مدیرکل بازرسی استانداری بوشهر در گفت‌و‌گو با «ایران»:
قطب انرژی کشور نباید جولانگاه مدیران پروازی باشد
حضور مدیران پروازی و ترکیب عمدتاً غیربومی اعضای هیأت‌مدیره و کارشناسان در صنایع پتروشیمی و شرکت‌های نفت و گاز در قطب انرژی کشور، سال‌هاست که به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم بوشهر تبدیل شده و در سایه ناکارآمد بودن نظارت بر کارکرد افراد غیربومی، بخش زیادی از نیروهای تحصیلکرده و کارآمد استان بوشهر را از نعمت اشتغال پایدار در صنایع موردنظر محروم کرده است؛ صنایعی مهم که بیشتر مدیران‌شان، ماده 47 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مبنی بر جذب 50 درصدی جوانان بومی را نادیده گرفته و طبق گفته مدیر کار و خدمات اشتغال سازمان منطقه ویژه پارس به «ایران»، تنها به استخدام بخش اندکی از افراد بومی استان تن داده‌اند. خوشبختانه دولت سیزدهم به محض اطلاع از نارضایتی مردم بوشهر از مدیران پروازی، به این امر مهم ورود کرده و به توجه به اهمیت استفاده از نیروهای بومی و متخصص درون‌استانی در ساختار کلان شرکت‌های بزرگ دولتی و خصولتی و به گواه مصوبات موجود برای پایان دادن به حضور مدیران غیربومی در استان‌ها، درصدد رسیدگی فوری به این مطالبه جدی مردمی شده است. حجت‌الاسلام رئیسی در واکنش به گلایه‌های مردمی نسبت به حضور مدیران پروازی و غیربومی در استان، بر ضرورت تجدیدنظر در انتصاب مدیران غیربومی و پروازی تأکید کرده و به «محسن منصوری» معاون اجرایی خود مأموریت داده تا ضمن بررسی موارد مذکور در دستگاه‌های مختلف، نسبت به جایگزینی مدیران بومی با مدیران پروازی (مگر در موارد خاص که امکان جایگزینی وجود نداشته باشد) تصمیم‌گیری کرده و اقدام عاجل به عمل آورد. در همین راستا، مسئولیت شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات مدیران پروازی به اداره بازرسی استانداری بوشهر واگذار شده تا هر چه سریع‌تر کار آغاز شده و نیروهای کارآمد، جوان و متخصص بومی جایگزین نیروهای غیربومی شوند.
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
«صادق بوستانی» مدیرکل بازرسی استانداری بوشهر، چندی پیش میهمان «مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران» بود. وی در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» خبر داد که بیش از 90 درصد مدیران اجرایی در صنایع پتروشیمی، هلدینگ‌ها و برخی شرکت‌های دولتی در استان بوشهر، پروازی هستند که هیچ توجهی به دستورالعمل حذف مدیران پروازی و ناکارآمد نداشته و باعث رکود در فعالیت‌های سازمانی و تحمیل هزینه‌های سنگین مالی شده‌اند.» مدیرانی که شاید یک ماه یک‌بار هم در منطقه آفتابی نشده و با کمترین اثرگذاری در ساختار فعالیت‌های خود، پای عده‌ای بازنشسته را در قالب مشاور به صنایع باز کرده و دستمزدهای چندین میلیونی را نثار آنها می‌کنند.
شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات مدیران پروازی استان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
گلایه‌های متعدد مردم شهرستان‌های دهگانه استان بوشهر از وضعیت اشتغال و به کارگیری مدیران اجرایی و کارشناسان پروازی به جای بهره‌گیری از نیروهای بومی مدت‌هاست که وجود دارد. این موضوع سال‌هاست به مطالبه‌ای جدی از سوی مردم و برخی مسئولان استان تبدیل شده و به‌کرات در جلسات رسمی و مکاتبات مجموعه استان و سطح کشور مطرح شده است؛ اینکه چرا باید به جای نیروهای بومی از مدیران، کارشناسان و خدمه پروازی استفاده کرده و به تبع آن سطح کارایی و رسیدگی به مسائل مردم تقلیل پیدا کند. مطالبه‌گری مردم استان بوشهر نسبت به تعیین تکلیف مدیران پروازی و غیربومی، در جلسه هیأت دولت مورخ 25/11/1402 مطرح شده و رئیس‌جمهور بر ضرورت تجدیدنظر در انتصاب این مدیران، تأکید کرد. این موضوع حسب وظایف ذاتی که دفتر بازرسی در بوشهر برعهده دارد، از سوی اداره بازرسی ریاست جمهوری ارجاع شده و معاونت اجرایی رئیس‌جمهور نیز با جدیت پیگیر این موضوع شد. اداره بازرسی استانداری بوشهر نیز به محض دریافت دستورالعمل، اقدامات لازم را آغاز کرده و پس از شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات مدیران و کارشناسان پروازی غیربومی، مکاتبات لازم را با نهاد ریاست جمهوری انجام داد.
در صورت عدم تمکین به قانون و بی‌توجهی به حذف مدیران پروازی از سوی صنایع و شرکتها، آیا برخورد قانونی نیز انجام خواهد شد؟
در حوزه پتروشیمی، مکاتباتی انجام شده و به صورت میدانی و مکاتبه‌ای اطلاعات مدیران و کارشناسان پروازی جمع‌آوری شده است. اطلاعات هنوز تکمیل نشده و ما در حال تکمیل بانک اطلاعاتی از مدیران اجرایی تا خدمات غیربومی هستیم. البته باید تأکید کرد که برخی از شرکتها و نهادها توجهی به دستورالعمل حذف مدیران پروازی و ناکارآمد ندارند؛ به طور مثال، هیأت مدیره شرکت پتروشیمی مروارید دارای دو عضو بازنشسته است که پیش‌تر نیز نهادهای نظارتی اخطارهای لازم را به آنها داده ولی با بی‌توجهی این مدیران مواجه شده است. مکاتبات بسیاری با این شرکت پتروشیمی صورت گرفته و باید هرچه سریع‌تر نسبت به تعیین تکلیف این دو عضو بازنشسته و پروازی که حدود 5 تا 10 سال پیش بازنشسته شده و همچنان مشغول به کارند، اقدام کنند؛ در صورت عدم تمکین به قانون، این مدیران پروازی به دستگاه قضایی و سایر مراجع ذی‌صلاح و نظارتی معرفی شده و با آنها برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
برخی شرکتها با ادعای خصوصی بودن از زیر بار ارائه اطلاعات شانه خالی کرده و چالش‌هایی را در مسیر شناسایی مدیران پروازی ایجاد کرده‌اند. آیا این ادعا پذیرفتنی است؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت، به محض ورود اداره بازرسی استانداری بوشهر به حل مشکل مدیران پروازی، برخی از رسانه‌ها و افراد شروع به فرافکنی کرده و تحت این عنوان که شرکت‌های مذکور خصوصی بوده و بررسی اطلاعات مدیران آنها در حوزه اختیارات اداره بازرسی نیست، سعی در انحراف اذهان عمومی و ایجاد موانع متعدد در مسیر بازرسی کردند. این در حالی است که طبق مستندات موجود، این شرکتها خصوصی نبوده و از طریق مجموعه صنایع پتروشیمی و نفت و گاز به نهاد بالادستی مانند هلدینگ‌ها و وزارتخانه‌های دولتی متصل هستند. البته ناگفته نماند که تعداد اندکی از این شرکتها خصوصی هستند اما تمام انتصابات آنها دولتی است. آیا امکان دارد یک فرد حقوقی وارد این صنایع بزرگ شده و به عنوان مدیر اجرایی مشغول به کار شود؟ بر این اساس همه شرکت‌های پتروشیمی و نفت و گاز مستقر در استان بوشهر دولتی هستند و نباید از زیر بار مسئولیت و معرفی مدیران پروازی و غیربومی خود شانه خالی کنند.
