بررسی ترور هدفمند از بعد قوانین بین‌المللی
اشکان پیرزاده
کارشناس مسائل سیاست خارجی
بامداد چهارشنبه دهم مرداد‌ماه دکتر اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس که برای مراسم تحلیف رئیس‌جمهور اسلامی ایران به کشور آمده بود، توسط رژیم جنایتکار صهیونیستی در محل اقامت خود در تهران ترور شد و به شهادت رسید در این یادداشت به ترور هدفمند شخصیت‌های سیاسی با نگاهی حقوقی می‌پردازیم.
1. ترور هدفمند شخصیت‌های سیاسی از دیدگاه حقوق بین‌الملل می‌تواند به عنوان نقض جدی اصول و قواعد بین‌المللی و منشور ملل متحد تلقی شود. این قبیل اقدامات با اصول اساسی حقوق بین‌الملل بشردوستانه نیز در مغایرت کامل است که شامل حمایت از غیرنظامیان و محدود کردن روش‌های جنگی است. همچنین ترورهای هدفمند به عنوان نقض قوانین حقوق بشر مورد بررسی و در نظر گرفته می‌شود، زیرا حق حیات از حقوق اساسی انسانی است که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق‌های بین‌المللی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است.
2. به طور کلی ترورهای هدفمند می‌تواند به عنوان مصادیقی از جنایات جنگی یا جنایات علیه بشریت نیز مورد بررسی قرار بگیرد که مجازات‌های سنگین کیفری را علیه آمر و عاملان این جنایات در سیستم قضایی بین‌المللی به دنبال خواهد داشت. از منظر حقوق بین‌الملل، ترور هدفمند در کشورهای ثالث به عنوان نقض حاکمیت کشورها و زیر پا گذاشتن اصل عدم دخالت در امور داخلی کشورها تلقی می‌شود که هر دو اصل در منشور سازمان ملل متحد مورد تأکید قرار گرفته‌اند.
3. نکته از آن جهت دارای اهمیت ویژه خواهد شد که این ترورهای هدفمند توسط دولت‌ها یا نیروهای نظامی دولتی انجام شوند. این اقدامات می‌توانند به عنوان نقض اصل عدم استفاده از زور در روابط بین‌المللی مطرح شوند که این اصل نیز یکی از اصول بنیادین منشور سازمان ملل است. در نهایت ترور هدفمند شخصیت‌های سیاسی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر روابط بین‌المللی داشته باشد، از جمله افزایش تنش‌ها و بی‌ثباتی در منطقه و جهان و ممکن است ابعاد تنش را در منطقه خاورمیانه بیش از پیش گسترده‌تر کند.
با توجه به مقررات حقوق بین‌الملل، ترور هدفمند یک شخصیت سیاسی میهمان در کشور میزبان توسط کشور ثالث، نقض آشکار حاکمیت کشور میزبان و اصول بنیادین قوانین بین‌المللی است. کشور میزبان می‌تواند این اقدام را به عنوان یک جرم بین‌المللی تلقی کرده و از طریق مکانیزم‌های بین‌المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیوان بین‌المللی دادگستری موضوع را پیگیری کند.
4. همچنین فرصت مناسبی است که جمهوری اسلامی ایران از طریق اعمال فشار دیپلماتیک و پیشنهاد تحریم‌های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی و پیشبرد اقدامات قانونی در سطح دوجانبه یا چندجانبه، رژیم صهیونیستی را در عرصه بین‌المللی منزوی کند. این را نیز نباید فراموش کرد در صورتی که ترور منجر به تنش‌های بین‌المللی یا نقض صلح و امنیت بین‌المللی شود، کشور میزبان می‌تواند از حق دفاع مشروع استفاده کند. این حق شامل اقداماتی است که برای حفاظت از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور میزبان برابر تهدیدات یا استفاده از زور توسط کشور ثالث ضروری است. جمهوری اسلامی ایران پیش‌تر نیز هر گونه اقدام خود را در تلافی جنایات رژیم صهیونیستی مطابق با اصول و چهارچوب حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد انجام داده است. در نهایت تصمیم‌گیری در مورد اقدامات متقابل باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب و پیامدهای بین‌المللی انجام شود.
5. اکنون وقت آن رسیده است که جامعه بین‌المللی بیدار شده و خطر رژیم آپارتاید صهیونیستی را درک کند. این ترور و این قبیل ترورها می‌تواند در آینده در خاک آن کشورها نیز رخ بدهد. تاریخ رژیم جنایتکار صهیونیستی پر شده است از ترورها و کشتارها و بارها در چاپ کتب متعدد توسط خودشان، این جنایات را تشریح و به سرویس‌های امنیتی خود بابت ارتکاب آن افتخار کرده‌اند اما نکته قابل توجه آن است که کشورهای جهان نسبت به اقدامات خلاف قوانین بین‌المللی این رژیم هیچ‌گونه واکنش در‌خوری نشان نمی‌دهند. رژیم صهیونیستی به دلیل داشتن زرادخانه سلاح‌های هسته‌ای در منطقه خاورمیانه، تهدیدی جدی برای کشورهای منطقه و جهان محسوب می‌شود و اقدامات آن صلح و امنیت بین‌المللی را نشانه گرفته است.
6. در پایان با در نظر داشتن پیام تسلیت مقام معظم رهبری در پی شهادت دکتر اسماعیل هنیه، مجازات سخت رژیم صهیونیستی قطعی تلقی می‌شود و آنچه حائز اهمیت است آنکه دکتر هنیه، میهمان رسمی جمهوری اسلامی ایران بودند و به دعوت رسمی ایران در تهران حضور داشتند و با توجه به پیام معظم‌له به دلیل ارتکاب جنایت ترور در حریم جمهوری اسلامی ایران، خونخواهی و انتقام این شهید عزیز وظیفه و تکلیف جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و این یعنی ایران تصمیم خود را در پاسخ به این جنایت قطعی و برای خود محفوظ می‌داند و روزهای آتی برای سردمداران و ساکنان اراضی اشغالی روزهای سختی خواهد بود.