نقدی بر مجموعه نُتِ عکسِ رامِشگَر
صبا معصومیان
نقاش، تصویرساز و استاد دانشگاه آزاد
در دنیای هنرمعاصر، که بینارشته‌ای بودن به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی نوآوری و خلاقیت شناخته می‌شود، تلاش برای ادغام هنر با تکنولوژی اغلب با بازخوردهای مثبت و مشوقانه یا منفی و محافظه‌کارانه مواجه می‌شود اما هر اثر نوآورانه‌ای لزوماً به معنای یک اثر موفق نیست. در نتیجه لازم است، با در نظر گرفتن ظرفیت‌های مربوط به هنرِ میان‌رشته‌ای، به نقدی منصفانه درباره این دست آثار بپردازیم. طبیعتاً هر اثرِ با ظاهر «هنری» (یا حتی هنرِنوآورانه) لزوماً هنری نیست، در نتیجه برای بررسی چنین آثاری، نیازمند تجزیه و تحلیل و موشکافی خارج از عرف دیگر فرم‌های شناخته شده هنری هستیم.
مجموعه «نُتِ عکسِ رامِشگَر»، که در پی آن بود تا دو جهانِ هنرهای تجسمی و موسیقی را در هم آمیزد. این آثار در واقع یک تجربه بینارشته‌ای در زمینه موسیقی، عکاسی و نقاشی را خلق کرده‌اند که متأسفانه در برخی جنبه‌ها دچار کاستی‌هایی بود.
اهداف مبهم و مخاطبان نامعلوم
هنرمند ممکن است با نیت‌های آموزشی و تعاملی این آثار را خلق کرده باشد اما به نظر می‌رسد که این اهداف به طور مؤثری در آثار منعکس نشده‌اند. تعیین نشدن مخاطبان اصلی این مجموعه چه کودکان باشند یا بزرگسالان، به ابهام در فهم و درک کلی اثر دامن زده بود.
در بررسی این مجموعه، این سؤال به‌وجود می‌آمد که اگر هدف آموزشی بوده، چرا کیفیت آموزشی به اندازه کافی بالا نیست؟ و اگر هدف هنری بوده، چرا خلاقیت کافی در آنها دیده نمی‌شود؟
ضعف‌های فنی و آموزشی
یکی از بزرگ‌ترین ایرادات این مجموعه، کیفیت پایین صدای پخش شده از تابلوهاست که این مشکل می‌تواند تجربه شنیداری را تا حدی خدشه‌دار کند. برای مخاطبانی که در حال یادگیری هستند مانند کودکان، این مسأله می‌تواند بسیار گمراه‌کننده باشد و حتی ممکن است مانع از یادگیری صحیح شود. البته باید در نظر داشت، دستیابی به کیفیت بالای صوتی در چنین «مدیایی» چندان ساده نیست.
تصاویر ناقص و کادربندی ضعیف
تصاویر نصفه و نیمه از سازها، برای کسانی که با سازها آشنایی ندارند، نه تنها نامفهوم است بلکه می‌توانند سردرگمی ایجاد کنند. این مسأله، بویژه برای کودکانی که هنوز با اشکال و انواع سازها آشنا نیستند می‌تواند مشکل‌ساز باشد. علاوه براین، کادربندی‌های ضعیف در تصاویر و ناهماهنگی بین کلیات تصاویر از جمله ضعف‌های این آثار بود؛ به صورتی که بعضی تصاویر به‌شکل مینی‌مال اجرا شده و بعضی شبیه به عکس یادگاری است و بعضی دیگر تصاویر مشاهیر هستند! این ناهمگونی نه تنها از زیبایی‌شناسی کلی اثر می‌کاهند بلکه می‌توانند تأثیر منفی بر تجربه بصری بیننده داشته باشند و بسیار خام‌دستانه و غیرهنری به نظر می‌رسد؛ گویی این ایده در مراحل اولیه خلق خود متوقف شده و ناپخته مانده است. در نهایت، مجموعه «نُتِ عکسِ رامِشگَر»، با وجود تلاش برای ادغام هنر و تکنولوژی، به دلیل کاستی‌های فنی و آموزشی، نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. این مجموعه نیازمند بازنگری جدی در زمینه‌های کیفیت صوتی، آموزشی و بصری است تا بتواند به‌عنوان یک اثر هنری موفق شناخته شود.
نمایشگاه «نت عکس رامشگر» به همت مریم خالقی‌زاده در موزه موسیقی ایران برگزار شد. تکنیک این مجموعه برمبنای عکاسی، برجسته‌سازی ابزار آلات موسیقی، پتینه کاری و سیستم صوتی بوده است.