شناسایی مدیران صنایع پتروشیمی در چه مرحله‌ای است؟
اداره بازرسی استانداری بوشهر، حسب دستور رئیس‌جمهور پیگیر موضوع مدیران پروازی است و هرگونه بی‌توجهی ترک فعل محسوب می‌شود. بخشی از کار به شرکت‌های پتروشیمی اختصاص داشته و شناسایی مدیران و کارشناسان پروازی آنها مرحله به مرحله پیش می‌رود. چگونه می‌شود که صنایع پتروشیمی در استان بوشهر مستقر بوده و دفاتر و حساب بانکی آنها جای دیگری باشد؟ همچنین به جای بهره‌گیری از نیروی بومی، از مدیران، کارشناسان و نیروهای پروازی استفاده کنند! پذیرش این موضوع برای مردم بومی این منطقه بسیار سخت و غیرقابل قبول است؛ مردمی نجیب و میهمان‌نواز که باید از حقشان دفاع کرد و به خواسته‌های بحق آنها پاسخ مثبت داد.
آیا حضور مشاوران پروازی در دیگر صنایع استان نیز صحت دارد؟
بله، طبق بررسی‌های اخیر، متأسفانه در شرکت سیمان دشتستان علاوه بر مدیران و اعضای هیأت‌مدیره پروازی، شاهد حضور مشاوران پروازی نیز هستیم. مدیرعامل شرکت سیمان دشتستان نیز بعضاً به مدت ۳ روز در هفته در منطقه حضور دارد که همین امر می‌تواند باعث کاهش انگیزه مجموعه شود. از سوی دیگر، برخی از کارگران روزمزد به صورت مداوم در صنایع سیمان استان مشغول به فعالیت هستند و امنیت شغلی‌شان مورد تهدید است، لذا مدیران صنایع باید نسبت به طرح طبقه‌بندی مشاغل اقدام کرده و وضعیت قرارداد کارگران روزمزد تعیین تکلیف شود. در همین راستا باید تمامی فعالیت‌های صنایع مستقر سیمان در استان و شرکت‌های زیر مجموعه شفاف‌سازی شود.
جدیت دولت سیزدهم در تحقق این امر مهم را تا چه حد مؤثر می‌دانید؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که تا پیش از دولت سیزدهم، استانداری بوشهر به این شکل نمی‌توانست در موضوع مدیران پروازی غیربومی ورود کند. خوشبختانه حسب دستور رئیس‌جمهور، دست استانداری بازتر شده و بهتر می‌تواند به این مهم رسیدگی کند. اخیراً مستندات مرتبط با چند مدیر اجرایی پروازی در منطقه آزاد بوشهر را جمع‌آوری کرده‌ایم که طی 5 ماه گذشته تنها چند بار در منطقه حضور داشته‌اند. این در حالی است که مدیران اجرایی باید همیشه در صحنه حضور داشته و پای‌کار باشند. آنها باید دلسوز و همراه مردم باشند نه اینکه در ماه فقط یک یا 2 بار در منطقه حضور داشته و فرصتی کوتاه برای اقدامات مؤثر در منطقه داشته باشند. مجموعه این مسائل و موضوعات پیگیری شده و پس از مکاتبات با نهاد ریاست جمهوری، تصمیمات لازم اتخاذ خواهدشد. از طرفی، نیروهای خدماتی مناطق عسلویه و پتروشیمی‌ها اغلب غیربومی بوده و فقط 14 روز در ماه سر کار حضور داشته و 14 روز بعد فرد دیگری جایگزین آنها می‌شود. در حقیقت، استخدام نیروهای بومی در این رده همانند مدیران اجرایی و میانی اندک‌شمار است.
