شیما جهان‌بخش
خبرنگار

روزهای گرم سال آغاز شده و طی هفته آینده مردم برای اولین‌بار در سال‌ جاری دمای بالای 45 درجه را تجربه خواهند کرد. این افزایش دما خبر از وقوع تابستانی گرم می‌دهد. آن‌طور که مسئولان سازمان هواشناسی اعلام کرده‌اند، دمای هوا در تابستان امسال نسبت به دوره بلند‌مدت 30 ساله 1 تا 2 درجه گرم‌تر خواهد شد و مردم تابستان گرمی را تجربه خواهند کرد.
از سوی دیگر پیش‌بینی‌های هواشناسی نشان می‌دهد بارش‌های رگباری که بهار امسال بسیاری را غافلگیر کرده بود به پایان رسیده است و طی 6 هفته آینده منتهی به نیمه تیر، اغلب مناطق کشور بی‌‌بارش خواهند بود یا بارش آنها قابل توجه نیست.

آغاز تابستان با دمای 45 درجه‌ای
صادق ضیائیان، رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «ایران» از افزایش 1 تا 2 درجه‌ای گرمای هوا در تابستان پیش‌رو نسبت به دوره بلند‌مدت 30 ساله خبر داد و اظهار داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد مردم در اغلب استان‌های کشور باید منتظر تابستانی گرم‌تر از سال‌های دیگر باشند. بر اساس آمارها، در 50 سال گذشته زمین حدود یک ‌درجه گرم‌تر شده، اما مناطقی مانند ایران دو برابر گرم‌تر شده‌ است.
وی ادامه داد: مدل‌سازی‌های دمای هوا  که تاکنون در مناطق مختلف کشور انجام شده است، مثل پیش‌بینی‌های روزانه نیست که بتوان به‌ صورت دقیق از همین حالا گفت که دمای هوای تابستان امسال دقیقاً چند درجه از میانگین بلندمدت بیشتر خواهد بود، اما چیزی که کاملاً محتمل است اینکه تابستان سال ‌جاری متوسط دمای هوای کشور حتماً از شرایط نرمال گرم‌تر خواهد بود.
ضیائیان ادامه داد: طی امروز و فردا (پنجشنبه و جمعه) جوی آرام و پایدار همراه با افزایش نسبی دما در بیشتر مناطق کشور پیش‌بینی شده است و می‌توان گفت تابستان، چندین روز زودتر از اول تیر‌ماه از راه خواهد رسید؛ البته این افزایش دما شامل همه استان‌ها نیست و بیشترین افزایش که ممکن است تا 50 درجه هم برسد مربوط به استان‌های نوار جنوبی و فلات مرکزی کشور است. با وقوع این افزایش دما، انتظار هوایی گرم را در بخش گسترده‌ای از کشور برای 7 روز پیش‌رو داریم، البته استان‌های شمالی و شمال‌غربی کشور خنک‌ترین نواحی خواهند بود و دماهای بیشینه آنها بین ۲۸ تا ۳۳ درجه سانتیگراد پیش‌بینی شده است.
رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با اشاره به صدور هشدار نارنجی وقوع طوفان‌های شن در مناطق جنوب‌شرقی کشور افزود: شاید بتوان این‌گونه گفت که تنها شهرهای شمال‌شرق کشور به علت حاکم بودن بادهای 120 روزه در هفته آینده کاهش دما را تجربه خواهند کرد. در حال حاضر بادهای 120 روزه در این منطقه حاکم هستند و وقوع طوفان‌های شن و گرد‌وغبار در مناطق شمالی سیستان و بلوچستان مانند زابل، نیمروز، هیرمند، هامون و... تا روز یکشنبه ادامه خواهد داشت.
ضیائیان خاطرنشان کرد: درست است که بهار خنکی را تجربه کردیم و از ابتدای بهار تاکنون شاهد یک‌دهم درجه کاهش دما نسبت به مدت مشابه سال گذشته بودیم اما این خنک بودن هوا پایدار نیست و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در روزهای آینده تا پایان تابستان وقوع بارش‌های مؤثر دور از ذهن است. نکته دیگر اینکه باران‌های تابستانی تنها 4 درصد بارش سالانه را تشکیل می‌دهند و نمی‌توان آن را در کاهش خشکسالی مؤثر دانست.
وی با بیان اینکه متوسط دمای هوا از ابتدای سال زراعی تا 8 خرداد‌ماه در مقایسه با دوره آماری بلندمدت 1.6 درجه سلسیوس و نسبت به سال قبل یک درجه افزایش یافته است، گفت: متوسط دما در فروردین‌ماه بیش از نرمال و در اردیبهشت‌ماه در حد نرمال بوده است. افزایش دمای ۱.۶ درجه‌ای، نسبت به میانگین بلندمدت از نظر افزایش میزان تبخیر سطحی ناشی از افزایش دما و تأثیر منفی بر منابع آب و کشاورزی حائز‌اهمیت است، اما بارش‌های بهنگام رخ داده طی سه ماه اخیر تا حد زیادی سبب حفظ رطوبت خاک شده و از تأثیر منفی تبخیر سطحی کاسته است.

