در جریان حضور محمد مخبر در نشست سران «شانگهای» در شهر «آستانه» صورت گرفت
پیشنهاد ایران برای تأسیس «بانک مشترک شانگهای»
محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری ایران همراه با رهبران روسیه و چین و دیگر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در روزهای 13 و 14 تیرماه در شهر آستانه پایتخت قزاقستان گرد هم آمدند تا بیست و چهارمین نشست سران این بلوک سیاسی، اقتصادی و امنیتی را برگزار کنند؛ نشستی که مهیا‌کننده دیدارهای دوجانبه مخبر با «ولادیمیر پوتین» و «شی جین پینگ» رؤسای جمهور روسیه و چین بود تا سه همپیمان بزرگ آسیا طی آن بر تقویت مناسبات همکاری و راهبردی میان خود تأکید کنند و در کنار هم بکوشند از ظرفیت راهبردی خود و دیگر اعضای سازمان همکاری «شانگهای»، «اوراسیا»، کشورهای حوزه بریکس و دیگر محافل و مجامعی که در معرض بحران‌های نظامی و سیاسی برساخته از سیاست‌های کشورهای منظومه غرب قرار دارند، بهره ببرند. از این منظر می‌توان پیوست رسمی ایران به سازمان همکاری «شانگهای» را نقطه عطف آن سیاست خارجی جست‌و‌جو کرد که سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فقید ایرانی با هدف توازن‌بخشی به سیاست خارجی دولت سیزدهم دنبال می‌کرد.
«شانگهای» که از سال ۲۰۰۱ از سوی چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان پایه‌گذاری شد و در روند حرکت خود، درخواست عضویت پاکستان، هندوستان و سپس جمهوری اسلامی ایران را پذیرفت، در پیگیری اهداف غایی خود می‌کوشد یک حلقه ارتباطی برای تعمیق همکاری مؤثر کشورهای عضو در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و تبادلات در موضوعات آموزش، انرژی، حمل‌ونقل، گردشگری و حفاظت محیط زیست را شکل دهد. حفظ و تضمین صلح، امنیت و ثبات در منطقه و حرکت به سوی استقرار یک نظم سیاسی و اقتصادی جدید بین‌المللی نیز از دیگر اهداف این سازمان به شمار می‌آید که بی‌تردید در زمره خواست‌هایی جای می‌گیرد که سیاست خارجی ایران دنبال می‌کند. برای دومین بار بود که هیأت عالیرتبه ایران به رهبری مخبر در قامت عضو رسمی شانگهای در این اجلاس حضور پیدا می‌کرد و پیشنهادهای تازه‌ای را روی میز سران حاضر در این نشست می‌گذاشت. مقام بلندمرتبه ایران در سخنان روز گذشته خود در نشست «شانگهای» ابتکارعمل تازه‌ای برای احیای همکاری اقتصادی درون‌گروهی این مجموعه مطرح کرد و اقداماتی همچون «برقراری پیمان‌های اقتصادی نظیر موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و آزاد» و «تأسیس بانک مشترک شانگهای» را پیشنهاد داد.
فعال‌سازی کریدورهای ترانزیتی
سرپرست ریاست جمهوری که با حضور در نشست، تصویری از رئیس‌جمهور شهید را روی میز گذاشته بود، در سخنان خود پیشنهادهای بدیعی را برای تقویت کارکرد اقتصادی شانگهای مطرح کرد. او فعالیت‌های ترانزیتی و تجاری را مکمل یکدیگر دانست و پیشنهاد داد تا کشورهای عضو این سازمان نسبت به ایجاد «شبکه مناطق آزاد مشترک» و «برقراری پیمان‌های اقتصادی نظیر موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و آزاد» در سطح سازمان اقدام کنند. مخبر به فرصت‌ها و ظرفیت‌های فراوان در قلمرو کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تعامل در زمینه تجارت، تولید، انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، گمرک، مخابرات و همچنین توسعه فناوری در زمینه هوش مصنوعی اشاره کرد و بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها به نفع رفاه ملت‌ها و تثبیت صلح پایدار و توسعه فراگیر در منطقه شانگهای و در سراسر جهان را ضروری دانست.
به گفته این مقام ایرانی، فعال‌سازی کریدورهای ترانزیتی نقش کلیدی در تسهیل تجارت و نیز در توسعه اقتصادی و در نتیجه ثبات سیاسی کشورهای عضو ایفا می‌کند. سرپرست ریاست جمهوری همچنین تأکید کرد: اعضای سازمان همکاری شانگهای می‌توانند از طریق کریدور شمال-جنوب و بنادر جنوبی ایران با هزینه کمتر و سرعت بیشتری به مبادلات تجاری با کشورهای جهان بپردازند.
استفاده از ارزهای ملی
سرپرست ریاست جمهوری همچنین تصریح کرد: موضوع استفاده از ارزهای ملی و افزایش سهم آنها در تسویه وجوه تجاری بین کشورهای عضو به صورت جدی در دستور کار سازمان قرار گرفته است و ایران از تداوم مذاکرات کارگروه‌های تخصصی در این زمینه تا حصول هدف نهایی یعنی کاهش یا حذف دلار از مبادلات چندجانبه حمایت می‌کند. او در همین راستا تأکید کرد: با توجه به تجربه به دست آمده ذیل اتحادیه بانکی سازمان، «تأسیس بانک مشترک شانگهای» می‌تواند موجب ارتقای سطح همکاری کشورهای عضو در حوزه‌های مالی و اقتصادی شود.
