از عزاداری زیر بزرگ‌ترین سقف آجری جهان تا شور حسینی در یک‌هزار حسینیه یزد

پرچم عاشورایی ایران

ایران‌زمین- ایران با همه تنوع قومیتی و آیینی در محرم یکرنگ می‌شود و همه زیر یک علم می‌آیند. بیرق حسینی هر سال با آغاز ماه محرم بر کل ایران سایه می افکند و هزار رنگ و هزار رسم عزاداری یک نام می‌گیرد؛ «حسین» و فریاد «یا حسین» مانند صدها سالی که گذشته، بار دیگر، دیروز و در عاشورای حسینی در ایران زمین به اوج رسید. از دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی در شمال‌غرب ایران تا نخل‌گردانی، لاله‌گردانی، مشعل‌گردانی و تعزیه‌خوانی در مرکز و حاشیه کویر و طنین صدای سنج و دمام بوشهری‌ها که همه زیر علم حسین به یگانگی و یکصدایی می‌رسد.
 
عاشورای حسینی در مشهد‌الرضا(ع)
آیین عزاداری زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی در قالب هیأت‌های مذهبی روز سه‌شنبه در خیابان‌های منتهی به حرم رضوی برگزار و در ادامه نماز ظهر عاشورا توسط سوگواران اقامه شد.
شهرستان‌های سبزوار، جوین، جغتای، داورزن، خوشاب و ششتمد نیز از همان ابتدای روزهای ماه محرم، شور و حال غریبی داشتند و رنگ حزن و عزا گرفته‌اند.
حضور کم‌نظیر مردمان این دیار در مراسم و محافل عزاداری و مشاهده حزن و اندوه مردمان این مناطق، نشانگر جلوه‌هایی از قلب مالامال از عشق حسینی آنان است که بی‌اختیار هر دلباخته‌ای را به یاد ترجیع‌بند تاریخی محتشم کاشانی می‌اندازد که «باز این چه شورش است که در خلق عالم است، باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است». مردم غرب خراسان رضوی در کنار عزاداری‌های سنتی مانند سینه‌زنی و زنجیرزنی، آیین‌هایی دیگری از جمله تعزیه‌خوانی، نخل‌گردانی و علم‌گردانی را در ایام محرم برپا می‌دارند که هر یک نمادی از این واقعه جانگداز و شهادت قافله‌سالار کربلا و یاران وفادار اوست.
 
قم؛ سراسر عزا و ماتم در عزای سیدالشهدا(ع)
حرم مطهر حضرت معصومه(س) در شب عاشورا با اهتزاز پرچم سرخ عاشورایی بر فراز گنبد منور این مکان مقدس حال و هوای خاصی به خود گرفت.
عزاداران و هیأت‌های مذهبی با ندای «وای حسین کشته شد» از نقاط مختلف شهر به سمت بارگاه ملکوتی حضرت معصومه(س) حرکت کردند و اجتماع پرشوری را در این مکان مقدس شکل دادند. چایخانه حضرتی در حرم بانوی کرامت نیز از ساعات آغازین روز عاشورا فعالیت را آغاز کرد؛ همچنین در مسیر دسته‌های عزاداری و هیأت‌ها، ایستگاه‌های صلواتی از عزاداران حسینی پذیرایی کردند.
 
عزای کردستانی‌ها در عاشورای حسینی
عزاداری برای امام حسین(ع) شیعه و سنی نمی‌شناسد؛ مردم اهل سنت در کردستان پا به پای شیعیان برای ذکر مصیبت‌های امام حسین(ع) در این ایام عزاداری کردند.
روز عاشورا در بین کردستانی‌ها به روز قتل مشهور است و کسب‌وکار را در آن روز حرام می‌دانند، به همین دلیل در روز عاشورا و تاسوعا مردم کردستان از کسب‌و‌کار خود دست کشیده و به دسته عزاداران حسینی ملحق ‌شدند. در این روز که از روزهای مهم در مذهب تسنن است، مردم اهل تسنن با خیرات و انفاق به ایتام، ارادت خود را به امام حسین(ع) و یارانش نشان می‌دهند.
 
عزاداری به قدمت تاریخ در بازار تبریز
بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان در تبریز، میزبان عزاداران اباعبدالله‌ الحسین(ع) بود. عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در این بازار به دوران صفویه بازمی‌گردد، این بازار در آن زمان کانون تردد مسافران و کاروان‌هایی از کشورهای اروپایی، آفریقایی و آسیایی بود و درست در نقطه ثقل جاده ابریشم قرار داشت. این بازار از بُعد مذهبی به ‌لحاظ دارا بودن مساجد و مکان‌های مذهبی، نقش منحصربه‌فردی را در جامعه ایفا می‌کند و با وجود اینکه جایگاه مذهبی در رویکردهای نوین بازارهای ایران تا حدود زیادی کمرنگ شده، اما بازار تبریز این خاصیت خود را پس از گذشت سال‌ها از دست نداده است. محلات قدیمی و اصیل تبریز همچون نوبر، خیابان، کوچه‌باغ، اهراب، ششگلان و بیش از ۲۰ محله دیگر با اینکه این روزها با اسامی دیگری از آنها در تبریز یاد می‌شود، اما به رسم دیرین با نام قدیمی خود در بازار حضور پیدا می‌کنند و به سبک خود ندای لبیک یا حسین(ع) سر می‌دهند.
 
