گزارش خبری
60 درصد از محوطه تاریخی کلندی
زیر ساخت‌وسازهای غیرمجاز رفت
دفن تاریخ
زیست بوم/ محوطه باستانی «کلندی» زیر خانه‌های نوساز روستاییان دفن شد. 60درصد از این محوطه که باستان شناسان آثاری از دوره هخامنشی، ساسانی، اشکانی و اسلامی در آن کشف کرده بودند، با ساخت‌وسازهای غیرمجاز برای همیشه از بین رفت. کلندی از مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی سیستان و بلوچستان در بخش مرکزی چابهار است، اما این اهمیت مانع ساخت و سازهای غیرقانونی در آن نشد. حالا باید نگران حفظ ۴۰ درصد باقی‌مانده آن بود.
خانه‌های نوساز جایگزین 1300 سال تاریخ
این محوطه سال ۱۹۳۶ توسط «سرمارک اورل اشتاین» باستان‌شناس مشهور مورد کاوش قرار گرفت و توپوگرافی شد. بنا به تحقیقات این باستان‌شناس قدمت این منطقه تا دوره هخامنشیان تخمین زده می‌شود. آثار و شواهد مهمی هم از دوره
ساسانی – اشکانی تا دوره اسلامی در آن کشف شد.
غفلت از ثبت ملی تاریخ
به گفته نوذر حیدری، باستان‌شناس و سرپرست هیأت باستان‌شناسی این محوطه، در سال‌های اخیر نه تنها محوطه کلندی در فهرست آثار ملی قرار نگرفت و تعیین حریم نشد بلکه در بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ سال شاهد ساخت و‌سازهای فراوان روی این محوطه بودیم. میراث فرهنگی و منطقه آزاد چابهار هم به دلیل نداشتن نظارت و حفاظت کافی در این ماجرا بی‌تقصیر نیست. این در حالی است که اورل اشتاین سال ۱۹۳۶ یک فصل کاوش باستان‌شناسی روی این محوطه انجام داد. او با ارائه چندین گمانه‌زنی، نقشه توپوگرافی از منطقه، روستا و بندر تیس تهیه کرد.
پس از پیگیری‌های فراوان در اسفندماه سال ۱۴۰۱ یک کاوش اضطراری در محوطه باستانی کلندی انجام شد. در نتیجه این کاوش یک ترانشه با ابعاد ۱۰*۵ به عمق یک متر ایجاد شد که در آن دهانه کوره‌ای با عمق دومتر کشف و شناسایی شد. حیدری در گفت‌و‌گو با ایلنا ادامه داد: تمام اقدامات کاوش و حفاظت به همین کاوش اضطراری دو سال پیش خلاصه می‌شود.
کاسه‌های تاریخی شکسته
محوطه‌های بسیاری در سیستان و بلوچستان وجود دارند که توسط اشتاین شناسایی شده‌اند اما هیچ کدام هنوز ثبت و تعیین حریم نشده‌اند. به گفته این باستان‌شناس منطقه تاریخی تیس از نظر تاریخی اهمیت دوچندانی دارد. کاسه‌های نیمه سالم در دیواره‌های پی‌ها که توسط مردم گودبرداری شده است، به‌راحتی در همین محوطه تاریخی کلندی به چشم می‌خورد.
درخواست مهم از پژوهشگاه میراث
حیدری درباره نجات بخش‌های باقی‌مانده از کلندی گفت: از پژوهشگاه میراث فرهنگی درخواست کرده‌ایم تا برای این امر اعتباراتی در نظر بگیرد. تا تکه‌های باقی‌مانده با اختصاص اعتبار حفظ شود.
محوطه کلندی ، امروزه در مرکز روستای تیس و ۲۵۰ متری شمال زمین فوتبال (ورزشگاه) و در محلی که به همین نام قرار دارد. روستای تیس که پیکره پنجم منطقه آزاد چابهار محسوب می‌شود؛ در شرق دهانه بندر صیادی تیس و ۵ کیلومتری شمال غربی شهر چابهار واقع شده است. به واسطه ساخت و سازهای بی‌رویه صورت گرفته در روستا و تخریب بخش‌های زیادی از آن، بقایای این اثر امروزه به صورت دو برجستگی (تپه) کمتر دست خورده در امتداد همدیگر و در میان خیابان، کوچه و منازل مسکونی به فاصله ۱۸۰ متر از همدیگر در محور شرقی-غربی واقع شده‌اند.