با اجرای بخش تسهیلات آیین‌نامه «حمایت از سکوها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال»
فعالیت کسب‌وکارهای آنلاین بر سکوهای داخلی رونق می‌گیرد
با تصویب آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال در سال 1401، تلاش شد زمینه مهاجرت کسب‌وکارهای آنلاین به سکوهای داخلی و فعالیت آنها بر این بستر فراهم شود. در این آیین‌نامه موضوعاتی همچون ارائه خدمات مالی و پرداخت اعتباری، ارائه خدمات و تعرفه‌های تشویقی تبلیغاتی، طرح‌های تخفیفی و تشویقی پست و تسهیل در احراز هویت و مجوز فعالیت مورد توجه قرار گرفته است. از دیگر موارد این آیین‌نامه می‌توان به مشوق‌های مالیاتی و همچنین ارائه تسهیلات به کسب‌وکارها اشاره کرد؛ مواردی که هر یک می‌توانند جذابیت پلتفرم‌های داخلی را برای این کسب‌وکارها افزایش دهند و زمینه‌ساز رشد سریع‌تر اقتصاد دیجیتال شوند. در دولت سیزدهم تلاش شد زمینه اجرای بندهای این آیین‌نامه فراهم شود و در همین راستا چندی پیش میزان تسهیلات اختصاص یافته به کسب‌وکارهای آنلاین فعال بر سکوهای داخلی اعلام شد، اما سازکار پرداخت این تسهیلات چگونه است؟ چه فروشگاه‌ها و سکوهایی مشمول این طرح می‌شوند و کسب‌وکارها چگونه می‌توانند از آن بهره ببرند؟ آیا اصولاً چنین طرح‌هایی می‌تواند منجر به توسعه سکوهای داخلی و افزایش مهاجرت کاربران به آنها شود؟
میترا جلیلی
خبر نگار
طرحی برای کسب‌وکارهای نوپا
بر اساس آیین‌نامه «حمایت از سکوها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال»، به تازگی مقرر شده است تسهیلاتی بین 200 تا 500 میلیون تومان به فروشگاه‌های آنلاین فعال بر سکوهای داخلی اختصاص یابد؛ موضوعی که بسیاری از فعالان این حوزه از آن استقبال کرده‌اند. مشیری، یکی از فروشندگان آنلاین بر بستر سکوهای داخلی با استقبال از طرح‌های موجود در آیین‌نامه حمایتی، ارائه تسهیلات به کسب‌وکارهای فعال در سکوهای داخلی را اقدامی مناسب دانست و یادآور شد: این طرح می‌تواند به رونق کسب‌وکار کوچک و نوپای ما کمک کند.
یکی از کارشناسان کسب‌وکارهای مجازی نیز این طرح را فرصتی مناسب برای کسب‌وکارهای نوپا دانست و به همه پلتفرم‌های داخلی توصیه کرد هر چه سریع‌تر اقدام کنند تا مشمول این طرح شوند و فروشندگان بتوانند از این شرایط استفاده کنند. رضا الفت‌نسب در گفت‌و‌گو با «ایران» یادآورشد: هر چه شرایط فعالیت پلتفرم‌های داخلی را برای میزبانی تسهیل کنیم، مطمئناً تلاش آنها برای جذب مخاطب افزایش می‌یابد؛ شرایطی همچون تسهیلات، معافیت‌های مالیاتی، کاهش هزینه‌های پستی کسب‌وکارها یا بحث تبلیغات کم‌هزینه در تلویزیون می‌تواند کمک‌کننده باشد و فروشندگان بیشتری بر این بسترها قرار بگیرند.
7 سکوی داخلی مشمول
مدیرکل پایش، ممیزی و نظارت سازمان فناوری اطلاعات ایران هم در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به آیین‌نامه «حمایت از سکوها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال»، از اعطای وام بر اساس تبصره ۱۸ این آیین‌نامه خبر داد. مهدی مظفری با اشاره به اینکه تسهیلات مورد نظر می‌تواند به موفقیت کسب‌وکارهای اینترنتی فعال بر سکوهای داخلی کمک کند، یادآور شد: این تسهیلات به دسته‌ای از کسب‌وکارهای حقیقی، حقوقی و صنفی تعلق می‌گیرد که دارای حداقل سه ماه سابقه فعالیت در زمینه فروش کالا یا ارائه خدمات روی 7 سکوی مشمول (ایتا، روبیکا، سروش‌پلاس، شیپور، کسبینو، آی‌گپ و بله) هستند. البته فعالیت آنها بر این پلتفرم‌ها باید از ابتدای سال 1401 باشد. داشتن بیش از ۳۰ تراکنش موفق ماهانه (برای سه ماه آخر)، ۱۵ میلیون تومان حجم تراکنش ماهانه، یک‌هزار دنبال‌کننده بر بستر سکوهای مشمول و انتشار ماهانه ۱۰ آگهی روی این بستر، از دیگر شروط دریافت این تسهیلات است.
