غلبه بر غول فرانکنشتاین فناوری
سیداصغر نوربخش
روزنامه‌نگار
با اینکه تغییرات زیست محیطی، همه ما را نگران کرده و دل‌آشوبه‌هایی در جوامع بشری به وجود آورده است، اما طبیعت براساس قانون بقای انرژی به ما می گوید که زیاد نباید نگران باشیم. یعنی از آنجا که انرژی هیچگاه از بین نمی رود، بلکه از شکلی به شکلی دیگر درمی‌آید، بنابراین تحولات و تغییراتی را که در اطرافمان می‌بینیم باید طبیعی بدانیم و فقط باید تلاش کنیم، همگام با طبیعت به جلو برویم و با او، سر ناسازگاری نداشته باشیم. اما مدت‌هاست که برخی از دانشمندان به دنبال این هستند که مثلاً برای رفع خشکسالی و کمبود آب، از سیاره‌های دیگری که امکان وجود آب در آنها هست، این کاستی را جبران کنند. یا مثلاً برای جبران کمیابی سنگ‌های رسانا و مواد معدنی ارزشمندی که در صنایع به کار می‌رود، از ماه و مریخ و جاهای دیگر، مواد بارکنند و بیاورند روی زمین. گر چه این کار از روی نخبگی و دانش و پژوهش انجام می شود اما بر اساس همان قانون بقای انرژی، ناعاقلانه‌ترین کار ممکن صورت
می‌گیرد، چراکه توازن انرژی و مواد بر روی زمین از بین
می‌رود و سرعت نابودی زمین بالا می رود.
این ایجاد ناترازی در انرژی و مواد، در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هم متأسفانه وجود دارد. با ولع شگفت‌انگیز و هولناکی که در این زمینه به وجود آمده است، می بینیم که هر ثانیه و هر دقیقه، دستاوردهای جدیدی به حوزه فناوری اضافه می شود و غول فرانکنشتاین فناوری، هر لحظه بزرگ تر و مخوف‌تر می شود. یکی از آسیب هایی که می‌تواند به عنوان تلنگری جدی به حساب آید، همین اختلال اخیر در سیستم‌های ویندوز است که دنیا را زمینگیر کرد و همه چیز را تا ساعت‌ها به هم ریخت. جالب است که علت این اختلال جهانگیر را آنقدر ساده عنوان کرده‌اند که آدم، بیشتر نگران و وحشت‌زده می شود، چراکه وسعت آسیب پذیری انسان مدرن و پیشرفته را بسیار زیاد نشان می دهد.
حالا براساس شرایطی که وجود دارد، کارآفرینان و کسانی که به دنبال راه‌اندازی کسب و کاری برای رفع یک نیاز و حل یک مشکل هستند، باید حواسشان را بیش از گذشته جمع کنند و در دام سادگی استفاده از فناوری‌های امروز نیفتند. به راحتی می توانیم آسیب‌هایی را که هوش مصنوعی می تواند به زندگی انسان ها وارد کند، ببینیم. تازه، برخی از نام آوران گفته‌اند که هوش مصنوعی تهدید بزرگ آینده بشریت است. اما همین امروز و حالا هم قابل درک است که استفاده حرص آلود آدمیان از دستاوردهای تازه، چه بلایی دارد بر سر همگان می آورد. بنابراین هنر اصلی کارآفرینان امروز، همین باید باشد که در نوآوری‌هایشان، تا آنجا که می توانند در استفاده از فناوری‌ها، محتاط تر عمل کنند و خساست به خرج دهند.
خوشبختانه حوزه فرهنگ و هنر، نسبت به حوزه های دیگر، نه تنها از گزند فناوری‌زدگی دورتر است، بلکه حتی می تواند این گرفتاری‌ها را در حوزه‌های دیگر تحت کنترل درآورد. واقعیت این است که بعد از
ترک‌تازی‌های استارتاپ‌ها و کسب و کارهای نو در حوزه‌ها و رده‌های مختلف، اینک زمان بروز کسب و کارهای فرهنگی و هنری است که جهان را به تعادل برسانند و آدمیان را از حرص و طمع فناورانه‌شان، آرام آرام به دامان اعتدال فرهنگ محور سوق دهند. اگر به تاریخ نگاه کنیم، فرهنگ و زیرمجموعه‌های آن همیشه نجات بخش‌بوده است، چراکه هم به طبیعت احترام می گذارد و هم به قوانین موجود در آن.