صفورا رستمی‌نژاد
روزنامه‌نگار

 نقالی و پرده‌خوانی از جمله گونه‌های‌ هنرهای نمایشی آیینی و سنتی ایرانی‌اند که تاریخ دیرینه‌ای دارند و در بردارنده سنت روایتگری فرهنگ ایرانی اسلامی هستند و در طول تاریخ پر فراز و نشیبشان، روایت‌ها همواره سینه به سینه و از نسلی به نسل دیگر به صورت شفاهی منتقل شده‌اند.
این قبیل هنرها در دنیای مدرن و تکنولوژیک امروز، که روز به روز پدیده‌های جدید و چالش برانگیزی رو می‌شود، با چالش‌های جدیدی مواجه می‌شوند اما به خاطر ظرفیت‌های بالایی که از لحاظ روایت‌پردازی و هنر نمایشی و حتی بارموسیقایی دارند، نه تنها از بین نرفته‌اند بلکه هنرمندان خلاق و آگاه به اهمیت این نمایش‌ها، ظرفیت‌های آنها را کشف کرده و به کار گرفته‌اند که این باعث ماندگاری و پویایی این هنرها شده است.
اساتید این هنرها نیزهمواره در پی حفظ این میراث برآمده و جشنواره‌های متعددی هم دراین حوزه توسط مراکز فرهنگی و هنری مختلف برگزار شده‌است.از جمله این جشنواره‌ها، جشنواره نقالی و پرده‌خوانی غدیر(نقالان علوی) است که ششمین دوره آن با یک پوست‌اندازی و رویکرد تازه و به‌روز به این هنرها از اول تا چهارم تیر به کوشش مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در حوزه هنری برگزار می‌شود.
گردانندگان این جشنواره در نظر دارند با اتکا به تجربه پنج دوره آن، امسال آن را پربارتر برگزار کنند. یکی از اتفاقات در این جشنواره اضافه شدن بخش کودک و نوجوان، با در نظر گرفتن تنوع سنی و در سطحی گسترده‌تر و دیگر، اضافه‌شدن بخش طلاب به این جشنواره، به خاطر نگاه تخصصی که این طیف به دین و معارف اسلامی دارند، است. تولید و تطبیق طومارها با معارف اسلامی هم یکی دیگر از دلایل اضافه شدن این بخش بوده است.
خلأ تنوع داستان و طومار هم باعث اضافه‌شدن بخش علمی به جشنواره شده و به علت کمبود پژوهش، تشویق دانشجویان به انجام پژوهش و نگارش مقاله نیز باعث اضافه شدن بخش پژوهش شده است. از طرف دیگر، پژوهش مانع انحرافات، اشتباهات وافراط و تفریط‌ها دراین حوزه و گامی در راستای ثبت میراث مکتوب هنر نقالی خواهد شد.
برپایی نمایشگاه پرده‌های مکتب قهوه‌خانه‌ای با هدف آشنایی نسل جوان و همچنین 4 نشست تخصصی و ۲ کارگاه انتقال تجربه با حضور استادان باسابقه از دیگر برنامه‌هاست.
توجه به مقوله آموزش با نگاهی جدی و راه‌اندازی سامانه جشنواره به عنوان مرجعی برای هنر نقالی و پرده‌خوانی از دیگر اقدام‌ها در راستای حفظ و ترویج این هنرهاست.
این جشنواره در پی زدودن نگاه مناسبتی به اجرای نمایش‌های آیینی و سنتی نظیر تعزیه و نقالی است و از این رو در پی اجرای نقالی و تعزیه در طول سال به صورت مستمر است تا نسل جوان با این میراث با توجه به توسعه تکنولوژی ارتباط گیرد و برای اینکه این قبیل سنت‌ها کارکردشان را از دست ندهند، به حوزه نسخ تعزیه و طومار نقالی توجه ویژه‌ای خواهد شد.
یکی از چالش‌های این هنرها این است که استادان دانشگاهی این قبیل گونه‌های نمایشی را انکارکرده یا کم توجهی به آنها می‌کنند! این در صورتی است که پیتربروک، هنرمند و تئوریسین جهانی تئاتر، سیمرغ عطار را در قالب نمایشی تعزیه در پاریس اجرا می‌کند و اگر با یک نگاه واقع بینانه بنگریم، این گونه‌های نمایشی ظرفیت آکادمیک زیادی دارند و جا دارد که اساتید فن ظرفیت‌های بالقوه این هنرها را کشف کنند.
درواقع، اگر با نگاهی خلاق به این هنرها بنگریم، به خاطر نهفته بودن سنت روایتگری پرمایه در آنان، در بردارنده انواع روایت‌ها هستند و چه بسا که روایت‌های متنوع و حتی شکل‌های روایی مدرن را نیز در آنها بتوان کشف کرد. مهجوریت این گونه‌های نمایشی و در قید حیات نبودن اساتید سنتی، باعث اهتمام این جشنواره به آموزش خواهد شد و از این رو برنامه‌ریزی‌هایی در کشورهای فارسی‌زبان و کشورهای همسایه دارند چرا که نقالی بستری مناسب برای انتقال فرهنگ ایرانی اسلامی است.
رویکرد تولیدی جشنواره، کشف استعدادها از طریق آموزش و گام نهادن به سمت پرورش استادان نقالی و پرده‌خوانی و توجه به بحث آموزش نمایش‌های ایرانی در حوزه آکادمیک با هدف مدون کردن آنها از دیگر اقدامات در نظر گرفته شده دراین جشنواره است. حمایت از آثار برگزیده برای چاپ و انتشار از دیگر موارد مورد توجه در این جشنواره است و دراین راستا دایره‌المعارفی هم با هدف هویت‌بخشی کارهای قوی‌تر و منسجم‌تر تنظیم می‌شود.