دما در پایتخت به 35 درجه خواهد رسید
 رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با تأکید بر اینکه هفته آینده دما در برخی از مناطق پایتخت تا 35 درجه هم خواهد رسید، گفت: افزایش دما در تابستان پیش‌رو در مناطق مختلف کشور متفاوت است و تنها می‌توان گفت دمای هوا نسبت به میانگین بلندمدت کشور، یک تا دو درجه گرم‌تر خواهد شد.
این کارشناس هواشناسی در خصوص احتمال وقوع بارش‌های تابستانی نیز توضیح داد: پیش‌بینی بارش‌های سال‌های آینده خیلی سخت بوده و در ادوار گذشته در بیشتر مواقع با واقعیت متفاوت بوده است. برای مثال فاز ال‌نینویی که تابستان سال گذشته شروع شده بود کمتر از یک ‌سال تداوم داشت. به غیر از آن عوامل زیادی در بارش‌های کشور مانند نائو، ام.جی. او، آی. او. دی و پارامترهای مختلفی وجود دارد و مجموع این عوامل برای ما ترسالی یا خشکسالی ایجاد می‌کند. از سوی ‌دیگر بازه‌های زمانی خشکسالی نیز بر اساس تاریخچه دوره‌های گذشته تعیین می‌شود و در حال ‌حاضر چندین سال است که بارش‌های دریافتی کمتر از میانگین بلندمدت است.

اعلام ‌ترسالی بسیار زود است
 وی با اشاره به اینکه بارش‌های مناسب بازه زمانی اسفند تا اردیبهشت‌ماه سبب کاهش دما در روزهای ابتدایی بهار شده است، افزود: درست است که بارش‌های اخیر تا حد زیادی باعث پر و سرریز شدن بسیاری از سدهای کشور شده اما اینکه بتوانیم بگوییم خشکسالی‌های چند ساله به اتمام رسیده بسیار زود است؛ البته نکته امیدوار‌کننده این است که ورود بیش از 15 سامانه بارشی به کشور آن‌هم در مدت 3 ماه (از فروردین تا خرداد‌ماه) می‌تواند تا حد زیادی از معضلات خشکسالی کم کند.
 رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی تأکید کرد: ‌می‌توانیم بگوییم در سال‌های اخیر با تغییر الگوی بارندگی‌ با یکی از نشانه‌های تغییر اقلیم مواجه شده‌ایم و هر سال تابستان گرم‌تر از سال قبل از آن بوده است، البته این بدان معنا نیست که بارش‌ها کمتر خواهد شد زیرا نقشه‌ها نشان می‌دهد در سال آبی پیش‌رو مناطق نیمه‌شمالی کشور خشک‌تر و مناطق نیمه‌جنوبی با بارش‌های بیشتری مواجه خواهند شد.