مناظره پزشکیان و جلیلی بازتاب‌های گسترده‌ای داشت
شب داغ شبکه‌های اجتماعی
مناظره دوشنبه دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری، یک برنده داشت: هواداران. هواداران سعید جلیلی و مسعود پزشکیان آنچنان شوری در شبکه‌های اجتماعی به راه انداختند که نظیر آن قبلاً کمتر دیده شده بود. علت این افزایش شور نسبت به گذشته را باید دوگانه شدن رقابت و حذف چهار نامزد دیگر دانست. به این ترتیب، مطابق دوطیفی سیاسی موجود در جامعه، حالا این دو طیف در شبکه‌های اجتماعی همه ظرفیت محتواسازی خود را به میدان آوردند. آن شور و نشاط، حین و پس از مناظره، محصول چنین شرایطی بود.
از زاویه‌ای دیگر، می‌توان گفت هواداران و اعضای ستادهای دو نامزد یک نقطه اشتراک هم داشتند. آن نقطه اشتراک این بود که هر دو طرف، چه طرفداران سعید جلیلی و چه هواداران مسعود پزشکیان فقط نامزد مطلوب خود را برنده مناظره می‌دانستند. گویی آن برنامه دو ساعته پرشور دوشنبه شب صداوسیما، سرانجام به یک نتیجه برد-برد منتهی شده بود. البته این چیزی است که هواداران هر نامزد ادعا می‌کردند و درنهایت تعیین اینکه چه کسی برنده این مناظره بود، برعهده مردم است که جمعه آینده اعلام می‌کنند.
اما این اشتراک، البته به افتراق و تفاوت‌های جدی میان دو طرف هم کشیده شد. به این صورت که وقتی طرفداران هر نامزد مدعی بودند فقط و فقط نامزد مطلوب آنان برنده مناظره بوده است، طبیعتاً طرف مقابل را هم شکست خورده می‌دانستند. اما چه برای اثبات پیروزی خود و چه برای اثبات شکست طرف مقابل، هر دو طرف به محتوای مناظره‌ها استناد کردند. هر طرفدار یا هوادار پزشکیان یا جلیلی در شبکه‌های اجتماعی، برای اینکه نشان بدهد جلیلی یا پزشکیان پیروز شده و دیگری شکست خورده است، مدام به اظهارنظرها، واکنش‌ها و خلاصه هرآنچه در این دو ساعت در صفحه تلویزیون دیده شد، استناد کردند. از این رو می‌توان حدس زد که حین و پس از این مناظره چه حجم بزرگی از محتوا، اعم از متن، صوت، تصویر یا فیلم در شبکه‌های اجتماعی تولید و بازنشر شده است. واقعیت هم این است که مناظره‌ای سیاسی در این سطح که این قدر جذاب باشد و بتواند زمینه چنین تولید محتوایی را فراهم کند، خیلی خیلی کم اتفاق می‌افتد. برای همین ایرانیان از این فرصت با آخرین توان خود استفاده کردند.
چه محتوایی تولید شد؟
از همان لحظه اول آغاز مناظره که پست‌ها و محتواها به شبکه‌های اجتماعی سرازیر شد، دو چیز مشخص شد؛ یکی اینکه اعضای ستادها فعال هستند و هریک پشت رایانه‌ها نشسته‌اند یا گوشی‌ها را در دست دارند. دوم اینکه مردم عادی هم همزمان با تماشای مناظره واکنش‌های له یا علیه هر نامزد را در این شبکه‌ها به اشتراک می‌گذارند. بر این اساس، از قبل قابل پیش‌بینی بود که اعضای رسمی ستادها و کاربران شناخته شده طرفدار هر نامزد، چه محتوایی را تولید می‌کردند. اینها دو رویکرد داشتند؛ یکی اینکه نقاط قوت نامزد مورد نظر خود را برجسته کنند، یک جمله مهم یا یک واکنش جالب او را بازنشر دهند و در مقابل، نقاط ضعف نامزد رقیب را برجسته‌سازی کنند.
در کنار این، یک نکته جالب در مناظره گذشته که از دید بینندگان و کاربران شبکه‌های اجتماعی هم دور نماند، محیط توأم با ادب و متانت این برنامه بود.
اینکه دو رقیب به رغم اختلاف نظرهای جدی و اساسی، صرفاً براساس ادب و احترام باهم حرف زدند. مثلاً میثم مطیعی، مداح اهل(ع) خوش و بش دو نامزد در پایان مناظره را منتشر کرد و نوشت: «خوبی‌ها را هم ببینیم. صحنه آخر مناظره انصافاً زیبا بود.» برخی کاربران هم به اجرای خوب مناظره اشاره کردند و نوشتند: «بلاشک ستاره مناظره امشب، مهدی خسروی بود؛ مجری نجیب، مؤدب، باوقار، بی‌طرف، صریح و توانمند. تا باد چنین بادا.»
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم نوشت: «کاری که امشب صداوسیما با سیاست بازتر در مناظره اتخاذ کرد و تسلط و بی‌طرفی مجری قابل تقدیر بود...هم جلیلی، هم پزشکیان و هم مجری اخلاقمدار بودند.» برخی از کاربران هم یاد نامزدهای غایب را زنده کردند، البته با این توضیح که نبود بداخلاقی‌ها تا چه میزان به افزایش کیفیت مناظره کمک کرده است.
در این میان، برخی مسائل مورد اشاره نامزدها با واکنش‌های بسیار زیادی از سوی مردم مواجه می‌شد. اینترنت و فیلترینگ، برجام و FATF از جمله این مسائل بود. به عنوان مثال پس از طرح نظر دو نامزد درباره فیلترینگ، موافقان و مخالفان بسیاری به اظهارنظر پرداختند. همچنین اشاره یکی از نامزدها به شهید حاج قاسم سلیمانی نیز بازتاب بسیاری در شبکه‌های اجتماعی داشت. برخی معتقد بودند که به حاج قاسم توهین شده و برخی دیگر معتقد بودند که به حاج قاسم توهینی صورت نگرفته است. نکته این بود که همه اتفاق نظر داشتند که سردار شهید حاج قاسم سلیمانی قهرمان ملی است و توهین به او به هیچ وجه جایز نیست.