وی یادآور شد: اعطای این وام به منظور حمایت از کسب‌وکارهای آنلاین فعال بر سکوهای داخلی، شیوه‌نامه خاص خود را دارد و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به سامانه 1649 به نشانی ir.1649
از جزئیات آن مطلع شوند. مظفری افزود: کسب‌وکارهای آنلاین حقیقی تا 200 میلیون، کسب‌وکارهای صنفی تا 300 میلیون و کسب‌وکارهای آنلاین حقوقی که بر بستر پلتفرم‌های داخلی فعالیت دارند می‌توانند تا 500 میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند. متقاضی باید وارد سامانه اختصاصی ثبت‌نام شود و پس از تکمیل مسیر ثبت‌نام، در بخش متقاضیان دریافت تسهیلات، مدارک و مستندات لازم را بارگذاری کند تا در مسیر بررسی و ارزیابی در استان محل فعالیت خود قرار بگیرد. پرونده بعد از تأیید نهایی، به آی‌سی‌تی استان ارجاع می‌شود و وام مربوطه در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد. این وام با سود 15.3درصد، تنفس 6ماه تا یک سال و بازپرداخت 48ماهه ارائه می‌شود.
مهاجرت به سکوهای داخلی
مدیرکل پایش، ممیزی و نظارت سازمان فناوری اطلاعات ایران در پاسخ به این سؤال که این تسهیلات چه تأثیری بر مهاجرت کسب‌وکارهای آنلاین به سکوهای داخلی دارد، گفت: مهم‌ترین موضوع برای کسب‌وکارها وجود مخاطب فراوان است تا بتوانند با فروش کالا و محصول خود کسب درآمد کنند. مظفری افزود: شاید پیش از این تعداد کم کاربران در سکوهای داخلی مانعی برای کسب‌وکارها محسوب می‌شد ولی حالا با توجه به افزایش تعداد کاربران در پلتفرم‌های داخلی، این مشکل حل شده و زمینه مهاجرت بیشتر کسب‌وکارها بر پلتفرم‌های داخلی فراهم شده است.
به گفته وی، زمانی بیش از 2 تا 3 میلیون کاربر در سکوهای داخلی فعالیت نداشتند و بی‌شک در چنین شرایطی مواردی همچون ارائه تسهیلات، توجیه چندانی نداشت و قطعاً کسب‌وکارها هم از آن استقبال نمی‌کردند ولی حالا شرایط تغییر کرده است. مظفری یادآور شد: در حال حاضر که به عنوان مثال تعداد کاربران «ایتا» به حدود 48 میلیون نفر رسیده و تعداد کاربران فعال ماهانه آن‌هم از 30 میلیون نفر فراتر رفته است یا سکوهای دیگر همچون «روبیکا» یا «بله» خدمات مناسبی ارائه می‌دهند، بی‌شک ارائه چنین تسهیلاتی می‌تواند علاوه بر رونق فضای کسب‌وکار آنلاین، بر افزایش تعداد کاربران سکوهای داخلی نیز تأثیرگذار باشد.
