در حافظه موقت ذخیره شد...
در گفت‌و‌گوی « ایران » با محسن فینی‌زاده، تحلیلگر رسانه و فضای مجازی مطرح شد
بده بستان مناظرات تلویزیونی و شبکه‌های اجتماعی
وی با اشاره به اینکه هر یک از این بسترها ویژگی‌هایی دارند، تصریح کرد: مثلاً توئیتر یا نسخه‌های ایرانی‌شده آن در لحظه پخش مناظرهها در لحظه کنش نشان می‌دهند ولی وقتی مناظره پایان می‌یابد به یکسری اکتیوویدیو تبدیل می‌شود و بعد در اینستاگرام قرار گرفته و خبر آن را در تلگرام منتشر می‌شود.
این تحلیلگر رسانه با بیان اینکه گروه‌های تلگرامی یا گروه‌های بله، واتس‌اپ و ایتا براساس ساختار پیام‌رسانی‌شان مصرف کوتاهی دارند، اظهار داشت: پلتفرم میکروبلاگی مثل توئیتر محیط بازتری دارد اما بازنشر و دوام آن غالباً رخ نمی‌دهد و خارج شده و وارد بقیه بسترها می‌شود و اثرگذاری اجتماعی دارد. جمعیت فعال ایرانی توئیتر جمعیتی حدود دومیلیون کاربر است.
سرازیر شدن محتوای توئیتر به سایر بسترها چندان جدی نیست. انتشار ویدیو از مناظرهها یا اتفاقات انتخاباتی در توئیتر چندان دیده نمی‌شود بلکه باید به اینستاگرام بیاید اما اینستاگرام در لحظه عمل نمی‌کند و زمان می‌برد. فینی‌زاده افزود: ممکن است محتوا پس از 12ساعت بعد از رویداد در اینستاگرام در حال چرخش باشد ولی تفاوتش این است که وقتی می‌چرخد زمان بیشتری هم در فرایند بالا می‌ماند. همه بسترها براساس میزان کاربران ایرانی‌شان و ویژگی‌های آن بستر، ساختار مناظرهها یا رویداد انتخاباتی در آنجا شکل می‌گیرد.
وی با بیان اینکه اگر قبلاً مردم پای تلویزیون می‌نشستند و با هم صحبت می‌کردند، الان پای تلویزیون می‌نشینند و محتوا منتشر می‌کنند، ادامه داد: حجم داده‌ها بزرگ است و گاهی در برخی از رویدادهای انتخاباتی در یک بازه تولید یک‌میلیون محتوا را در شبکه‌های اجتماعی دیدیم. گاهی در یک رویداد انتخاباتی ده‌ها میلیون محتوا در شبکه‌های اجتماعی در حد یک روز منتشر می‌شود، یعنی اگر میانگین نمای تلگرام را یک و خرده‌ای بگیریم، گاهی در حوزه انتخاباتی 60- 50 درصد رشد می‌کند.
این فعال حوزه داده‌کاوی با اشاره به اینکه در انتخابات 1400 مصرف 1.2میلیارد نمایش تلگرام به دو میلیارد افزایش پیدا کرد و عدد قابل‌توجهی در تعداد مصرف محتواهای تلگرامی رخ داد، گفت: مناظره‌های پرتنشی مثل مناظره‌های 88 با اینکه زیرساخت شبکه‌های اجتماعی کمتر بود و کاربران کمی درگیر بودند، نسبت کمتری داشت. در سال 96 حدود 24 میلیون کاربر در اینستاگرام بودند و اکنون دوبرابر آن در اینستاگرام عضو هستند. تعداد زیاد کاربران باعث می‌شود اتفاقات بزرگ‌تری در شبکه‌های اجتماعی رخ دهد.
توسعه مناظره‌های تلویزیونی
به خارج از آن
فینی‌زاده با بیان اینکه پیام‌رسان‌های ایرانی هم همین فرایند را طی می‌کنند و اکنون حدود 10میلیون کاربر دارند که اگر نیمی از آنها هم فعال باشند عدد قابل‌توجهی است، اظهار کرد: جنس تلویزیون متفاوت است.
