نقدی بر کتاب «اسطورههای صهیونیستی در سینما»
نادیدهانگاری حقانیت و مظلومیت فلسطینیها در هالیوود
مهدیه سادات نقیبی
خبرنگار
کتاب «اسطورههای صهیونیستی در سینما» نوشته محمدحسین فرجنژاد، پژوهشگر و منتقد سینما، در سال ۱۳۸۸ از انتشارات هلال منتشر شده است. این کتاب به بررسی ابعاد مختلف نفوذ اندیشه صهیونیستی در سینمای غرب میپردازد. فرجنژاد در این کتاب با رویکردی تحلیلی، به واکاوی نمادها، اسطورهها و روایتهای رایج در فیلمهای هالیوودی میپردازد و نشان میدهد که چگونه این فیلمها در راستای اهداف و آرمانهای صهیونیستی ساخته میشوند.
یکی از فیلمهایی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است، فیلم «on life» به معنای یک زندگی ساخته ۲۰۲۳ به کارگردانی جیمزهاوس است. این فیلم یک اثر داستانی است که به روایت داستان زنی یهودی میپردازد که در تلاش برای نجات جان خود و فرزندش در جریان هولوکاست است و با بهتصویرکشیدن خشونت و ظلمی که نازیها علیه یهودیان روا داشتهاند، سعی درجلب همدردی مخاطب با قربانیان هولوکاست دارد.
به نظر میرسد فیلم «on life» سرشار از اسطورههای صهیونیستی است چرا که یکی از این اسطورهها، اسطوره «مرد برگزیده» است. در این فیلم، شخصیت اصلی داستان بهعنوان یک فرد برگزیده معرفی میشود که وظیفهای الهی برای نجات بشریت دارد؛ این اسطوره در راستای باورهای صهیونیستی است که معتقدند یهودیان قوم برگزیده خداوند هستند و رسالت دارند که دنیا را نجات دهند.
براساس تحلیلهایی که فرجنژاد در کتاب خود از روایت صهیونیستی ارائه داده تا اندازهای به روایت فیلم «on life» نزدیک است. وی با تحلیلها و رویکردهایی که در قبال این روایات دارد نشان میدهد که این فیلم چگونه واقعیت را وارونه جلوه میدهد.
فرجنژاد همچنین به این نکته اشاره میکند که فیلم «on life» به طور کامل تاریخ اشغال فلسطین توسط اسرائیل را نادیده میگیرد و بهجای آن، تصویری مظلومانه از اسرائیل بهعنوان قربانی تروریسم ارائه میدهد. این کتاب به دلیل رویکرد انتقادی که به سینمای غرب دارد، مورد انتقاد برخی از صهیونیستها و حامیان آنها قرار گرفته است چرا که اهداف مختلفی از جمله: افشاگری نفوذ اندیشه صهیونیستی درسینما، آشکارسازی نفوذ عمیق اندیشهٔ صهیونیستی در سینمای غرب بویژه در سینمای هالیوود بهعنوان هدف اصلی نویسنده دراین کتاب لحاظ شده است.