فرق ندارد زاهدان باشیم یا سراوان، زابل، چابهار، ایرانشهر یا خاش؛ به هرحال باید معطلی حداقل سه ساعت در صف‌های طولانی جایگاه‌های سوخت را به جان خرید. ماجرای صف‌های طولانی سوختگیری در سیستان و بلوچستان قصه جدیدی نیست اما در یک سال اخیر با اقدامات انجام شده مسئولان این حوزه این معضل تا حدی برطرف شده است.
البته تفاوت قیمت سهمیه‌ای بنزین در کشور ما با نرخ سوخت در کشورهای همسایه بویژه به‌صورت دلاری همیشه زمینه‌ساز تشدید این مشکل بوده و آن طور که مسئولان سیستان و بلوچستان می‌گویند، موضوع قاچاق سوخت یک مشکل ملی است و باید تمام نهاد‌ها برای برطرف کردن آن اقدام کنند. آنها تأکید دارند محموله‌های قاچاق حمل شده توسط خودروها علاوه بر همه تأثیرات مخربی که بر پیکره اقتصاد کشور دارد، همانند یک بمب متحرک در جاده‌های استان حرکت کرده و علاوه بر تهدید امنیت مردم استان، به گردشگری هم ضرر زده و چهره این استان را ناامن جلوه داده است .
شرکت پخش به تنهایی مسئول ساماندهی نیست
«قربانعلی مردانی»، مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان در این زمینه در گفت‌وگو با «ایران»، این موضوع را یکی از چالش‌های اساسی استان می‌‌داند و می‌‌گوید: ماجرای ایجاد صف‌های طولانی بنزین مربوط به امروز و دیروز نیست و سال‌هاست که مردم شهرهای مختلف استان با این موضوع درگیر هستند. البته این معضل در مقاطع زمانی مختلف کم و زیاد می‌شود اما با وجود برخی اقدامات، هنوز نمی‌توان گفت که این مشکل کاملاً حل شده است.
وی با تأکید بر اینکه هیچ گونه کمبود سوخت در استان وجود ندارد، می‌‌افزاید: ما مشکل کمبود سوخت نداریم بلکه مشکل اصلی موضوع نرخ است. تفاوت فاحش قیمت فرآورده‌های سوختی در دو سوی مرز قابل قیاس نیست و سود زیاد حاصل از قاچاق سوخت برخی را به این کار تشویق می‌‌کند. در واقع ناترازی تولید و مصرف بنزین و نفت گاز عامل اصلی این معضل همیشگی استان‌های مرزی بخصوص سیستان و بلوچستان است.

نوسانات ارزی از دلایل تشکیل صف‌های طولانی
مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان می‌‌افزاید: البته در کنار این موضوع عوامل دیگر درون استانی نیز در تشکیل صف‌های طولانی دخیل هستند که مدیریت کردن مرزها یکی از آنهاست. عبور و مرور ماشین‌های حمل سوخت نیازمند مدیریت است و اگر این مهم محقق شود، به طور قطع شاهد حل مشکل صف‌های سوخت خواهیم بود. چنان که در مقاطعی که مرز به دلایلی بسته یا کنترل تشدید می‌شود، هیچ‌گونه صفی در جایگاه‌های سوخت سیستان و بلوچستان رخ نمی‌دهد.
وی نوسانات ارزی را یکی دیگر از دلایل مهم تشکیل صف‌های طولانی می‌‌داند و می‌‌گوید: ساماندهی صف‌های طولانی نیازمند یک اقدام همگانی است. اگر تنها یک نهاد پای کار باشد صف‌ها جمع نمی‌شود در واقع لازمه تحقق آن مشارکت و همراهی تمامی دستگاه‌ها و ارگان‌های دخیل است.
نکته مهم این است که شرکت پخش به لحاظ قانونی حق برخورد با اشخاص و افراد را ندارد اما گاهی اوقات نیروهای این شرکت برای نظارت حضور یافته در حالی که سایر دستگاه‌ها به لحاظ قانونی اجازه برخورد با افراد و نظارت را دارند.
مردانی فروش بنزین در کنار پیاده راه‌ها را از دیگر معضلات استان عنوان کرده و می‌‌افزاید: این اقدام علاوه بر تشدید صف‌های سوخت از لحاظ ایمنی و امنیتی جامعه را در خطر قرار داده به طوری که گاهی مواقع شب‌ها در کنار گالن‌های بنزین منقل آتش افروخته می‌شود. نمی‌توان براحتی از کنار این موضوع عبور کرد زیرا اگر اتفاقی پیرامون آتش‌سوزی به علت حضور دستفروشان بنزین در کنار جایگاه بنزینی رخ دهد، کنترل آن بسیار سخت خواهد بود.