وقتی افراد در مقابل هم قرار می‌گیرند، غالباً شبکه‌های اجتماعی زمینه نظر بینندگان می‌شوند. همچنین پس از پخش یک مناظره جنجالی، شبکه اجتماعی محل واکنش و کامنت‌گذاری مصرف‌کننده مناظره می‌شود، یعنی مردم می‌بینند و در شبکه اجتماعی درباره موافقت یا مخالفت خود صحبت کرده و این نظرات در هم تنیده می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه کاندیدای شرکت‌کننده در مناظره باید بازخورد، جایگاه، اتفاقات و نظر مردم را در شبکه‌های اجتماعی ضمیمه‌اش ببیند، تصریح کرد: احتمالاً این کنش‌ها شفاف‌تر هستند یعنی به‌جای صحبت از گذشته‌های مشهود کاندیداها، آنها اظهارنظرشان را واضح در تلویزیون و در یک چالش با هم مطرح می‌کنند.
تقابل کاندیداها و دیدگاه‌ها
در قاب تلویزیون
این تحلیلگر فضای رسانه افزود: نکته بعدی در مقابل هم قرارگرفتن نظرات است. مناظره این امکان را می‌دهد که دو رقیب مقابل هم درمورد یک موضوع اظهارنظر کنند و فضای مقایسه به وجود آید. شبکه اجتماعی در بخش سمپادی این نظرها را شروع به توسعه و شکل دادن آن می‌کند. بدین ترتیب به جای نقل‌قول‌ها، داده‌ها و حرف‌های واضح‌تری شکل می‌گیرد و نقدهای واضح‌تری می‌شود.
فینی‌زاده با بیان اینکه در کشورهایی مثل امریکا و انگلستان وقتی می‌خواهند بر افکار عمومی اثر بگذارند، داده‌های فضای مجازی را دستکاری می‌کنند و مصداقی را ارائه می‌دهند، مثل زمانی که در برکلی و کمبریج در انتخابات ترامپ وقتی می‌خواهد داده‌ها را جا‌به‌جا کند با شرکتی قرارداد بست که خروجی فیس‌بوک را دستکاری کند یعنی داده‌های کنش‌های مجازی در اقدامات میدانی و حقیقی به شدت مؤثر است.
وی با بیان اینکه افراد در شبکه‌های اجتماعی حس می‌کنند و براساس این احساسات تصمیم می‌گیرند، گفت: شبکه‌های اجتماعی یکی از مؤثرترین و گاهی اصلی‌ترین عنصر مؤثر بر احساس و فکر افراد است. اینکه افراد به چه فکر می‌کنند گاهی اوقات در شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد.
این کارشناس افزود: شکی نیست که کنش فضای مجازی بر کنش حقیقی افراد اثر می‌گذارد. اثر بسیار زیاد کنش مجازی در کشور ما مثل بقیه کشورها جدی است. به برخی از انتخابات، انتخابات تلگرامی گفتیم که فرد در تلگرام با بهره‌گیری از فضای آن پیروز یک انتخابات شده است.
در دنیا هم همین است و ترامپ هم در انتخابات با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و داده‌کاوی‌ای که داشته پیروز شده یا برگزیت انگلستان براساس کار تیمی بود که داده‌کاوی می‌کردند. استفاده از این فضا یک عرف است و بازگوکننده بخش احساسی مردم است و حتماً با چیزی که در خیابان می‌بینیم متفاوت است، اما جدی و صادقانه است.
وی با بیان اینکه جایگاه و نسبت مناظرهها و شفافیتشان می‌تواند در فضای بعدی بسیار مؤثر باشد، ادامه داد: اهمیت دادن به مکمل فضای مجازی یعنی مناظرهها احتمالاً می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد و همیشه یافته‌های بسیار مؤثر و خوبی در این حوزه قابل احصاست که توجه به آنها مهم است و توجه خود کاندیداها برای اینکه ببینند چیزی که گفتند چقدر در میان کاربران جدی بوده و در رأی‌گیری هم نقش جدی دارد و مهم است.