رئیس‌جمهور منتخب ایران در یادداشتی به تشریح ابعاد سیاست خارجی دولت چهاردهم پرداخت
از تعمیق همکاری با شرق تا گفتوگوهای سازنده با اروپا
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور منتخب در یادداشتی به تشریح ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی رویکرد سیاست خارجی دولت خود پرداخت؛ سیاستی که او آن را فرصت‌گرا خوانده و تصریح کرده که این روند را با ایجاد تعادل در روابط با همه کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیاز‌های صلح و امنیت منطقه و جهان دنبال خواهد کرد. پزشکیان در مقدمه این یادداشت که در «تهران تایمز» منتشر شده، برگزاری انتخاباتی رقابتی، مسالمت‌آمیز و منظم را نشان‌دهنده ثبات نظام سیاسی ایران خوانده که بر ادعا‌های برخی از «کارشناسان ایران» در برخی دولت‌ها خط بطلان کشید. او ثبات سیاسی و شیوه افتخارآمیز برگزاری انتخابات را نشانگر تدبیر رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای و تعهد مردم ایران به انتقال دموکراتیک قدرت حتی در شرایط دشوار دانست و تأکید کرد، با برنامه‌ای مبتنی بر «اصلاحات»، «تقویت وحدت ملی» و «تعامل سازنده با جهان» وارد کارزار انتخابات شد و به پیروزی رسید. رئیس‌جمهور منتخب با اشاره به اینکه سیاست خارجی ایران بر پایه اصول «عزت، حکمت و مصلحت» استوار است، به کشورهای غربی بویژه ایالات متحده توصیه کرد تا از سوءمحاسبات گذشته‌اش درس گرفته و سیاست جدیدی متناسب با آن اتخاذ کند. او چین و روسیه را دوست روزهای سخت ایران دانست و تأکید کرد که به سمت همکاری‌های گسترده‌تر با این دو متحد نزدیک گام برخواهد داشت.
تحکیم روابط با همسایگان
پزشکیان با تأکید بر اینکه در دولت او، تحکیم روابط با همسایگان در اولویت قرار خواهد داشت، تصریح کرد: پیگیر تشکیل یک «منطقه قوی» خواهیم بود، نه مناسباتی که در آن یک کشور به تنهایی به دنبال استیلا و تسلط بر دیگران باشد. ما به همکاری با ترکیه، عربستان سعودی، عمان، عراق، بحرین، قطر، کویت، امارات متحده عربی و سازمان‌های منطقه‌ای به منظور تعمیق روابط اقتصادی، تقویت روابط تجاری، ارتقای سرمایه‌گذاری‌های مشترک، مقابله با چالش‌های مشترک و حرکت به سوی ایجاد چهارچوب منطقه‌ای برای گفت‌و‌گو، اعتمادسازی و توسعه مبادرت خواهیم کرد.
همکاری برای حل منازعه فلسطین
رئیس‌جمهور دولت چهاردهم با یادآوری اینکه در سال ۱۹۷۹، پس از انقلاب، نظام نوظهور جمهوری اسلامی ایران روابط خود را با دو رژیم آپارتاید اسرائیل و آفریقای جنوبی، بر اساس موازین حقوق بین‌الملل و اصول پایه‌ای حقوق بشر، قطع کرد، افزود: اسرائیل تا امروز، همچنان یک رژیم آپارتاید است که «نسل‌کشی» را نیز به کارنامه تیره خود – که شامل اشغال، جنایات جنگی، پاکسازی قومی، شهرک‌سازی، برخورداری از سلاح‌های هسته‌ای، ضمیمه کردن غیرقانونی سرزمین‌های دیگران و تهاجم به همسایگانش بوده – اضافه کرده است. به عنوان اولین اقدام، دولت من از کشورهای عرب همسایه درخواست همکاری خواهد کرد تا با استفاده از تمامی اهرم‌های سیاسی و دیپلماتیک، استقرار آتش‌بس و متوقف کردن کشتار مردم غزه را در اولویت قرار دهند تا از گسترش دامنه جنگ جلوگیری شود. سپس باید با جدیت تلاش کنیم تا به اشغال طولانی‌مدتی که زندگی چهار نسل از فلسطینیان را ویران کرده است، پایان دهیم. در این راستا، تأکید می‌کنم دولت‌ها بر اساس «کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸» موظف به اتخاذ اقدامات لازم برای جلوگیری از نسل‌کشی هستند و نه پاداش دادن به نسل‌کشی از طریق عادی‌سازی روابط با مجرمان!
