وصال روحانی
روزنامه نگار

قسمت دوم فیلم کارتونی «درون - بیرون» (Inside Out) که به‌تازگی ارائه شده و به سرعت به گیشه‌ای بالای یک میلیارد دلار دست یافت و پرفروش‌ترین فیلم امسال سینمای دنیا شد، جدیدترین تأکید بر این واقعیت محسوب می‌شود که انیمیشن‌های باکیفیت به سبب نظر مثبت عظیم هنردوستان از هر رده سنی (بویژه کودکان و نوجوانان) از موفق‌ترین فیلم‌های جهان به شمار می‌آیند و این فرایند که پس از مدتی فترت از اواخر دهه 1980 با ارائه فیلم کارتونی «پری دریایی کوچک» از نو آغاز شد، با وجود سپری شدن چهار دهه همچنان پول می‌سازد و برای استودیوهای کارتون‌ساز اعتبار تازه‌ای را به ارمغان می‌آورد.
«درون- بیرون 2» ادامه‌ای بر قسمت اول این انیمیشن جریان‌ساز به حساب می‌آید که در سال 2015 اکران شد و فروشی هنگفت داشت. این فیلم همچون قسمت اول این فرانچیز محصول مشترک کمپانی‌های والت‌دیسنی و پیکسار است که سلاطین این ژانر به حساب می‌آیند. این در حالی است که پیکسار سه دهه پیش از درون کمپانی بسیار پرسابقه‌تر دیسنی سر برآورد و مدت‌ها زیرمجموعه آن و همیشه متعلق به دیسنی بود اما مهارت مهندسان و برنامه‌ریزان و کارکنان این استودیو در ساخت و ارائه مدرن‌ترین کارتون‌ها به گونه‌ای است که بسیاری از محصولاتی که به عنوان کار مشترک این دو کمپانی ساخته و روانه بازار شده، دستپخت هنرمندان پیکسار بوده و دیسنی فقط نقشی نظارتی داشته و روند کارهای تولید این آثار را مدیریت می‌کرده است. قسمت دوم «Inside Out» هم جدیدترین مصداق این فرایند است.
 
از کارگردان مرتبه اولی تا صداپیشه‌های ماهر
«درون بیرون 2» را کلسی مان کارگردانی کرده و این اولین تجربه ساخت یک فیلم بلند سینمایی توسط این هنرمند امریکایی به شمار می‌آید. سناریوی فیلم را مگ لوفاو و دیو هولشتاین نوشته‌اند و کلسی مان هم در تدوین داستان دستی داشته است. همچون هر انیمیشن دیگری سهم و نقش صداپیشه‌ها هم در توفیق این فیلم در حدی بالا بوده و این در حالی است که به تصمیم سازندگان این فیلم ایمی پولر و همچنین فیلیس اسمیت، لوئیس بلک، دایان لین و کایل مک‌لاکلان همچون قسمت نخست به جای برخی کاراکترهای اصلی صحبت کرده‌اند و چند چهره تازه‌وارد هم به جمع صداپیشه‌ها پیوسته‌اند که می‌توان از مایا‌ هاوکی، تونی هیل، لیزا لاپیرا و گریس لو را نام برد.
 
پول‌سازی انبوه
این انیمیشن ابتکاری و اندیشمندانه چنان پرطرفدار بوده که در همان دو هفته نخست پخش‌اش از فروشی 360 میلیون دلاری هم در امریکا و کانادا فراتر رفت و با سرعتی چشمگیر پس از 3 هفته اکرانش در سطح جهان از مرز یک میلیارد دلار هم عبور کرد. گمان کارشناسان این است که این فیلم تا قبل از به پایان رسیدن اکران عمومی‌اش در سطح دنیا به مرز 5/1 میلیارد دلار هم برسد و سپس با افزوده شدن تدریجی آمار فروش فیلم در حوزه نمایش خانگی و درآمدش در شبکه کابلی از رقم 7/1 میلیارد دلار هم تا پایان سال 2024 عبور کند و شاید هم تبدیل به پرفروش‌ترین انیمیشن تمامی تاریخ سینما شود.
 
