رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم پای خیلی‌ها را به تهران گشوده است. این پاگشایی از میهمانان نامدار، معلوم بود که به مذاق بسیاری خوش نخواهد آمد. هرچه در چنته داشته بیرون آورده‌اند تا در وهله اول رویکرد تحول‌خواهانه سید ابراهیم رئیسی در سیاست خارجی را زیر تیغ انتقاد ببرند و روند اجرایی آن را در یک پیش‌بینی شتابزده زایل کنند و از سوی دیگر پنجه بر دستاوردهایی بیندازند که ثمرات آن در بازه‌ای کوتاه‌مدت در سبد سیاست خارجی کشور نشسته است. تیر منتقدان سیاست خارجی دولت، اعتماد مردم را نسبت به کارآمدی سیاست متوازن دستگاه سیاست خارجی دولت سیزدهم نشانه رفته، اعتماد به میهمانان و سرمایه‌گذاران را هدف گرفته است. بنابراین قابل تصور بود منتقدانی که به‌ثمر نشستن بذرپاشی در سیاست خارجی را به واسطه تحریم‌های امریکایی ناممکن می‌دانستند، نتوانند نگاهی جامع‌الاطراف به توافق 10 ساله توسعه بندر چابهار داشته باشند و همچنان بکوشند قبض و بسط‌های متعارض خود را به تلاش برای نافرجام نشان دادن رویکرد دولت در عرصه سیاست خارجی احاله کنند.

واکنش به توافق چابهار
گرچه بسیاری هنوز نمی‌دانند توافق چابهار در کجای معادلات اقتصادی ایران و هند قرار گرفته است و این توافق را فارغ از رویکرد غالب ژئوپولتیک در بستر همکاری تهران و دهلی‌نو در معرض قضاوت قرار می‌دهند، اما نگاهی به مواضع از سر اضطرار و نگرانی بازیگران بزرگ جهان غرب بویژه ایالات متحده امریکا نسبت به توافقات اجرایی ایران و متحدان بزرگ آسیایی‌اش منجمله توافق اخیر ایران و هند نشان می‌دهد که به‌رغم نادیده‌انگاری ابعاد مهم پیامدهای سیاست خارجی ایران از سوی شماری از جریان‌های منتقد داخلی، ظهور و بروز سیاست همگرایانه ایران در منطقه تا چه اندازه کشورهای غربی را نسبت به تزلزل جایگاه خود در پیگیری سیاست‌های تقابل‌جویانه علیه ایران، نگران و دستپاچه کرده است. واکنش شتابزده «ودانت پاتل»، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا که در واکنش به توافق چابهار ادعا کرده است: «هیچ معافیتی برای هند وجود ندارد و تحریم‌ها به‌طور بالقوه برای همه کشورهایی که با ایران معامله می‌کنند، قابل اعمال است»، نشان از سرپیچی بی‌سابقه قدرت‌های بزرگ منطقه آسیا و کشورهای عربی از ممنوعیت‌های فراسرزمینی امریکا علیه ایران دارد. چه همین چند هفته پیش بود که دولتمردان اسلام‌آباد با وجود هشدار ایالات متحده به تکمیل خط لوله صلح میان ایران و پاکستان اعلام کردند که کار روی بخش ۸۰ کیلومتری از خط لوله پاکستان - ایران را آغاز می‌کنند و کمترین حق اعتراضی برای امریکا قائل نیستند. این موضع نشان می‌داد پاکستان همچون هند با درک واقعیات جغرافیای امنیتی و اقتصادی محیط پیرامونی‌اش تصمیمی برای پیروی از سیاست‌های مداخله‌جویانه واشنگتن ندارد.
به اعتبار این دریافت بود که رئیسی سیاستی را در پیش گرفت که آغوش همکاری اقتصادی برای کشورهای همسایه و منطقه گشوده شود و در بازار رقابت کشور حضوری پررنگ داشته باشند. ذیل چنین رویکردی او از بازوهای دیپلماسی و چشم‌های امنیتی دولتش خواسته است آیند و روند خارجی‌ها را تحت احاطه داشته باشند و هیچ‌گاه از مراوده و مبادله با دیگری کوتاه نیایند. پدیدار شدن ثمرات این سیاست را می‌توان در تقویت مناسبات دوجانبه ایران و حضور آن در ائتلاف‌های امنیتی – اقتصادی همچون عضویت در «بریکس» نظاره کرد؛ ائتلاف‌هایی که به سمت‌و‌سوی همکاری با کشور در زمینه‌های متعدد، وجه راهبردی بخشیده و امکان سرمایه‌گذاری‌های کلان اقتصادی در بخش‌های مهم و زیرساختی را فراهم کرده است.

برش

پاسخ وزیر خارجه هند به تهدیدهای امریکا در مورد توافق چابهار:
تنگ نظر نباشید

یک روز پس از اینکه ایالات متحده، هند را به دلیل توافق ۱۰‌ساله با ایران بر سر بهره‌برداری از بندر چابهار به تحریم تهدید کرد، وزیر امور خارجه هند تأکید کرد که این پروژه به نفع کل منطقه خواهد بود. «سوبرا مانیام جایشانکار» با اشاره به این نکته که امریکا در گذشته بر اهمیت توسعه چابهار صحه گذاشته، تأکید کرد که نباید در این موضوع تنگ نظر بود و هند تلاش خواهد کرد که واشنگتن چشم‌انداز بزرگ‌تری را در این قرارداد در نظر بگیرد. همزمان با این موضعگیری مقام هند، «خواجه محمد آصف»، وزیر دفاع پاکستان نیز روز سه‌شنبه به مخالفت امریکا با پیشبرد پروژه مشترک گازی ایران و پاکستان واکنش نشان داد. وزیر دفاع پاکستان با اشاره به اینکه کشورش مجبور به خرید گاز از بازار جهانی با نرخ هنگفت است، از واشنگتن خواست تا چالش اقتصادی پاکستان را درک کند. او گفت: «اگر کشور همسایه ما ایران قادر به تامین انرژی آسان و مقرون به صرفه است، این حق پاکستان است که از این فرصت بهره‌مند شود».