آیا برچسب عدم مهارت به نیروهای بومی از سوی برخی از صنایع و شرکت‌های حاضر در استان بوشهر، نوعی حق‌کشی علیه جوانان محسوب نمی‌شود؟ آیا امیدی به تغییر وضعیت کنونی و جایگزینی نیروهای متخصص بومی به جای نیروهای غیربومی وجود دارد؟
باید گفت که برخی در تلاشند، در توجیه استخدام مدیران اجرایی پروازی، برچسب عدم مهارت و تجربه را به نیروهای انسانی بومی استان بوشهر بزنند؛ این در حالی است که بانک اطلاعاتی استان خلاف این ادعا را ثابت کرده و با ارائه لیست نیروهای بومی توانمند و تحصیلکرده و وضعیت اشتغال و میزان بیکاری، حق‌کشی نیروهای بومی در صنایع منطقه را به اثبات رسانده است. بانک اطلاعاتی از ظرفیت نیروی انسانی بوشهر در حال تکمیل است تا با حذف نیروهای غیربومی، نیروهای کارآمد، جوان و متخصص بومی جایگزین آنها شوند.
آیا کم‌کاری صنایع و شرکتها درخصوص راه‌اندازی صنایع پایین‌دستی در شهرستان‌ها، با طرح مسأله مدیران پروازی توجیه‌پذیر است؟
مشکل اصلی نه حضور این عزیزان در منطقه، بلکه بی‌توجهی به مردم استان است. مثلاً شرکت‌های پتروشیمی می‌توانند صنایع پایین‌دستی خود را در نقاط مختلف استان ایجاد کرده و با رونق اشتغالزایی، بخشی از مشکلات منطقه و مردم بومی را برطرف کنند. در حقیقت، با ایجاد 300-200 شغل برای 200-300 خانوار اشتغالزایی ایجاد خواهد شد. خوشبختانه عزم جدی برای براندازی شیوه متداول بهره‌گیری از مدیران پروازی در استان بوشهر آغاز شده است و همه تلاش خود را برای بهره‌گیری از نیروهای بومی انجام خواهیم داد.
نقش مدیران بومی دلسوز را تا چه حد در افزایش میزان اشتغالزایی و محرومیت‌زدایی استان مؤثر می‌دانید؟
در حقیقت، براندازی شیوه استخدام مدیران پروازی چندین دستاورد از جمله اشتغال و به‌کارگیری نیروهای بومی، پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی و تأثیر بر محرومیت‌زدایی مناطق مختلف استان را به همراه دارد. در حقیقت، سرمایه‌گذاری در صنایع پایین‌دستی و به تبع آن اشتغالزایی برای نیروهای بومی اثرات مثبتی را در منطقه برجا خواهد گذاشت. در همین ارتباط، قطعاً بومی‌ها، دلسوزتر و قاطع‌تر هستند و زمینه جذب سرمایه‌گذاری‌ها در منطقه را نیز به تبع آن افزایش خواهند داد.
همدلی ایجاد شده میان مجموعه ادارات، ارگان‌ها و همچنین مسئولان استانی در شناسایی و حذف مدیران پروازی تا چه حد می‌تواند به تحقق مطالبه دیرینه مردمی، جامه عمل بپوشاند؟
مدت‌هاست که میان مجموعه ارگان‌ها و ادارات استان بوشهر، نماینده ولی فقیه، نماینده مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی یک همدلی و اهتمام جدی برای مبارزه با شیوه متداول استخدام و حضور مدیران پروازی ایجاد شده است. در حقیقت، با تحقق مطالبه‌گری مردم بوشهر، اشتغالزایی بومیان تسهیل شده و در حوزه پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی شاهد رخداد اتفاقات خوب خواهیم بود. دولت سیزدهم و به تبع، حوزه بازرسی استانداری بوشهر شناسایی مدیران پروازی، ناکارآمد و بازنشسته را با جدیت دنبال کرده و به‌زودی شاهد تغییرات جدی در این خصوص خواهیم بود.