چین و روسیه؛ دوست روزهای سخت
پزشکیان به مناسبات آتی دولت خود با همپیمانان نزدیک ایران اشاره کرد و افزود: چین و روسیه همواره در روزهای سخت دوست و پشتیبان ما بوده‌اند. ما این دوستی را بسیار ارزشمند می‌دانیم. نقشه راه ۲۵ ساله ایران و چین یک گام مهم در جهت ایجاد یک «شراکت جامع راهبردی» سودمند برای هر دو کشور بود و ما تمایل داریم در آستانه ورود به نظم جدید جهانی، همکاری‌های گسترده‌تری در این مسیر با پکن برقرار سازیم. در سال ۲۰۲۳، دولت چین نقش مهمی در تسهیل عادی‌سازی روابط ما با عربستان سعودی ایفا کرد و از این طریق دیدگاه سازنده و رویکرد آینده‌نگرانه خود را در امور بین‌المللی به نمایش گذاشت. روسیه همپیمان راهبردی ارزشمند و همسایه ایران است و دولت من متعهد است که به گسترش و تقویت همکاری‌هایمان پایبند بماند. ما برای مردم روسیه و اوکراین آرزوی صلح داریم و دولت من آماده حمایت فعالانه از ابتکارات دیپلماتیک در جهت دستیابی به این هدف خواهد بود. دولت من همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با روسیه را – بویژه در چهارچوب‌هایی مانند بریکس، سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا – در اولویت قرار خواهد داد.
پیگیر تقویت رابطه با امریکای لاتین
رئیس‌جمهور منتخب در بخش دیگری از این یادداشت به وضعیت سیال مناسبات بین‌المللی اشاره کرد و افزود: ایران با کشورهای امریکای لاتین روابط مستحکمی دارد و دولت من در جهت حفظ و تعمیق آن به منظور پیشبرد توسعه، گفت‌و‌گو و همکاری در همه زمینه‌ها اقدام خواهد کرد. همکاری بین ایران و کشورهای امریکای لاتین از آنچه در حال حاضر برقرار است، به‌مراتب ظرفیت‌های بیشتری دارد و ما پیگیر تقویت پیوندهایمان خواهیم بود. روابط ایران و اروپا فراز و نشیب‌های زیادی داشته است.
آماده گفتوگوهای سازنده با اروپایی‌ها
پزشکیان در یکی از مهم‌ترین محورهای این یادداشت به خروج ایالات متحده از برجام در ماه مه ۲۰۱۸، اشاره کرد و گفت: بعد از این خروج، کشورهای اروپایی 11 تعهد به ایران دادند تا توافق هسته‌ای را نجات داده و تأثیر تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده بر اقتصاد ما را تعدیل کنند. از جمله این تعهدات می‌توان به تضمین انجام مبادلات بانکی به‌صورت مؤثر، حفاظت مؤثر از شرکت‌ها در برابر تحریم‌های ایالات متحده و ترویج سرمایه‌گذاری در ایران نام برد. کشورهای اروپایی تمام این تعهدات را نقض کرده‌اند، اما به طور نامعقولی انتظار دارند ایران به صورت یکجانبه به تمام تعهدات خود مطابق برجام عمل کند. با وجود این انحراف‌ها، من آماده برگزاری گفتوگوهای سازنده با کشورهای اروپایی هستم تا با تلاش مشترک، روابطمان را بر پایه اصل برابری و احترام متقابل، به مسیر صحیح هدایت کنیم. هرگاه قدرت‌های اروپایی به این واقعیت واقف شوند، تصور برساخته تفوق اخلاقی خود را کنار بگذارند و همچنین از بحران‌های ساختگی که مدت‌هاست بر روابطمان سایه‌افکنده عبور کنند، فرصت‌های بسیاری برای همکاری بین ایران و اروپا وجود خواهد داشت که می‌توان مورد بررسی قرار داد. فرصت‌های همکاری شامل همکاری‌های اقتصادی و فناورانه، امنیت انرژی، مسیر‌های ترانزیت، محیط‌زیست، همچنین مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر، بحران پناهندگان و سایر حوزه‌ها هستند که همه اینها می‌توانند به نفع کشورهای مان پیگیری شوند.
