ندا سیجانی
خبرنگار

توجه به حوزه فرهنگ و هنر به عنوان بخش تأثیرگذار هر جامعه، یکی ازمهم‌ترین اقدامات هر دولت در هر کشوری محسوب می‌شود تا آنجا که بودجه‌های کلان هم به آن اختصاص پیدا می‌کند، بویژه در بخش موسیقی و فعالیت ارکسترسمفونیک که به عنوان نماینده هنری آن منطقه، معرف کشورهای مختلف دنیاست.

 تدوین و ابلاغ سند موسیقی مهم‌ترین اقدام دولت سیزدهم
موسیقی که از هنرهای هفت‌گانه جهان و در ردیف نخست آن نشسته، هنری است که در دنیا مظلوم واقع شده و در کشور ما علاوه بر مظلومیت، مهجور هم بوده است، چرا‌که طی این سال‌ها بنا به سلایق مسئولان و کارگزاران فرهنگ و هنر، در هر برهه و دولتی با مشکلاتی مواجه بوده است و شاید بتوان گفت تمامی این مسائل و اعمال سلیقه‌ها به سبب نبود یک سند بالادستی است؛ سندی که راهبرد و خط‌مشی برای رهروان هنر موسیقی باشد؛ سندی که در این بیش از چهار دهه، به دلایل بسیارمغفول ماند، اما سرانجام و بعد از 45 سال در دولت سیزدهم به تصویب رسید و بی‌تردید ازمهم‌ترین دستاوردهای شهید ابراهیم رئیسی در حوزه موسیقی است.
از اهدافی که در این سند ذکر شده، تبیین نظری و عملی جایگاه حقیقی موسیقی در حکمرانی فرهنگی کشور، پاسداشت جایگاه هنرمندان موسیقی، تقویت اقتصاد موسیقی با ساماندهی زنجیره ارزش موسیقی و همچنین برنامه‌ریزی و اقدام لازم برای حفظ میراث انسانی و هنری موسیقی ایرانی، آیینی و نواحی است و بر این اساس با ابلاغ این سند در دولت شهید رئیسی، از این پس حوزه موسیقی می‌تواند از قانون بالا‌دستی برخوردار باشد و تحت‌تأثیر نگاه‌های سلیقه‌ای قرار نگیرد.

اجرای حدود 10 هزار کنسرت در دولت سیزدهم
 از دیگر نکات بارز دولت سیزدهم صدور مجوز 2368 اجرای صحنه است که به طور کلی 9775 اجرا تا پایان اردیبهشت‌ماه 1403 روی صحنه رفت. این آمار در حالی رقم خورده است که در ابتدای مسئولیت محمد‌مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پاندومی کرونا و شرایط حاکم بر جامعه موجب تعطیلی کنسرت‌های موسیقی شده بود و اگر هم برنامه‌ای بود به‌ صورت آنلاین اجرا می‌شد. بر این اساس اجراهای صحنه‌ای با وقفه‌ای 10 ماهه فعالیت خود را در سه ماه پایانی سال 1400 آغاز کردند و در این مدت زمان (سه ماه)، 62 اجرای صحنه‌ای مجوز گرفتند و 230 کنسرت برگزار شد که نخستین کنسرت، اجرای ارکستر سمفونیک با رهبری بردیا کیارس، قطعه «رکوییم موتزارت» با گرامیداشت درگذشتگان هنر ایران در دوران کرونا بود که در تالار وحدت برگزار شد و در ادامه گروه‌های متعدد موسیقی در گونه‌های مختلف، اجرای کنسرت‌های خود را آغاز کردند. بدین‌ترتیب در سال 1401، 141 اجرا مجوز دریافت کردند و 3913 کنسرت برگزار شد. در سال 1402 نیز برای 1911 اجرای صحنه‌ای مجوز صادر شد و 4500 کنسرت روی صحنه رفتند و تا پایان اردیبهشت‌ماه 1403 هم ۲۵۴ اجرای صحنه‌ای مجوز گرفتند و ۵۷۴ بار روی صحنه رفتند.

