حامد مکملی نویسنده وکارگردان نمایش «آریو برزن» درگفت‌و‌گو با «ایران» ازاین اثرهنری می‌گوید
اساطیرمان را نمی‌شناسیم
نگار امیری
خبرنگار
نمایش «آریو برزن» به نویسندگی وکارگردانی حامد مکملی ازدهم تا بیست‌ودوم تیر در سالن 3 پردیس شهرزاد روی صحنه است. «آریو برزن» روایت مقاومت دلیرانه آخرین سردارهخامنشی دربرابر اسکندر مقدونی است.
این اثرنمایشی از پرفروش‌ترین نمایش‌های دور از پایتخت به شمار می‌آید که اولین دور اجرای خود را در شهر قزوین با همراهی مخاطبان به پایان رسانده و اکنون در پایتخت روی صحنه می‌رود. «آریوبرزن» نامزد دریافت تندیس بهترین نمایش در بخش هویت ملی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است.
روایت یک فرمانده مقتدر
حامد مکملی درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره شخصیت «آریوبرزن» گفت: آریو برزن علاوه بر اینکه یک سردار قدرتمند، باهوش و کاربلد و از فرماندهان ارشد ارتش شاهنشاهی هخامنشی بوده، شخصیتی است که درمقابل لشکر پرشمار اسکندر مقدونی ایستادگی کرده و برای چندین ماه او را زمینگیر می‌کند. مقاومت و فداکاری این فرمانده با سپاهیان اندکش در تاریخ ایران‌زمین بسیار درخشان است.
او درادامه افزود: درتمام دنیا حتی کشورهایی که تاریخ با اصالتی ندارند، هزینه‌های بسیاری برای معرفی شخصیت‌های تاریخی و تأثیرگذار در ادوار مختلف انجام می‌گیرد تا نسل‌های مختلف را با شخصیت‌های برجسته تاریخی، فرهنگی و هنری‌شان آشنا کنند. بسیاردیده‌ایم که فیلمسازان مطرح جهان درآثارشان به شخصیت‌های مهم در دوره خود و دوره‌های پیشین پرداخته‌اند اما متأسفانه این شخصیت‌ها در ایران با بی‌مهری روبه‌رو می‌شوند.
خطر فراموشی داشته هایمان
این هنرمند با بیان اینکه به دلایل مختلف به تاریخ و فرهنگ ایرانی پرداخته نشده است، اظهار کرد: بخش اعظم دلیلی که باعث شده تا ما از شناخت قهرمانان و افراد تأثیرگذار کشورمان آگاه نباشیم، از بین رفتن داشته‌های‌مان درباره آنها در طول جنگ‌ها و کشمکش‌های داخلی و خارجی است.در موارد بسیاری نیز عمداً حتی نام‌هایی بدنام یا نادیده گرفته شده‌اند. باعث تأسف است که در زمان حاضرنیزدراین حوزه سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد تا بتوانیم شاهد استقبال مخاطبان از این آثار باشیم.
مکملی گفت: تجربه نشان داده، هربارکه هنرمندان ما درآثار نمایشی به شخصیت‌های تاریخی، فرهنگی و هنری پرداخته‌اند، مردم با آنها ارتباط برقرار کرده و این آثار در اذهان عمومی تأثیر داشته و ثبت شده است.
این هنرمند با تأکید بر لزوم شناخت تاریخ و گذشته ایران افزود: ما اگر گذشته و مسیری که از آن عبور کرده‌ایم را نشناسیم، مسیر پیش روی‌مان را نیز نخواهیم شناخت و به جماعتی تبدیل خواهیم شد که فرهنگ دیگر کشورها به آنها تحمیل خواهد شد. در حالیکه وقتی برای تولید چنین آثاری متناسب با نیاز روز جامعه سرمایه‌گذاری شود هم شاهد استقبال مخاطب خواهیم بود و هم این تولیدات می‌تواند در آشنایی نسل‌های مختلف با فرهنگ خود مؤثر باشد.
