مدیر کل ارتباط با صنعت وزارت علوم در گفت‌و‌گو با «ایران»:
ظرفیت دانشگاه‌ها برای افزایش قراردادها با صنایع بالاست
غزل رضایی ثانی
خبرنگار
ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت از برنامه‌های مهم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که در این مدت انتظار می‌رفت دانشگاه‌ها ارتباط مؤثری با صنعت در رقابت با یکدیگر داشته باشند. در همین راستا محمدسعید سیف، مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره فضای رقابتی میان دانشگاه‌ها برای ارتباط بیشتر با صنعت جهت توسعه بیان کرد: قطعاً تعداد و کیفیت پایان نامه‌ها و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، ظرفیت بالایی دارد و این ظرفیت خوبی است تا توسط آن مسائل، مشکلات صنعتی و اجتماعی را به شکل عمیق بررسی کرده و برای آن راه‌حل‌هایی پیدا کنیم.
مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم تأکید کرد: در سال‌های گذشته تلاش‌های مختلفی در سطح وزارت علوم، دانشگاه‌ها و همچنین توسط خود اساتید و دانشجویان صورت گرفته است اما واقعیت این است که این ظرفیت دانشگاه‌ها و دانشجویان ما خیلی بیشتر از اینهاست و ما نتوانستیم هنوز که هنوز است استفاده بهینه‌ای از این ظرفیت کنیم. ما نزدیک به صدهزار نفر دانشجوی ارشد و دکترا داریم که اینها پتانسیل خوبی برای حل مسائل و مشکلات کشور دارند. بنابراین این موضوع قابل پیگیری و تعمق است و می‌تواند اثرگذار باشد و جهت بدهد. اگر پایان نامه‌ها سمت و سوی تقاضا و نیاز واقعی کشور را داشته باشند و از آن طرف هم توان علمی اساتید و دانشجویان کشور ما نیز به مسائل کشور معطوف شود، کمک قابل توجهی به رفع مسائل در کشور خواهد شد.
وی در پاسخ به این سؤال که در حال حاضر کدام یک از دانشگاه‌های ما در موضوع ارتباط با صنعت پیشگام هستند؟ گفت: طبیعتاً دانشگاه‌هایی که قدیمی‌تر هستند و دانشجویان بیشتر و رشته‌های کاربردی دارند این موضوع برایشان حائز اهمیت‌تر است. زیرا آنها تجربه‌های زیاد و قابل توجهی در زمینه همکاری با صنعت داشته‌اند. همچنین دانشگاه‌هایی که نزدیک مراکز صنعتی و مراکز اجرایی کشور هستند در این خصوص فعالیت بیشتری داشته‌اند.
سیف گفت: اما برخی از دانشگاه‌ها از لحاظ تجربه و امکانات محدود‌تر هستند و ممکن است در این حوزه کمتر فعالیت کرده باشند و نتوانند زیاد اثر بخش باشند از این رو امیدواریم آنها نیز بتوانند عملاً وارد حوزه همکاری با صنعت شوند. روشی که ما پیشنهاد کردیم و سعی شده در این مدت دنبال شود بحث مأموریت‌گرایی است. یعنی ما فکر می‌کنیم حتی دانشگاه‌های کوچک ما در مناطقی که هستند می‌توانند مسائل و مزیت‌های آن منطقه را مورد توجه قرار دهند و سعی کنند از مزایای آن منطقه در راستای توسعه استفاده کنند.
مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم افزود: مثلاً در یک استان محصول زعفران و در یک استان دیگر در کشور محصول خرما وجود دارد که اینها می‌تواند موجب توسعه صنعتی و اقتصادی آن منطقه باشد و یا صنعت فرش و صنایع گردشگری می‌تواند منجر به پیشرفت و رونق اقتصادی آن استان شود. طبیعتاً اگر دانشگاه‌های ما این مأموریت‌گرایی را جدی بگیرند و در فعالیت‌های علمی خودشان قسمتی را به مزیت‌های خودشان اختصاص دهند، این هم می‌تواند برای مردم مفید باشد و هم باعث پیشرفت استان و هدفمند شدن دانشگاه شود.
وی در پاسخ به این سؤال که تا کنون ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت چقدر رشد داشته است؟ گفت: قطعاً بیشتر قراردادها رشد می‌کنند و این رشد قطعی است. در حال حاضر ما شش هزار میلیاد قرار داد جاری داریم و تعداد کل قرار داد‌های دانشگاه‌ها با صنعت، یازده هزار مورد بوده که نشان از رشد آن دارد. قطعاً ظرفیتی که برای استفاده از دانشگاه‌ها در صنایع داریم خیلی بیشتر از اینهاست.
سیف با اشاره به استفاده از ظرفیت اساتید کشور برای ارتباط بیشتر دانشگاه‌ها با صنعت خاطر نشان کرد: ما اساتید مستعدی در کشور داریم و ۳۰ هزار هیأت علمی فقط در وزارت علوم هستند. ایده ما این است که همه این ۳۰ هزار هیأت علمی در زمانی که لازم است درگیر مسائل و موضوع کشور باشند و به بهبود اوضاع کمک کنند. اما به طور کلی این ظرفیت وجود دارد که تعداد قراردادهای علمی و پژوهشی هم بیشتر شود.
ضرورت اهمیت به تقاضامحوری در ارتباط با صنعت
مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به موانع پیش رو در حوزه ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع توضیح داد: طبیعتاً محدودیت‌هایی هم وجود دارد و برخی از محدودیت‌ها مربوط به قوانین و مسائل حقوقی و قراردادهایی مانند مالیات، بیمه و… است. سال‌های گذشته سعی کردیم اینها را با کمک مجلس و دولت برطرف کنیم که یک سری از آنها برطرف شده ولی برخی از آنها همچنان باقی است. در کل همکاری دانشگاه‌ها با صنعت یک سری موانع این چنینی دارد که امیدواریم رفع شود.
سیف در پایان خاطر نشان کرد: لازم به ذکر است که موضوع اهمیت دادن به تقاضا محوری و کار هدفمند کردن پروژه‌ها باید در وزارت علوم، دانشگاه‌ها، امتیازبندی‌ها و رتبه‌بندی‌ها در ارتقا و استخدام بیشتر لحاظ شود. همچنین باید سعی کنیم اساتید را با موضوع تقاضا محوری و کارهای هدفمندی که می‌کنند تشویق و یا ترغیب کنیم و موجب ارتقای آنان شویم، اگر اینطور شود اساتید ما نیز بیشتر به این سمت و سوی ارتباط با صنعت خواهند رفت و اثربخشی آنها در جامعه بیشتر خواهد شد.