مخبر با اعلام آمادگی ایران برای اجرایی‌سازی «برنامه عملیاتی همکاری‌های علمی و فناوری میان کشورهای عضو سازمان در حوزه‌های اولویت‌دار» تأکید کرد: جمهوری اسلامی از اسناد و تفاهمات صورت گرفته در سازمان همکاری شانگهای از جمله سند جامع و بلندمدت «استراتژی توسعه همکاری سازمان» و دیگر اسناد مرتبط حمایت می‌کند. سرپرست ریاست جمهوری همچنین تداوم جنایات وحشیانه و سازمان‌یافته رژیم صهیونیستی با حمایت امریکا علیه مردم مقاوم و مظلوم غزه که جامعه بشری را در بهت و حیرت و سازمان‌های بین‌المللی را در بی‌عملی فرو برده است، محکوم کرد و بر ضرورت اقدامات مؤثر کشورها بویژه توسط اعضای سازمان همکاری شانگهای جهت توقف فوری جنایات جنگی رژیم صهیونیستی و لزوم ارسال فوری، کافی و بدون مانع کمک‌های بشردوستانه به سراسر غزه تأکید کرد.
بــــرش
«شی جی پینگ» در دیدار مخبر:
پکن برای توسعه روابط با ایران تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار نمی‌گیرد
محمد مخبر و «شی جین پینگ»، سرپرست ریاست جمهوری و رئیس‌جمهور چین با یکدیگر در قزاقستان دیدار و گفت‌وگو کردند. مخبر در دیدار «شی جین پینگ»، ضمن تشکر از ابراز همدردی و همبستگی دولت و ملت چین با مردم ایران در واقعه فقدان شهید آیت‌الله رئیسی و همراهانش، تصریح کرد: روابط ایران و چین راهبردی بوده و متکی بر منافع و احترام متقابل در حال تعمیق و توسعه است. سرپرست ریاست جمهوری اظهار داشت: عزم سران دو کشور برای تداوم و گسترش همکاری‌های فی‌مابین در زمینه‌های اقتصادی، تجاری و انرژی جدی است. رئیس‌جمهور چین نیز در این دیدار ضمن تسلیت مجدد شهادت رئیس‌جمهور و همراهانش، از مخبر خواست سلام وی را به رهبر معظم انقلاب اسلامی برساند. «شی جین پینگ» با بیان اینکه روابط دو کشور راهبردی است، تصریح کرد: سیاست چین برای گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار نمی‌گیرد. او همچنین افزود، کشورش خواستار تداوم توسعه و پیشرفت و ارتقای رفاه ملت ایران است.
بــــرش
در دیدار مخبر و «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه مطرح شد
تأکید بر اهمیت تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا
سرپرست ریاست جمهوری ایران در حاشیه نشست شانگهای با «ولادیمیر پوتین» دیدار کرد. مخبر در این دیدار روابط ایران و روسیه را عمیق، راهبردی و تغییرناپذیر توصیف کرد و با اشاره به نقش و تأثیر این روابط مستحکم بر تحولات جهانی، گفت: امروز روابط راهبردی و استراتژیک ایران و روسیه، معادلات قدرت در جهان را تغییر داده و نظم ناعادلانه مبتنی بر یکجانبه‌گرایی را به چالش کشیده است. مخبر با اشاره به همکاری‌های رو به گسترش ایران و روسیه بویژه در بخش اقتصادی، تجاری، حمل و نقل و انرژی، بر ضرورت تسریع در تکمیل مبانی حقوقی همکاری جامع دو کشور و تصویب و اجرایی شدن آن تأکید کرد. تقویت تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا، پیگیری و اجرای کریدور شمال-جنوب و همچنین تقویت همکاری‌های دو کشور در زمینه انرژی، شامل نفت و گاز از دیگر محورهای مهم سخنان مخبر در دیدار با رئیس‌جمهور روسیه بود. «پوتین» نیز در این دیدار رابطه دو کشور را دوستانه، ناگسستنی و تغییرناپذیر عنوان کرد و ضمن ابراز خرسندی از افزایش سطح همکاری‌های دو کشور بویژه در بخش اقتصادی و تجاری، امضای توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا را گامی مهم در جهت توسعه بیشتر این همکاری‌ها و زمینه‌ای مناسب برای بهره‌مندی بیشتر از تعاملات با کشورهای عضو این اتحادیه دانست. رئیس‌جمهور روسیه در ادامه با اشاره به مواضع مشترک دو کشور درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله در زمینه تلاش برای شکل‌گیری جهان چندقطبی، بر حمایت روسیه از پیشنهاد پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا به عنوان عضو ناظر تأکید کرد. پوتین همچنین ضرورت تقویت همکاری‌های دو کشور در زمینه انرژی، شامل نفت و گاز و همچنین تکمیل و بهره‌برداری از پروژه مشترک خط‌آهن رشت-آستارا را مورد تأکید قرار داد.