شاد و پرشور یا خشمگین و عصیان‌زده؟
نسخه تازه «Inside Out» همانند قسمت اول بر کاراکتر اصلی که یک دختر نوجوان 13 ساله به نام رایلی است، تمرکز می‌کند و یک‌بار دیگر نشانگر عناصر و رویکردهای مختلف در وجود اوست که هم شادی را دربر دارد و هم المان‌های ترس، خشم و پریشانی را و به این ترتیب سازندگان این فیلم نیز به ترسیم کاراکتر نوجوانی پرداخته‌اند که هر لحظه با یکی از رویکردهای درونی‌اش کلنجار می‌رود و ثبات چندانی در احوالات و کارهای او نیست. رایلی در نسخه جدید صاحب خصیصه دیگری هم شده که آن، برداشت شخصی او از چیزی است که ماهیت وجودی او را شکل داده و از مجموعه‌ای از خاطرات، باورها و دیدگاه‌هایش شکل گرفته است. هر یک از عناصر تشکیل‌دهنده وجود رایلی با سایر عناصر در ستیزند تا وجود وی را به تنهایی تسخیر کنند و او را به نمایشگاهی از ویژگی‌های خود تبدیل کنند. سرآمد این عناصر رویکرد «شادی» است که با اختراع و به‌کارگیری مکانیسمی که سایر حس‌های موجود در بافت درونی رایلی را به حاشیه می‌راند و از کارایی ساقط می‌کند، می‌کوشد وی را به موجودی همیشه شاد و خوشبین تبدیل کند. المان «شادی» می‌خواهد از این طریق از رایلی نوجوانی بسازد که فقط شیرینی‌های این دنیا را می‌بیند و نه بدبینی‌ها و تلخی‌هایی که می‌تواند او را به چهره‌ای همواره ناراضی و عصبانی بدل سازد و رنگ چهره او را به‌سان لبو سرخ کند. این در حالی است که عناصر منفی تازه شکل‌گرفته‌ای هم به رایلی هجوم می‌برند و «دغدغه» و «حسادت» از آن‌قبیل‌اند. در این میان حضور رایلی در یک کمپ ورزش ‌هاکی روی یخ و مسابقاتی که در سطح مدارس در این ورزش برگزار می‌شود، محل مناسبی برای تعیین نتیجه تعارضات درونی این کاراکتر و ستیزه‌های ذهنی اوست و در این عرصه است که مشخص می‌شود وی قصد پرشور و شاد ماندن را دارد یا می‌خواهد با سر به درون اندوه‌ها و خشم و عصبان درغلتد.
 
محملی برای نشان دادن سردرگمی نوجوانان
فرجام مکاشفات درونی رایلی هرچه باشد، خیل استقبال جهانیان از نسخه تازه «درون- بیرون» و نظر مثبت کارشناسان این حرفه و اکثر منتقدان سینمایی سبب شده هم نگاهی از سر تحسین به این فیلم انداخته شود و هم سران دیسنی و پیکسار به این باور برسند که اگرچه کارتون‌هایی که طبق سنن این ژانر سرشار از تحرک و برونگرایی هستند، هواداران ویژه خود را دارند اما اگر شهامت خلق و به تصویر کشیدن انیمیشنی وجود داشته باشد که راهی متفاوت را طی کند و پیرامون احساسات درونی یک فرد و تردیدهای او باشد و به درونگرایی بپردازد، اینجا هم امکان کسب توفیق هنری و رسیدن به سود عظیم اقتصادی وجود دارد. روتن توماتوز، ارشدترین سایت ارزشگذاری روی فیلم‌های سینمایی جهان با رجوع به آرای 270 منتقد از حداکثر نمره 100، امتیاز 90 را به این کارتون اندیشمندانه داده و متاکری‌تیک، دیگر سایت مطرح سینمایی پس از گفت‌وگو با 70 منتقد برجسته از حداکثر امتیاز 100 نمره، 76 را به این فیلم ارزانی داشته است. مویرا مک‌دانلد، منتقد سینمایی روزنامه سیاتل تایمز هم نوشته است: «کار صداپیشه‌های این فیلم عالی است و با اینکه اتفاقات بیشتر در وجود یک نوجوان شکل می‌گیرد و پیرامون احساسات درونی اوست، اما این یک کندوکاو درونی جالب است و بینندگان با هر سنی از دیدن آن لذت خواهند برد. اوون گلیبرمن از نشریه معتبر و قدیمی واریه‌تی هم با ستودن هنر صداپیشه‌گی مایا‌ هاوکی متذکر شده که این فیلم صرفنظر از کارتون بودن یا نبودنش از بهترین آثار سینمایی سالیان اخیر پیرامون موضوع تعارضات درونی نوجوانان و افرادی است که در چنین سنینی به نوعی سردرگمی رسیده‌اند و نمی‌دانند چطور با خودشان کنار بیایند.