سوگواری در نقاط مختلف استان فارس
مراسم سوگواری عاشورا با محوریت بقاع متبرکه و حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) در نقاط مختلف استان فارس برگزار شد.
دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی از هیأت‌های مذهبی مختلف از چهار مسیر متفاوت به سمت حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) حرکت کردند. همچنین چنین حرکتی در سایر بقاع متبرکه مانند امامزاده سیدعلاءالدین حسین(ع)، امامزاده علی‌ ابن حمزه(ع)، امامزاده سیدتاج‌الدین غریب(ع)، امامزاده سیدابراهیم(ع)، امامزاده سیدمحمد قصردشت(ع) و حتی گلزارهای شهدا در نقاط مختلف شهر انجام ‌شد. در شیراز مراسم شام غریبان همراه با آیین لاله‌گردانی خادمان در حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) برگزار شد.
 
ارادت ترکمن‌های اهل سنت گلستان به امام‌حسین(ع)
ترکمن‌های اهل سنت گلستان همانند سایر اقوام و مذاهب این استان با مشارکت در آیین‌های سوگواری سلاله رسول‌الله در روز عاشورا، ارادت خود به امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا را به نمایش گذاشتند. مردان و زنان اهل سنت ترکمن ساکن گلستان هم در ماه محرم و روز عاشورا با هدف بزرگداشت یاد و نام امام حسین (ع) مراسم‌خاصی برگزار کردند.
ماه محرم در بین ترکمن‌ها به «عاشر آی» معروف است که به معنای سردی و سنگینی نهفته در بطن این ماه است. به همین منظور خواندن نماز نافله، دادن صدقه، پختن انواع نان و طعام، فرستادن صدقه به مساجد و خواندن دعا و قرآن برای ارواح مطهر شهدای کربلا از جمله آیین‌های ترکمن‌های استان گلستان بوده که در محرم برگزار می‌شود.
 
خوزستانی‌ها به سوگ نشستند
در روز عاشورا شهرهای مختلف خوزستان در غم سرور و سالار شهیدان، رنگ و بوی دیگری به خود گرفت.
مردم خوزستان با وجود گرمای بالای 40 درجه در شهرها و روستاهای مختلف در آیین‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی حضور یافتند. مردم این استان در آیین‌هایی همچون سه‌روزه شوشتر، نخل مقوم حسین شوشتر، سینه‌زنی سه‌سنگ، سینی حضرت قاسم(ع)، شیدونه، تعزیه شوش، کولکی بهبهان و مشعل‌گردانی و تعزیه‌خوانی به عزاداری پرداختند.
 
آیین ۱۰۰ساله پخت آش نذری با عشق حسین(ع) در گیلان
حال و هوای شهرها و روستاهای گیلان دیروز عاشورایی بود؛ گیلانی‌ها در سالروز شهادت امام حسین(ع) در قالب دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی به یاد آن حضرت و یاران باوفایش عزاداری کرده و برای مظلومیت سیدالشهدا اشک ماتم ریختند.
از آیین‌های گیلانی‌ها در این ایام «پخت آش نذری و تقدیم مجمع‌های غذا» در شب تاسوعاست. در روستای ناصران شفت بیش از ۱۰۰ سال است که با حرارت عشق حسینی پابرجا مانده و حامیان اصلی این نذر هم مردم محل و خیران بوده و هستند.
این سنت قدیمی که نسل به نسل منتقل شده، علاوه بر اینکه فرصتی برای خادمی اهل‌بیت فراهم می‌سازد، فضایی گرم و صمیمی برای گردهمایی خانوادگی، صله رحم و تقویت پیوندهای عاطفی بین خانواده‌ها و روستاییان نیز فراهم می‌آورد.
 
«نخل‌گردانی» آیین عزاداری ۱۰۰ ساله
در روز تاسوعای حسینی مردم محله جهادیه سمنان به یاد علمدار شجاع کربلا فریاد «شهید علقمه» سر دادند.
سمنانی‌ها با خواندن مرثیه «شهید علقمه» اوج ارادت خود را به حضرت ابوالفضل العباس(ع) نشان داده و بار دیگر ثابت کردند که درس ولایتمداری به عنوان درس بزرگ تاسوعا را سرلوحه زندگی خود قرار داده‌اند. آیین «نخل‌گردانی تکیه جهادیه سمنان» آیینی با قدمت بیش از یک‌صد سال است که در فهرست آثار معنوی ایران ثبت شده و در این مراسم مردم عزادار سمنان از جای جای این شهر خود را به تکیه جهادیه رسانده و با فریادهای لبیک یا حسین(ع) و صدا زدن حضرت باب الحوائج، نخل را به عنوان نماد تابوت حضرت امام حسین(ع) دور تکیه می‌گردانند.
 
شور حسینی در یک‌هزار حسینیه استان یزد
 آیین عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی(ع) با حضور گسترده مردم و هیأت‌های مذهبی در بیش از یک‌هزار تکیه و حسینیه در استان یزد برگزار شد. بر اساس سنت دیرینه در ایام محرم به‌خصوص در روز تاسوعای حسینی برنامه‌های مختلف مانند آیین کهن پرسه‌زنی، جوش دوره و عزاداری دسته سقاها با حضور مردم در سطح شهرهای مختلف توسط عاشقان حضرت امام‌حسین(ع) برگزار ‌شد. نخل‌برداری یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های عزاداری مردم استان یزد، حسینیه ایران است که در مناسبت‌های مختلف به‌خصوص در سالروز شهادت حضرت امام‌حسین(ع) در روز عاشورا برگزار می‌شود. اما نخل‌برداری حسینیه امیرچخماق در روز عاشورای امسال با توجه به عدم استحکام مناسب نخل و نبودن شرایط لازم برگزار نشد.

 

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و پانصد و یازده
 - شماره هشت هزار و پانصد و یازده - ۲۷ تیر ۱۴۰۳