صدور 25218 شعر و ترانه در دولت سیزدهم
در دولت سیزدهم و در همان برهه پاندومی کرونا، به دلیل دسترسی آسان و گسترده مردم به فضای مجازی، دانلود، تولید و انتشار تک‌آهنگ‌ها گسترش بسیاری یافت و به دنبال آن تولید و انتشار آلبوم با کاهش عجیبی مواجه شد. با این حساب در همین دوران یعنی از ابتدای 1400 تا پایان اردیبهشت‌ماه 1403، حدود 870 آلبوم موسیقی در ژانرهای سنتی، ایرانی و ملی، پاپ، محلی، تلفیقی و همچنین موسیقی کلاسیک مجوز صدور دریافت کردند که به ترتیب در 1400 «387»، 1401 «165»، 1402 «289» و در 1403 «29» آلبوم بوده است.
در بخش آلبوم تصویری از سال 1400 تا 1402، «38» آلبوم مجوز دریافت کردند که به ترتیب 5، 4 و 29 آلبوم بوده است.
در بخش تک‌آهنگ‌ها نیز از سال 1400 تا 1403، «11333» اثر مجوز صدور دریافت کردند که به ترتیب آماری شامل 5061، 1820، 3965 و 487 تک‌آهنگ است.
در بخش صدور شعر و ترانه هم از سال 1400 تا 1402، «25218» اثر شعر مجوز دریافت کردند که به ترتیب شامل 11800، 4724 و 8694 اثر بوده است.
همچنین از سال 1400 تا 1403، «52» گروه موسیقی به خارج از کشور اعزام شدند که به ترتیب، 13، 12، 24 و 3 گروه در تاریخ‌های اعلام شده بوده است. لازم به ذکر است در همین تاریخ 13 گروه موسیقی در کشورمان اجرای برنامه داشتند.
در بخش نماهنگ‌ها نیز از 1400 تا پایان اردیبهشت‌ماه 1403، «715» اثر مجوز صدور دریافت کردند که به ترتیب 357، 143، 207 و 8 نماهنگ بوده است.
در بخش کتاب گویا نیز 192 اثر مجوز دریافت کردند. همچنین در بخش استودیوی صدا‌برداری و مراکز تولید و تکثیر آثار صوتی و تصویری از سال 1400 تا 1402، «280» مجوز صادر شد.
اما در بخش برگزاری جشنواره‌ها، جشنواره موسیقی فجر سه دوره، یعنی سی‌وهفت، سی‌و‌هشت و سی‌ونهمین دوره خود را در دولت سیزدهم تجربه کرد که در دوره سی‌وهفتم پس از یک دوره برگزاری مجازی به علت شرایط کرونا، این جشنواره به صورت حضوری اما محدود و با ظرفیت ۳۰ درصدی در سالن‌ها برگزار شد.
جشنواره سی‌وهشتم نیز با وجود شرایط حاکم بر جامعه به سبب اعتراضات خیابانی، توانست با استقبال خوبی برگزار شود. از نکات بارز این دوره، افزوده شدن مجموعه کوشک هنر به سالن‌های جشنواره بود که اجراهای موسیقی نواحی را پوشش می‌داد. همچنین نگاه ویژه به بخش سرود بود که این بخش با هدف توسعه و ارتقای این هنر، برای نخستین‌بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت رسمی وارد بخش مسابقه جشنواره سی‌وهشتم شد و سالنی هم به آن اختصاص یافت.
جشنواره سی‌ونهم هم با حضور بیش از 2 هزار هنرمند برگزار شد و توانست با الگو قرار دادن شعار دولت سیزدهم «عدالت فرهنگی»، اتفاقی نو رقم بزند و با اختصاص دادن سالن فرهنگسرای بهمن به موسیقی پاپ، هنر به محله‌های پایین شهر هم راه یافت و علاقه‌مندان موسیقی توانستند میهمان این کنسرت‌ها باشند.
از دیگر جشنواره‌های مهم موسیقی ایران، برگزاری جشنواره موسیقی نواحی ایران است که در دولت سیزدهم، سه دوره چهارده، پانزده و شانزده را تجربه کرد و هر سه دوره آن از استقبال بسیار خوبی برخوردار بود. از تغییرات دور پانزدهم این جشنواره، محل برگزاری آن بود که پس از چند دوره اجرا در شهر کرمان، این جشنواره به شهر گرگان رسید. دوره شانزدهم نیز به ‌صورت منطقه‌ای برگزار شد بدین صورت که 5 منطقه منتخب برگزاری این جشنواره بودند و در آخر اختتامیه آن در شهر تهران انجام گرفت.
برگزاری پانزدهمین و شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، از دیگر اتفاقات خوب موسیقی در این دولت بود.

 راه‌اندازی دفتر سرود
از اتفاقات قابل توجه دولت سیزدهم در بخش موسیقی، راه‌اندازی دفتر سرود اداره کل موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که تیرماه ۱۴۰۱ با مدیریت حامد جلیلی و با هدف ساماندهی، توانمندسازی، استعدادیابی، هویت‌بخشی و حمایت از گروه‌های عرصه سرود کل کشور تشکیل شد. در دولت سیزدهم علاوه بر ابلاغ سند ملی موسیقی ایران، حمایت تمام و کمال این دولت از مجوزها بویژه مجوز کنسرت موسیقی در شهرها و استان‌های مختلف اتفاق مهمی بود که نشان داد دولت پای مجوزهای خود ایستاده است و با ارجاع به سند بالادستی، هیچ ارگان، نهاد و افراد حقیقی و حقوقی نمی‌توانند بی‌سبب مانع لغو کنسرت در شهرهای ایران شوند. نمونه بارز آن لغو کنسرت علیرضا قربانی در شهر اصفهان بود که با ورود قائم مقام و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرکل دفتر موسیقی این برنامه برگزار شد.
لازم به ذکر است در دولت سیزدهم «موسیقی نواحی ایران» و همچنین سه پرونده؛ مقام حقانی (موسیقی شرق مازندران)، مقام کتولی (موسیقی شرق مازندران و گلستان) و رقص ‌کرمانجی چولیستک (رقص محلی خراسان‌رضوی و شمالی) در این حوزه در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور ثبت شد.