توزیع سوخت به مصرف کننده واقعی بدون معطلی
وی خاطرنشان می‌‌کند: عده‌ای کمبود جایگاه‌های سوخت را دلیل اصلی این صف‌ها عنوان می‌‌کنند؛ در حالی که آمار‌ها نشان می‌‌دهد با کمک و حمایت دولت سیزدهم در سال‌های اخیر تعداد جایگاه‌ها  افزایش چشمگیری داشته است. اما باید این موضوع را بدانیم تا زمانی که معضلات فعلی رفع نشود و همچنان قاچاق سوخت وجود داشته باشد، با ایجاد جایگاه جدید نیز مشکلات حل نمی‌شود چرا که مصرف غیرمتعارف است.
مردانی عوامل متعددی را در افزایش صف جایگاه‌های سوخت دخیل عنوان کرده و می‌‌افزاید: وجود بارنامه‌های صوری که در استان‌های دیگر صادر می‌‌شود هم باعث شده فشار سوخت‌گیری به جایگاه‌های استان تحمیل شود. در واقع کامیون‌های فاقد فعالیت که با فروش سهمیه سوخت به سود قابل توجهی می‌‌رسند هم در این میان بر مشکلات استان دامن زده‌اند. البته با همکاری دستگاه‌های دیگر در راستای برخورد با ناوگان متخلف و صدور بارنامه‌های صوری، اقدامات زیادی انجام شده است. ما در مرحله اول این کامیون‌ها را شناسایی کرده و آنها را به اداره‌کل راهداری و حمل‌ و نقل جاده‌ای سیستان و بلوچستان معرفی می‌‌کنیم. این سازمان هم  پس از بررسی و مطابقت با سامانه داده‌کاوی اطلاعات پیمایش ناوگان (سامانه داپ)، عملکرد واقعی کامیون‌ها را مشخص می‌‌کند و اگر خلاف این موضوع محرز شود، به سرعت کامیون توقیف می‌‌شود.
وی با اشاره به اینکه کنترل‌های سیستمی درحال انجام است، می‌‌گوید: تلاش ما بر این است که با همکاری سازمان‌های متولی و نظارتی صف‌های سوخت کاهش یابد و با حذف عوامل متعددی که در شلوغی صف دخیل هستند، توزیع سوخت به مصرف کننده واقعی بدون معطلی صورت پذیرد.

ابطال کارت‌های سوخت مهاجر
«سید کیومرث کمالیار»، مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه چابهار (۱۳ شهرستان جنوب بلوچستان) هم در این زمینه می‌‌گوید: با تلاش‌های انجام شده در یک سال اخیر بیش از ۱۴ هزار و ۸۰۰ فقره کارت سوخت مهاجر باطل شده است.
وی می‌‌افزاید: موقعیت خاص منطقه چابهار و همجواری با مرز سبب شده اینجا به یکی از کانون‌های اصلی قاچاق سوخت تبدیل شود. در واقع ناترازی شدید میزان عرضه و مصرف فرآورده‌های نفتی در یک سال اخیر و اختلاف شدید بین نرخ‌های رسمی فروش و عرضه خارج از شبکه فرآورده‌های نفتی این معضل را در منطقه چابهار تشدید کرده است.
کمالیار با اشاره به اقدامات و تلاش‌های شبانه‌روزی کارشناسان منطقه نفتی چابهار در جهت حفظ و صیانت از سرمایه‌های ملی خاطرنشان می‌کند: منطقه چابهار با تکیه بر توان کارشناسی کارکنان و همچنین بهره‌گیری از ظرفیت‌های نرم‌افزاری سیستم‌های سامانه هوشمند اقدام به رصد و در نهایت ابطال تعداد زیادی کارت سوخت مهاجر کرده است. این اقدام سبب صرفه‌جویی ۳۰ میلیون لیتر نفت‌گاز و ۳۶ میلیون لیتر بنزین در یکسال اخیر شده است.
 مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه چابهار می‌افزاید: شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه چابهار مسئولیت تأمین و توزیع فرآورده‌های نفتی را توسط حدود ۶۰ جایگاه و فروشندگی برعهده دارد. این منطقه دارای ۲ تأسیسات ذخیره‌سازی در چابهار و ایرانشهر است.