه به اولویت بندی مصارف؛ چاه‌های کشاورزی به نسبت مصارف بخش خدمات، خانگی و صنایع چندان در اولویت نیست. با این حال نمایندگان صنفی بخش کشاورزی بر تأمین برق چاه‌های کشاورزی تأکید دارند. قاسم پیشه ور، رئیس اتاق اصناف کشاورزی در این رابطه می‌گوید: طی ۱۰ تا ۱۲ سال گذشته در مجلس موضوع برقی کردن چاه‌های کشاورزی مصوب شده و براین اساس کشاورزان مکلف به‌برقی کردن چاه‌های جدید و قدیم خود با استفاده از تسهیلات بانکی بدون نرخ بهره شدند.
به گفته وی، براساس مصوبه مجلس در خصوص برقی کردن چاه‌های کشاورزی، وزارت نیرو مکلف به‌تأمین ۲۴ ساعته برق کشاورزان شد که متأسفانه دولت به‌بهانه کمبود تولید برق، آن را اعمال نکرد. از طرفی وزارت نیرو برای جبران این خسارت اقدام به‌رایگان کردن ۱۹ ساعته مابقی برق کشاورزان کرده است. البته این اقدامات جبران‌کننده نیست، چراکه با قطعی برق کشاورزان حداقل یک میلیون تومان دچار خسارت می‌شوند درحالی که ممکن است پول کل برقی مصرفی ۱۹ ساعت حدود ۱۰۰ هزار تومان باشد.
پیشه ور با بیان اینکه قطعی چندساعته برق کشاورزی آسیب جدی به تولید می‌زند، می‌افزاید: قطعی برق ۵ تا ۶ ساعته منجر به کاهش ۲۵ تا ۳۰ درصدی تولید می‌شود که این خلاف شعار سال است.

کاهش کیفی محصولات
مهدی اسکندری، کشاورز کاشمری در این زمینه می‌گوید: خاموشی چاه‌های کشاورزی باعث ضرر دو چندان کشاورزان منطقه شده زیرا از یک سو این امر منجر به کاهش کیفی و کمی محصول باغات شده و از طرف دیگر خاموش و روشن کردن مداوم چاه موتورهای کشاورزی باعث شده با هر استارت مجدد شناور، چاه‌های رسی و شنی ریزش کنند و پمپ و شناور آسیب ببیند. وی آسیب به ادوات کشاورزی را بسیار هزینه بر می‌داند و می‌افزاید: تعمیر یک چاه موتور آب کشاورزی بیش از ۲۰۰ میلیون تومان هزینه دارد که باید کشاورزان خرده مالک هزینه آن را پرداخت کنند. تازه اگر بتوانیم ادواتمان را تعمیر کنیم دیگر از پس خسارت محصولمان بر نمی‌آییم.
محمد منصوری، یک پسته کار بردسکنی نیز با گلایه از خاموشی چاه موتورهای کشاورزی می‌گوید: گرمای هوا و افزایش زمان مدار آبیاری منجر به این شده که باغات پسته دچار پوکی محصول شوند و علاوه بر کاهش محصول، پسته تولیدی شهرستان کیفیت مطلوب خود را از دست بدهد.

خسارت به باغات
«روح‌الله ناصری» رئیس اتاق اصناف کشاورزی خلیل‌آباد در غرب خراسان رضوی با تأیید تبعات زیاد خاموشی چاه موتورها در فصل تابستان به کشاورزی این شهرستان می‌گوید: کمبود برق در زمان پیک مصرف موجب خاموشی چاه موتورهای کشاورزی شده که امسال بنا به ابلاغ وزارت نیرو ۱۵ روز زودتر این اتفاق افتاد و این مصوبه کشاورزان منطقه را با مشکلات مضاعفی مواجه کرد.
وی می‌افزاید: در شرایط فعلی مدار آبیاری باغات بر اساس برنامه خاموشی چاه موتورها افزایش یافته و محصولات باغی منطقه رو به نابودی است. همان طور که پارسال نیز با اجرای مصوبه خاموشی چاه موتورها بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان به باغات خسارت وارد شد البته این مبلغ بجز خسارت وارده به موتور پمپ‌ها بود.
ناصری با بیان اینکه امسال با توجه به افزایش خاموشی‌ها خسارت به کشاورزان دو سه برابر خواهد شد، گفت: باغات انگور پرتنش و حساس نسبت به گرما هستند به همین دلیل کشاورزان از خاموشی چاه موتورها گله‌مند و ناراضی هستند بویژه آنکه در خلیل‌آباد باغات پسته و انگور وجود دارد که افزایش مدار آبیاری باعث ریزش انگورها از درخت و پوکی محصول پسته می‌شود و کیفیت این دو محصول براثر خاموشی‌ها کاهش می‌یابد و بازار پسندی ندارند.

مصوبه برقی شدن چاه‌های کشاورزی دیر ابلاغ شد
هر چند در حال حاضر مصوبه استفاده از پنل های خورشیدی در چاههای کشاورزی از سوی وزارت نیرو ابلاغ شده است، اما کشاورزان معتقدند زمان ابلاغ این مصوبه بسیار دیرهنگام است و از سوی دیگر آماده سازی و تجهیز چاههای کشاورزی به پنل های خورشیدی زمان و هزینه می برد.  یکی از اعضای اتاق اصناف کشاورزی در غرب استان خراسان رضوی در خصوص موضوع برقی کردن چاه موتورهای کشاورزی و استفاده از پنل‌های خورشیدی می‌گوید: وزارت نیرو باید با دلسوزی نسبت به کشاورزان، مصوبه استفاده از پنل‌های خورشیدی در چاه موتورهای کشاورزی را زودتر ابلاغ می‌کرد نه اینکه مصوبه را در اردیبهشت‌ماه ابلاغ کردند و کشاورزان برای مدار آبیاری باغات خود برنامه‌ریزی کرده بودند و متأسفانه عده‌ای نتوانستند در زمینه نصب پنل‌های خورشیدی در چاه موتورهای کشاورزی مشارکت کنند.