دیپلماسیِ میراثی، فرصتی برای ایران
جواد امینی‌منش
کارشناس روابط فرهنگی بین‌المللی
در دنیای پرشتاب امروز که ملت‌ها در پی هویت و جایگاهی در صحنه جهانی هستند، «دیپلماسی میراثی» به مثابه گوهری درخشان در تاروپود روابط بین‌الملل می‌درخشد. این مفهوم نوین که از دل تاریخ و فرهنگ ملت‌ها برمی‌خیزد، قدرتی نرم را به ارمغان می‌آورد که قادر است تارهای دوستی را در میان ملل گره بزند و پلی از احترام و تفاهم میان تمدن‌ها بنا نهد.
ایران، سرزمینی کهن با گنجینه‌ای بی‌نظیر از میراث فرهنگی و تاریخی، فرصتی استثنایی برای بهره‌مندی از این دیپلماسی کارآمد دارد. از تخت جمشید باستان تا میدان نقش جهان اصفهان، از نگاره‌های نفیس شاهنامه تا نوای دل‌انگیز موسیقی سنتی، گنجینه‌ای بی‌مانند در اختیار ماست که می‌تواند در دستان دیپلماسی میراثی، به ابزاری قدرتمند برای تعامل با جهان تبدیل شود.
براین اساس رئیس‌جمهورآینده ایران، نقشی کلیدی در به کارگیری این ابزار ارزشمند خواهد داشت. رهبری خردمندانه و دوراندیشانه‌ای که بتواند ظرفیت‌های عظیم فرهنگی و تاریخی ایران را درخدمت منافع ملی و ارتقای جایگاه ایران در جهان به کار گیرد و بی‌شک گامی بلند در راستای صلح و توسعه پایدار خواهد بود.
ژاپن نمونه‌ای مثال‌زدنی از کشوری است که به درستی قدر این گوهر را شناخته و از آن در جهت نیل به اهداف خود بهره برده است. برگزاری نمایشگاه‌های هنری، تبادل فرهنگی و حمایت از پروژه‌های میراث فرهنگی در دیگر کشورها، ژاپن را به بازیگری مهم درعرصه بین‌الملل تبدیل کرد و روابط آن را با بسیاری از کشورها بهبود بخشید.
ایران نیز می‌تواند با الهام از این تجربه موفق، گامی بلند در مسیر دیپلماسی نوین بردارد. بنابراین رئیس‌جمهور آینده، با اتکا به خردجمعی و همکاری متخصصان این حوزه، می‌تواند نقش محوری در تدوین راهبردی جامع برای به کارگیری دیپلماسی میراثی ایفا کند.
این راهبرد باید شامل برنامه‌هایی مدون برای معرفی و حفظ میراث فرهنگی ایران در سطح جهانی، تبادل فرهنگی با دیگر کشورها، حمایت از هنرمندان و فعالان این حوزه و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مرتبط با میراث فرهنگی باشد. براین اساس، با به کارگیری صحیح دیپلماسی میراثی، می‌توان شاهد تحولات مثبتی در عرصه سیاست خارجی ایران بود. این ابزار می‌تواند به ارتقای وجهه جهانی ایران، افزایش صلح و ثبات در منطقه و رونق صنعت گردشگری و اقتصاد کشور کمک کند.
رئیس‌جمهور آینده ایران، با درک اهمیت این موضوع و اهتمام به توسعه دیپلماسی میراثی می‌تواند نام خود را در تاریخ به عنوان رئیس‌جمهوری ثبت کند که گامی بلند در جهت اعتلا و سربلندی ایران برداشت.
گنجینه‌های باستانی، پلی به سوی جهانیان
ایران، سرزمینی کهن با تمدنی چندهزار ساله، گنجینه‌ای بی‌نظیر از میراث فرهنگی را در خود جای داده است. از تخت جمشید باشکوه تا میدان نقش جهان اصفهان، از نگارگری‌های ظریف تا نوای دلنشین موسیقی سنتی، هر گوشه از این سرزمین یادآور ذوق و هنر ایرانیان در طول تاریخ است. این میراث گرانبها، نه تنها هویت و غرور ملی را برای مردم ایران به ارمغان می‌آورد، بلکه فرصتی استثنایی برای دیپلماسی فرهنگی و گفت‌وگوی بین‌المللی نیز فراهم می‌کند.
رئیس‌جمهور آینده ایران می‌تواند با اتخاذ رویکردی نوین به دیپلماسی میراث فرهنگی، از این گنجینه‌های بی‌بدیل برای ارتقای جایگاه ایران در عرصه جهانی و تحکیم روابط با دیگر کشورها بهره برد. در ادامه، به چند راهکار کلیدی در این زمینه اشاره می‌شود:
1. تبادل فرهنگی
برگزاری نمایشگاه‌های هنری و فرهنگی ایران در کشورهای مختلف: این نمایشگاه‌ها می‌توانند به معرفی هنر، تاریخ و فرهنگ غنی ایران به مردم سایر کشورها و ایجاد پل‌های ارتباطی فرهنگی میان ملت‌ها کمک کنند.
2. پروژه‌های مشترک حفاظت از میراث
همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو: ایران با داشتن 25 اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، از پتانسیل بالایی برای همکاری در پروژه‌های حفاظتی بین‌المللی برخوردار است.
3. آموزش و پژوهش
ایجاد برنامه‌های آموزشی و پژوهشی مشترک با دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی خارجی: تبادل دانش و تجربیات در زمینه میراث فرهنگی می‌تواند به ارتقای سطح علمی و پژوهشی در ایران و کمک به حفظ و احیای میراث فرهنگی کشور بینجامد.
4. گردشگری فرهنگی
توسعه زیرساخت‌های گردشگری: ایجاد هتل‌ها، رستوران‌ها و مراکز رفاهی مناسب برای گردشگران، و همچنین توسعه شبکه حمل و نقل، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به رونق گردشگری فرهنگی در ایران کمک کند. مخلص کلام اینکه دیپلماسی میراثی می‌تواند به عنوان یک ابزار مؤثر برای تقویت قدرت نرم ایران و ایجاد روابط بین‌المللی پایدار و مثمر مورد استفاده قرار گیرد. رئیس‌جمهور آینده ایران با بهره‌گیری هوشمندانه از این ابزار می‌تواند جایگاه ایران را در جامعه جهانی بهبود بخشد و به توسعه روابط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورها کمک کند. تجربه‌های موفق کشورهایی مانند ژاپن، چین و نروژ نشان می‌دهد که دیپلماسی میراثی می‌تواند نقش مهمی در تقویت موقعیت بین‌المللی یک کشور ایفا کند.