جنگ اقتصادی ایالات متحده علیه ایران
رئیس‌جمهور منتخب در ادامه رویکرد سال‌های اخیر امریکا در روند ضدیت با ایران را مورد توجه قرار داد و افزود: ایالات متحده امریکا باید به این درک رسیده باشد که ایران هرگز به حرف زور تن نداده و نخواهد داد. ما در سال ۲۰۱۵ با حسن‌نیت وارد برجام شدیم و به تمام تعهداتمان به‌طور کامل عمل کردیم. اما ایالات متحده – به‌خاطر نزاع‌ها و انتقام‌های مربوط به حوزه سیاست داخلی خود – به‌طور غیرقانونی از توافق خارج شد و با تحمیل تحریم‌های یکجانبه فراسرزمینی، به مردم ایران – بویژه در دوران پاندمی کرونا – زیان‌ها، رنج‌ها و آسیب‌های بی‌شمار و به اقتصاد ما صد‌ها میلیارد دلار خسارت وارد کرد. ایالات متحده عامدانه تصمیم گرفت که با راه‌اندازی جنگ اقتصادی علیه ایران و همچنین با مبادرت به تروریسم دولتی از طریق ترور سردار قاسم سلیمانی – قهرمان نامی جهانی مبارزه با تروریسم که به خاطر موفقیت‌هایش در نجات مردم منطقه از داعش و گروه‌های وحشی مشابه شناخته می‌شود – نزاع‌ها را تشدید کند. امروز جهان شاهد تبعات زیانبار این تصمیم است. ایالات متحده امریکا و متحدان غربی‌اش، نه‌تنها یک فرصت تاریخی را برای کاهش و مدیریت تنش‌ها در منطقه و جهان از دست دادند، بلکه به طور جدی معاهده منع گسترش (NPT) را تضعیف کردند چرا که نشان دادند هزینه‌های پایبندی به اصول عدم اشاعه می‌تواند از فواید احتمالی آن بیشتر باشد. به واقع، ایالات متحده و متحدان غربی‌اش از رژیم عدم گسترش سوءاستفاده کرده‌اند تا- برخلاف برآورد‌های دستگاه‌های اطلاعاتی خود – بحرانی برساخته در مورد برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران ایجاد کنند و از آن برای اعمال فشار مستمر بر مردم ما استفاده کنند. این در حالی است که همزمان به حمایت فعالانه و بی‌دریغ از اسرائیل – یک رژیم آپارتایدی تجاوزگر که عضو پیمان ان. پی. تی نیست و به گواه همه شواهد، دارنده سلاح هسته‌ای است – پرداختند.
دکترین دفاعی ایران
پزشکیان در نهایت با تأکید بر اینکه دکترین دفاعی ایران شامل ساخت سلاح‌های هسته‌ای نیست، افزود: ایالات متحده را فرامی‌خوانم تا از سوءمحاسبات گذشته‌اش درس گرفته و سیاست جدیدی متناسب با آن اتخاذ کند. تصمیم‌گیران در واشنگتن باید دریابند، سیاستی که مبنای آن قرار دادن کشورهای منطقه در مقابل یکدیگر باشد، نه در گذشته موفق بوده و نه در آینده موفق خواهد شد. آنها باید حقیقت ایران را بپذیرند و از تشدید تنش‌های موجود پرهیز کنند. مردم ایران به من یک مأموریت قوی داده‌اند تا با جدیت پیگیر تعامل سازنده در صحنه بین‌المللی – در حین پافشاری بر حقوق، عزت و نقش مستحق‌مان در منطقه و جهان – باشم. من از همه کسانی که مایل به پیوستن به این تلاش تاریخی هستند، دعوت به همکاری می‌کنم.