مالیات صفر کسب‌وکارهای اینترنتی
مظفری با اشاره به اجرای برخی از مفاد آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای اینترنتی فعال بر سکوهای داخلی گفت: یکی از این موارد، معافیت‌های مالیاتی است که در سال 1402 اجرا شده است و این موضوع در سال 1403 هم ادامه دارد. وی یکی از دلایلی که پیش از این بسیاری از کسب‌وکارها سکوهای خارجی را فضای خوبی برای فعالیت آنلاین می‌دانستند فرار مالیاتی دانست. وی یادآور شد: صاحبان کسب‌وکارها اعتقاد داشتند با فعالیت در پلتفرم‌های خارجی، مجبور به پرداخت مالیات نمی‌شوند. شاید پیش از این چنین ذهنیتی برای کسب‌وکارها صادق بود ولی اکنون با اتفاق جدید مالیاتی، همه تراکنش‌ها شفاف هستند. تراکنش‌های بالا در حساب‌های تجاری مشمول مالیات می‌شوند و دیگر تفاوتی ندارد که کسب‌وکارها در پلتفرم‌های خارجی یا داخلی فعالیت کنند. به بیان دیگر کسب‌وکارها با فعالیت بر این پلتفرم‌ها نمی‌توانند فرار مالیاتی داشته باشند. در بند «د» تبصره 6 قانون بودجه 1402 آمده است که کسب‌وکارهای اینترنتی فعال در سکوهای داخلی حتی اگر اظهارنامه مالیاتی هم ارائه نداده باشند، مالیات آنها صفر می‌شود. این موضوع در بند «ت» قانون بودجه سال 1403 هم اضافه شده است. بنابراین کسب‌وکارهایی که بر سکوهای داخلی فعالیت آنلاین دارند، امسال هم می‌توانند از این معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند. مظفری یادآور شد: پیش از این برخی سکوها از طرح‌های تخفیفی و تشویقی پست و همچنین تعرفه‌های تشویقی تبلیغاتی بهره گرفته و نتیجه مناسب آن را هم دیده‌اند.
تغییر نگاه سکوهای بزرگ به طرح‌های حمایتی
اما چرا فقط برخی سکوهای داخلی مشمول این طرح هستند و نام بعضی از سکوها و پلتفرم‌های داخلی بزرگ در این لیست دیده نمی‌شود؟ مظفری دراین‌باره گفت: ارائه تسهیلات به کسب‌وکارهای اینترنتی، یک حمایت ویژه دولت به منظور تقویت سکوهای داخلی است و در حال حاضر تنها 7 سکو که درخواست کرده‌اند در این لیست قرار دارند. وی افزود: برخی سکوها که پیش از این درخواست نداده‌اند، از مشمول مالیات شدن کسب‌وکارها واهمه داشتند، به این دلیل که کسب‌وکارهای فعال روی آنها ممکن است به دلیل نقش پررنگ مالیات، ریزش داشته باشد.
مظفری ادامه داد: با توجه به معافیت‌های مالیاتی که هم در سال گذشته و هم در سال جاری شامل حال کسب‌وکارهای آنلاین شده است، حالا دیگر بسیاری از سکوهای بزرگ هم که قبلاً تمایلی به استفاده از مشوق‌های دولتی نشان نمی‌دادند متوجه شده‌اند که این ماده قانونی، حمایتگر خوبی است. سکوهای داخلی بزرگ که قبلاً منتقد بودند، متوجه اثربخشی این قوانین و تأثیر آن در جذب مخاطب و مشتری شده‌اند و گرایش بیشتری به استفاده از حمایت‌های دولتی پیدا کرده‌اند. وی البته یادآور شد که برخی از سکوها فقط خواستار استفاده از بند معافیت مالیاتی آیین‌نامه حمایتی هستند و بعضی دیگر خواهان استفاده از بند ارائه تسهیلات هم شده‌اند.
امنیت مناسب سکوهای داخلی
مظفری در پاسخ به این سؤال که چه حمایتی از سکوهای داخلی برای میزبانی مناسب از کسب‌وکارها می‌شود، گفت: سکوها تاکنون از نظر پهنای باند و شبکه حمایت شده‌اند و از این پس هم یاری می‌شوند اما ممکن است شکل حمایت عوض شود. این پلتفرم‌ها وقتی بزرگ می‌شوند باید یک طرح تجاری مشخص داشته باشند تا توانمند شده و بتوانند در اقتصاد دیجیتال نقشی ویژه ایفا کنند. سیاست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، توانمندسازی سکوهای داخلی برای ادامه حیات است اما در نهایت این پلتفرم‌ها باید جدا شوند و درآمدزایی مناسب داشته باشند. وی درباره وضعیت امنیت سایبری سکوهای داخلی هم گفت: امنیت در دنیا یک بحث نسبی است و هیچ پلتفرمی نمی‌تواند ادعا کند صددرصد امن است. وجود «باگ بانتی» به منظور یافتن رخنه‌های امنیتی گواهی بر این ادعاست. در ایران هم امنیت سکوهای داخلی مورد توجه ویژه قرار دارد که در این خصوص معاونت امنیت سازمان فناوری اطلاعات با ارائه خدمات متنوع به سازمان و شرکت‌های مختلف، برای این ایمن‌سازی گام‌های مؤثر و خوبی برداشته است.