امین محمودی
خبرنگار

پسته تولید شده در ایران که با عنوان پسته خندان در سراسر جهان شناخته می‌شود، از سال 1375 تاکنون رونق زیادی داشته و توانسته طی این سال‌ها ارزآوری قابل توجهی برای کشورمان به همراه داشته باشد.
هم‌اکنون در حالی که ارزش جهانی صادرات پسته در سال ۲۰۲۲ میلادی از ۳ میلیارد دلار فراتر رفته است طبق آمار فائو، ایران در رتبه دوم صادرات جای دارد.
بنابراین می‌توان گفت پسته از جمله محصولات باغی است که ایران از اصلی‌ترین تولید‌کننده‌های آن در جهان محسوب می‌شود. هرچند که طی سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی‌ها، سرمازدگی‌ها و شیوع یک‌سری آفات، تولید پسته ایران تا حدودی تحت‌تأثیر قرار گرفته، با وجود این به گفته مسئولان امسال تولید کشور خوب بوده است به طوری که پیش‌بینی می‌شود استان کرمان که در صدر تولید‌کننده‌های کشور قرار دارد، پس از پشت سر نهادن خسارت شدید سرمازدگی در دو سال متوالی و به‌رغم بروز سرمازدگی در ابتدای سال‌جاری، تولید قابل توجهی داشته باشد. به طوری که ایران با دارا بودن 357هزار هکتار، از نظر سطح زیرکشت پسته در دنیا مقام اول را دارد که متوسط میزان برداشت محصول در واحد سطح در کشور ما بین 500 تا 700 کیلوگرم است. به طوری که میزان تولید پسته در کشورمان به 135 هزار تن رسیده که نزدیک به 90 درصد آن همچنان به دیگر کشورها صادر و 10 درصد آن به مصرف داخلی می‌‌رسد.
20 درصد پسته کشور در استان‌های کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، سمنان، یزد، مرکزی، قزوین و در مناطقی از استان تهران تولید و 80 درصد آن از مزارع شهرستان رفسنجان استان کرمان برداشت می‌‌شود.  از طرف دیگر این محصول به عنوان یکی از مهم‌ترین صادرات کشاورزی در ایران، دارای مزیت‌های بسیار زیادی است.
این مزیت‌ها شامل ایجاد اشتغال، ارتقای سطح درآمد پرورش دهندگان پسته، توسعه تولید و فعالیت‌های زیرمجموعه آن مانند صنایع فرآوری و بسته‌بندی، افزایش صادرات غیرنفتی و کسب ارز از خارج و همچنین بهبود نام و شهرت برند پسته ایران در بازارهای جهانی است. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در فرایند تولید، فرآوری و بازاریابی پسته نیز می‌تواند باعث افزایش کیفیت و همچنین کاهش هزینه‌ها شود که از این رو، افزایش صادرات پسته می‌تواند به گسترش اقتصادی کشور و ارتقای سطح رفاه اجتماعی مردم کمک شایانی کند. از طرف دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که تنها 10 درصد پسته تولید شده در کشورمان در داخل مصرف و 90 درصد آن به صورت رسمی و غیررسمی روانه دیگر کشورها می‌شود.

جزئیات صادرات پسته در سال‌جاری
آمارهای گمرک نشان می‌دهد در سه ماهه فصل بهار در سال‌جاری 18 هزار و 983 تن و 712 کیلوگرم انواع پسته و مغزپسته به ارزش 185 میلیون و 587 هزار دلار صادر شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته تنها 9 هزار و 926 تن و 363 کیلوگرم از این محصول به ارزش 68 میلیون و 259 هزار دلار صادر شده بود. بد نیست بدانیم در شش ماهه نخست سال گذشته کل ارزش صادرات ایران به 137 میلیون دلار رسیده بود ولی با صادرات 186 میلیون دلاری در بهار سال‌جاری می‌توان گفت صادرات انواع پسته و مغز پسته در یک سال اخیر به لحاظ وزنی رشدی 92 درصدی و به لحاظ ارزشی رشدی 172 درصدی را تجربه کرده است. به عبارت دیگر می‌توان گفت پسته مهم‌ترین محصول صادراتی بخش کشاورزی در فصل بهار بوده است که سهمی 20 درصدی از کل صادرات این بخش را به خود اختصاص داده که به‌طور متوسط هر کیلو پسته ایرانی به قیمت 10 دلار در بازارهای جهانی به‌ فروش می‌رسد.

رشد ۱۷درصدی صادرات پسته ایران به اروپا از ابتدای ۲۰۲۴
مرکز آمار اروپا (یورو استات) از صادرات ۳۴ میلیون یورویی پسته ایران به اروپا در سه ماهه نخست ۲۰۲۴ خبر داد که این رقم با رشد ۱۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا در سه ماهه نخست سال میلادی گذشته ۲۹ میلیون یورو اعلام شده بود. بر اساس این گزارش، صادرات پسته با پوست ایران به اروپا در ماه‌های ژانویه تا مارس امسال با افت ۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۸.۷ میلیون یورو رسیده است. ایران در سه ماهه نخست ۲۰۲۳ بالغ بر ۹ میلیون یورو پسته با پوست به اروپا صادر کرده بود. صادرات مغز پسته ایران به اروپا در این دوره با رشد ۲۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۲۵.۳ میلیون یورو رسیده است. ایران در سه ماهه نخست سال قبل ۲۰ میلیون یورو مغز پسته به اروپا صادر کرده بود. آلمان بزرگ‌ترین واردکننده پسته از ایران در سه ماهه نخست ۲۰۲۴ بوده است.