نویسنده وکارگردان نمایش «آریو برزن» گفت: اگر یکبار برای همیشه به کلیت تاریخ توجه می‌کردیم، خیلی از اشتباهات تاریخی را مرتکب نمی‌شدیم. اما متأسفانه بارها اشتباهاتمان را تکرار کرده و بارها با ستاره‌های درخشان این سرزمین به غلط برخورد شده است. بیشتر نخبه‌های ما در دوره‌های مختلف دچار سرنوشت وحشتناکی شدند و ما به هیچ یک نپرداخته و علاقه‌ای هم برای پرداختن به آنها نشان ندادیم. ما آنقدر که اساطیر یونانی را می‌شناسیم، اسم اساطیر خودمان را نشنیده‌ایم.
او که علاوه بر نویسندگی و کارگردانی در نمایش «آریوبرزن» به عنوان بازیگر نیزحضور دارد، بیان کرد: همزمان بازیگر و کارگردان یک نمایش بودن، بویژه برای بازی درنقش اصلی کاردشواری است. آریوبرزن شخصیت اصلی نمایش است که درتمام صحنه‌ها حضور دارد به همین دلیل من باید هم اجرا را از نظر فرم و هماهنگی داخلی و هم نظم و شیوه اجرایی مدیریت می‌کردم.
مکملی ادامه داد: قطعاً بهره ازفرم وگروهی که باید با هم هماهنگ عمل کنند کاررا برای کارگردان و بازیگر دشوارتر می‌کند و نیاز به تمرین بیشتری دارد به همین دلیل سعی کردم تا با تمرین بیشتر هماهنگی لازم را در کار ایجاد کنم.
حمایت از اجراهای شهرستان
این هنرمند با اشاره به حضور گروه‌های نمایشی خارج از پایتخت در تهران و چالش‌هایی که با آن روبه‌رو هستند، گفت: اجرا برای گروه‌هایی که از خارج از تهران به این شهر می‌‌آیند بسیاردشوارتر ازگروه‌های ساکن درپایتخت است. متأسفانه با توجه به تمامی حرف و قول‌هایی که درباره حمایت تئاتر درسراسر کشور داده شده و گفته می‌شود، هنوز اتفاقی که باید در زمینه حمایت از تئاتر شهرستان‌ها بیفتد عملی نشده است.
نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن» ادامه داد: ما همچنان حمایت برنامه‌ریزی شده و حساب شده‌ای را در عرصه تئاتر شاهد نیستیم. حتی حمایت به شکل کلی از تئاتر هم دچار اختلال و مشکل هست. اگر یک تیم نظارتی کیفیت را تأیید کنند و از تولیداتی که از نظر کیفی قابل قبول هستند در هر زمینه‌ای از کارهای دانشجویی، تجربی، جشنواره‌ای و تجاری حمایت کنند، گروه‌های نمایشی با دشواری کمتری روبه‌رو می‌شوند. او افزود: همه آثار نمایشی با رویکردهای متفاوت نیاز به حمایت دارند اکنون در بخش حمایتی اختلال و تعلیقی به وجود آمده است که باعث آسیب به اساس اصلی تئاتر شده است و تماشاگر هم عملاً با توجه به شکلی که پیش می‌رود از نظر سلیقه دچار تنگنا در انتخاب اثری که مدنظر دارد، قرار می‌گیرد.
این بازیگر توضیح داد: محدودیت‌های زیادی در مسیر اجرای گروه من در تهران وجود دارد که البته تنها برای اجرای ما نیست، بلکه برای تمامی گروه‌های شهرستان این محدودیت‌ها و مشکلات هست. ما هزینه‌های مادی و معنوی زیادی را برای اجرا تحمل می‌کنیم اما دیگر از بیان آنها خسته‌ایم. چون بارها گفته‌ایم و همچنان تغییری ایجاد نشده است.
حامد مکملی در پایان سخنانش گفت: خوشبختانه «آریو برزن» در اجراهای مختلفی که تاکنون پشت سر گذاشته است، با استقبال مخاطبان با نگاه‌ها و سلیقه‌های مختلف مواجه شده است. بخش اعظم این استقبال به واسطه شخصیت آریو برزن و بخش دیگر به واسطه فرم و شکل اجرایی است. با وجود زبان آرکائیک نمایش تماشاگران با کار ارتباط خوبی برقرار کرده‌اند و تا پایان نمایش با ما همراه هستند. البته در این زمینه نمی‌توان از نقش موسیقی زنده اثر، طراحی نور و فرم صحنه غافل شد.